۰ نفر

۲ اسفند ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۳

صحبت‌های محمود احمدی‌نژاد در مورد فردوسی، حافظ، رودکی و شعر فارسی + برگزیدگان جشنواره شعر فجر

ایسنا نوشت:

مراسم پایانی ششمین جشنواره شعر فجر عصر دیروز (دوشنبه، اول اسفندماه) در تالار وحدت برگزار شد.

محمود احمدی‌نژاد در این مراسم در سخنانی اظهار کرد: اگر این جلسه ساعت‌ها ادامه یابد، هیچ‌کس خسته نخواهد شد؛ چرا که وقتی ما شعر می‌سراییم، درباره خود حرف می‌زنیم و درباره حقیقت انسان سخن می‌گوییم. انسان منهای فرهنگ با سایر موجودات تفاوتی ندارد. شعر ستون فقرات هنر است و همه آرزوها و آرمان‌ها و عواطف انسانی را می‌توان در چند بیت خلاصه کرد و این ویژگی شعر است.

رییس‌جمهور افزود: ما خدای را سپاس می‌گوییم که این جلسه در ایران برگزار می‌شود؛ چراکه ایران کانون فرهنگ و هنر است و این‌جا خانه همه زیبایی‌ها و زیبایی‌طلبان است و کسانی به دنبال پایان دادن به مهجوریت حقیقت انسان هستند.

او با ستایش از شاعران فارسی‌زبان گفت: اگر بنا بود فقط بزرگان همین جلسه بهترین ابیات خود را بازخوانی کنند، جلسه تا نیمه‌های شب ادامه می‌یافت. زبان فارسی،‌ زبان انسان و هنر است و زیباترین اندیشه‌ها و حالات روحانی و آرزوها‌ی انسانی در قالب زبان فارسی بیان شده است.

احمدی‌نژاد در بخش دیگری از سخنان خود به رودکی اشاره کرد و گفت: ‌رودکی پدر شعر فارسی است. او پایه‌گذار شعر در کشور ماست و عمیق‌ترین مباحث را مطرح کرده است.

رییس‌جمهور سپس به خواندن بیت‌هایی از رودکی پرداخت و همچنین درباره فردوسی گفت: اگر فردوسی نبود، نه تنها از زبان فارسی اثری نمی‌ماند؛ بلکه امروز خبری از حقیقت انسان و توحید و عدالت در جهان نبود؛ او امانت پیامبر آخر را در دامن امانت‌داران امین قرار داد. فردوسی یک حکیم و زمان‌شناس بسیار هوشمند بود که در قالب یک حماسه، یک فرهنگ و هویت و آرمان را به بشریت هدیه کرد و همه بشریت مدیون او هستند.

احمدی‌نژاد سپس به خواندن بیت‌هایی از «شاهنامه» فرودسی پرداخت و گفت: انسان‌های بزرگ فراجغرافیا و فراوطن و فرافرقه هستند؛ آن‌ها به تمام بشریت متعلق‌اند.

رییس‌جمهور در ادامه به حافظ اشاره کرد و گفت: حافظ به دو حلقه وصل شد که هر دو هویت و حقیقت ما هستند؛ یکی قرآن و یکی انسان کامل. غزل‌های حافظ زیبا‌ترین ترجمه قرآن هستند و به نظر من، حافظ به آب حیات رسید.

احمدی‌نژاد در پایان سخنان خود از چند نفر از شاعران بزرگ ایران نیز به بزرگی یاد کرد و در پایان به خواندن بیت‌هایی درباره مفهوم مهدویت پرداخت.

اما متنی که سیدمحمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مراسم پایانی ششمین جشنواره شعر فجر خواند، به این شرح است: «چون عصای دیده بیناست در دِیجور ســـور / شعر کحلِ چشمِ خاکسـتر نگاهِ رنگ کور

شعر دریایی‌ است هم ظرفِ توانِ هوش و عقل / شعر چاه ضبطِ دردِ مردِ چون سنگِ صبور

شـــعر سوداییِ تجـــارِ کمــال‌اندوزِ عشق / شعر ســـرفصل سیاق دفتـــر کالای نور

رونق بازار فرهنـگ اصیــل مــلت اســـت / بیت بیتـش از طلا بهتــر به تجویز صدور

انقلاب از شعر و شعر از انقلاب آوازه یافــت / چشم بد از انقـلاب و شــاعرانش باد دور

مام هنر فرزندی به کمال و جمال شعر نزاییده و آفتاب هنر بر کشتزاری پربرکت‌تر از شعر نتابیده که خورشید هنر به طلعت، سر بر قله‌ای بدین رفعت نساییده است.

شعر آغاز لطافت اندیشه بشر است، هنری برتر است، که به قدسِ الهام، کلامِ مطهَّر است. دریغم آید دریغ، که نگویم نیلوفرانه‌ای انیق در برکه‌ای عمیق، چشم‌نوازش کرده است، در زلال خیالی دقیق، که به طهارت اندیشه‌های دینی، مطهِّر است.

آبشار تفسیرگونه شعر اصیل از کلام وحی بر زبان و قلم شاعران نبیل، بر هر مغزی ردّی از تطهیر می‌گذارد و زیبایی‌اش به ضرورت تکرار، پاسداری امین، به حفظ اثر می‌گمارد. کدام خانه را پس از مصحف و صحیفه‌های نورانی آل الله، خالی از دیوان سروده‌های حافظ و سعدی و مولانا می‌بینید!؟ و در کدام محفِلی بی چراغِ حالِ خیالِ شاعرانِ عارف و عارفانِ شاعر این سرزمین، به نیازِ دلی نورآشنا، می‌نشینید!؟

از ید بیضای شعر این آستین آورده‌ام هِل سواری را، که تحفه قاچِ زین آورده‌ام

و امّا بعد؛

هم به شعر، زمانه را می‌توان شناخت و هم از زمانه سیاق شعر را می‌توان دریافت. عنصری و عسجدی و انوری هم زاییده زمانه خویش‌اند و هم زاینده سبک زمانه‌ها. و فرخی یزدی و میرزاده عشقی و ملک‌الشعرا بهار، نیز هم. و سیدحسن حسینی و قیصر امین‌پور و سلمان هراتی نیز هم.

به جشنواره نمی‌پردازم که دوستان کم و بیش توضیح داده‌اند. در این فرصت مغتنم به نکاتی اشاره می‌کنم که اگر مغفول واقع نشده است، مخمول افتاده است. ازجمله سبک‌شناسی ساختاری شعر انقلاب و نیز شناخت‌نامه شعر انقلاب.

زیبایی‌شناسی شعر انقلاب از چشم‌انداز پیکره و پیام مطمح نظر است که بعید می‌دانم از این قدمگاه گامی به سمت معرفت برداشته نشده باشد؛ لکن عَتَبه‌ای نیز کما ینبغی، رؤیت نمی‌شود.

انقلابی که سُلاله سلسبیل بود و قَباله سَلسال که مستیِ بی‌خمار داشت و عربده‌جویانی هشیار.

پیروان سلسله‌جنبان نهضت جهانی غیرت که هم‌اینک زنجیره‌هایش به دست و پای مستبدان و ظالمان زمان پیچیده است و زنجه‌هاشان، گوش همگنان را به رنجه انداخته است؛ در هر کجا که بودند، کاری کارستان کرده‌اند. این سلسله یک حلقه بی‌کار نمی‌داشت.

هر کس به سهم خویش نگهبان عشق بود. به قول صائب:

یا سبو یا خم می یا قدح باده کنند / یک کف خاک در این میکده ضایع نشود

و انقلاب در شعر زایشی داشت که:

پشت دوتای فلک راست شد از خرمی / تا چو تو فرزند زاد مادر ایام را

این تشریف شایسته است بر تن راست‌قامتان این میدان، مایه احترام باشد و سرمایه اکرام.

نسیان فرهنگی از هر غفلتی آسیب‌رسان‌تر است. جوانان را دریابید؛ اما پیران را دُرّ یابید.

شاعران صاحب سبک را، صاحب عنوان کنید. شاعرانی از این دست، روی در نَهُفت دارند و اجتناب از بازگفت. بر مسؤولین است که روی بر ساحت ایشان برند و سماحت ایشان به بهای تواضع و تکریم بخرند. انصاف را که اگر امیر علیشیرنوائی نبود، عطّار در غبار فتنه زمانه گم می‌گشت که موجب غبن اعتبار مردم می‌گشت. اگر نوایی نیستیم، نینوایی باشیم که غلامی را از قلم نینداختند.

و در آخِر، شاعر که شعور، شرط اندیشه اوست، بصیرت را می‌بایست واجب عینی بداند و نه واجب کفایی. که به بضاعت بسنده کردن در شأن عموم است که شاعر در این عرصه زیادت‌طلب باید باشد «فاستبقوا الخیرات»حضور به موقع و در موضع، نشانه بصیرت شاعر انقلاب است. شاعر انقلاب در شمار اِلّا الّذین است که می‌بایست مراقب یهیمون و ما لا یفعلون باشد. راه رستگاری ادبیات بویژه شعر، مراقبه است و مراقبت در انجمن‌های اهل بصیرت پررنگ‌تر می‌تواند صورت گیرد. متابعت از نظرات رهبر فرزانه و رهنمودهای جانانه حضرت ایشان مسیر فلاح و صلاحِ رهروان این وادی است.

تا ز میخانه و می نام و نشان خواهد بود / سر ما خاک ره پیــر مغان خواهــد بود

حلقه پیـر مغان از ازلم در گوش اســت / بر همانیم که بودیم و همان خواهد بود

از آنان که دستی بر آتش این اقدام داشته‌اند و آنان که گلی در باغچه این ایام کاشته‌اند و از آنان که در این راه گام برداشته‌اند، سپاسگزارم و به استمرار نقش‌شان امیدوار.»

یحیی طالبیان، قائم‌مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور شعر و ادب، نیز در این مراسم عنوان کرد: ‌در ایران اسلامی، شعر نشان فرهیختگی و ادب و نشان دوست داشتن و صلح و صفا و برادری و آزادگی است. شعر در حقیقت نوعی شعور آمیخته با احساس عاطفه و تخیل است و با هر زبانی و در هر دوره‌ای سبک و سیاق خاص خود را دارد. زمانی شعر عرصه پیران و زمانی عرصه جوانان است. زمانی چهره عرفان دارد و هنگامی حماسه می‌آفریند و زمانی دیگر در برانگیزاندن مردم برای تغییر وضعیت اجتماعی‌، سیاسی‌ و فرهنگی مؤثر می‌افتد.

او در ادامه افزود: همه این‌ها وجوه شعر است و وجوه فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است و مجموعه آن هویت ملی و ثروت ما ایرانیان است. همه ما این میراث را پاس می‌داریم و امیدواریم شایستگی شناسایی این میراث را داشته باشیم و بر آن بیفزاییم.

طالبیان همچنین گفت:‌ امروز هم در جامعه ایران، شعر پهنا و گستردگی و بروز عام و خاص دارد و بروز عام و خاص آن در انجمن‌ها، کانون‌ها و محافل دولتی و غیردولتی دیدنی است. در کشور ما گروه‌های فرهنگی سیاست‌گذاری و مجری در همه عرصه‌ها وجود دارند و ما نه در پی آن هستیم که همه این‌ها را در زیر یک چتر گرد آوریم؛ چون این کار نه شدنی و نه ممکن است.

قائم‌مقام وزیر ارشاد در امور شعر و ادب عنوان کرد: امروز هم در مسیر یکی از رودخانه‌ها کلبه‌ای مهیا شده است که دوستان در آن جمع شده‌اند و به نظاره جوانانی نشسته‌اند که امروز یکه‌تاز این عرصه هستند؛ اگرچه پیشکسوتان به آیین فروتنی به آن وارد نشده‌اند.

او با اشاره به حضور شعر در ابتدای انقلاب اسلامی، گفت:‌ شعر در ابتدای انقلاب معطوف به حوادث انقلاب بود و امروز به دلیل وجود جشنواره‌های مختلف که هر یک به موضوعی می‌پردازند، جشنواره شعر فجر از برخی قیود خاص آزاد شده و ما در حالی جشنواره شعر فجر را برگزار می‌کنیم که مضمون و محتوا در آن آزاد شده است و آحاد کسانی که ذوق و قریحه‌ای دارند، می‌توانند آثار خود را از سراسر ایران و حتا از سراسر جهان به این جشنواره بفرستند و در معرض داوری قرار دهند.

طالبیان ادامه داد: کسانی که به این عرصه وارد شده‌اند، در حدود 1500 شاعر از سراسر کشور بوده‌اند که حدود 55 هزار اثر را ارسال کرده‌اند و ما برگزیدگانی را از میان آن‌ها در چهار بخش سنتی‌، نو‌، کودک و نوجوان و تصنیف و ترانه معرفی کرده‌ایم و در برخی بخش‌ها مانند شعر نو اندکی کاهش داشته‌ایم. اما در حوزه کودک و نوجوان اشعار شاخصی ارائه شده است.

او تأکید کرد:‌ امسال برای اولین‌بار پژوهش شعر به جشنواره اضافه شده است. در حوزه بین‌الملل هم امسال 22 نفر از 14 ملیت جهان در این جشنواره حضور دارند و حضور آنان را به صورت ویژه گرامی می‌داریم؛ زیرا اینان پیام‌بران شعر و ادب به سراسر دنیا هستند. این جمع بیست‌ودو نفره فارسی را مانند شما به راحتی سخن می‌گویند و با بزرگان شعر و ادب آشنا هستند.

همچنین پرویز بیگی حبیب‌آبادی، دبیر علمی جشنواره شعر فجر، در سخنانی گفت: امیدوارم بخش‌های دیگری چون نقد،‌ ترجمه، انجمن‌های ادبی و شعر و رسانه به این جشنواره افزوده شود.

او همچنین عنوان کرد: بسیاری از کتاب‌هایی که امسال به ما ارسال شده، از مجموعه شعرهایی بوده که با حمایت بهمن دری (معاون فرهنگی وزارت ارشاد) و وزارت ارشاد در جهت ارج نهادن به شاعران و بالندگی شعر جوان توسط ناشران منتشر شده، که این حمایت جای تقدیر دارد.

بیگی در ادامه بیانیه‌ی هیأت داوران ششمین جشنواره شعر فجر را خواند که در آن عنوان شده بود: شعر پرواز در فضایی غیرممکن است؛ پروازی که حاصل توفیق الهی است. شعر، هنر شگرف و پویا و مانایی است که از پیشینیان برای‌مان به یادگار مانده است، هنری که امروز مایه مباهات ایرانیان در هر نقطه از جهان است. تاریخ هر ملتی با توجه به شرایط روزگار خود می‌تواند دارای نکات مهمی باشد؛ نکاتی که به دلایل متعدد از چشم تاریخ‌نویسان دور افتاده است؛ اما ویژگی شعر در آن است که با تأمل در آن می‌توان حلقه‌های مفقوده تاریخی را جست‌وجو کرد و به بسیاری از ابهامات پاسخ گفت. شعر بخشی از تاریخ روشن روزگار خویش است؛ آیینه تمام‌نمایی که می‌توان چگونه زیستن ملتی را در آن به تماشا نشست. ارج نهادن به شعر، در حقیقت ارج نهادن به دیروز، امروز و به یادگار گذاشتن صفحاتی روشن برای آیندگان است.

در ادامه این بیانیه آمده بود: در این راستا، جشنواره بین‌المللی شعر فجر با هدف کشف و حمایت از استعداد‌های برتر، ایجاد زمینه و فضای مناسب برای ارتباط شاعران ایران با سایر کشورها و ایجاد وفاق و همدلی مضاعف بین شاعران، راه خود را ادامه می‌دهد و امیدوار است در آینده نیز همچون امروز شاهد شکوفایی و بالندگی شعر در گستره این سرزمین کهن باشد.

در ادامه این مراسم، محمدعلی بهمنی و فاضل نظری شعر خواندند.

علی معلم دامغانی هم همراه با شعرخوانی، گفت: ما به سهم خود خرسندیم روزگار این انقلاب را وقتی برانگیخت و ایجاد کرد که هیچ‌کس گمان نمی‌برد روزگاری کشوری به نام ایران در مقابل تمام تاریکی‌های زمین ایستاده باشد و مردانی با تکیه بر دل‌های آهنین که مسلما قوت از آسمان می‌گیرند، بی هیچ واهمه‌ای ایستاده‌اند و می‌دانند که می‌آید آن‌که می‌آید و انجام می‌شود، آن‌چه وعده داده شده است و جای هیچ نگرانی نیست و کرامت می‌طلبد و رحمت خالی از زحمت نیست و سلسله‌ای که امروز در کارند، از جنس و طایفه شمایند و از نازپروردگان نیستند. این ماجرای بزرگ از سر هوا نیست.

در ادامه، دومینیکو اینجنیتو، فارسی‌دان ایتالیایی، با اشاره به چگونگی فراگیری زبان فارسی، ایران را اقیانوس بزرگی از زیبایی‌ها دانست و شعر فارسی را تجلی پرتو خداوند خواند و گفت: مچ دست و رگ گردنم را به زبان فارسی تقدیم کردم تا کاملا انسان شدم.

او در پایان از حاضران خواست تا برای همه شاعران ایرانی امروز و فردا صلواتی بفرستند.

سپس آیت‌الله محمد محمدی گلپایگانی، رییس دفتر مقام معظم رهبری، شعری را خواند و آن را به ولی‌عصر (عج) تقدیم کرد و گفت: تصور نمی‌کردم امروز توفیق داشته باشم این‌جا خدمت شما چیزی را عرض کنم و احتیاطا شعری را با خود آورده بودم که این از نقشه‌های وزیر ارشاد است.

در ادامه، محمدرضا سهرابی‌نژاد نیز سه رباعی را در مدح پیامبر اسلام (ص) خواند.

همچنین نرگسا شاه‌علی‌اف، فارسی‌دان ازبک، با اشاره به فراگیری زبان فارسی گفت: زبان فارسی در منطقه ما همیشه گویا بوده است و من شعرگونه چیزی می‌نویسم و چون سطح این جلسه بالاست، جرأت نکردم از شعر خود چیزی را بخوانم و شعری را از یکی از شاعران معاصر می‌خوانم.

سپس گروه موسیقی واوات به اجرای برنامه پرداختند و اسماعیل آذر همراه با چهار کودک به نام‌های فاطمه اشعاری، رها معتمد، آرمیتی شهبازی و مه‌فام طیبی به صورت نمادین به اجرای برنامه‌ مشاعره پرداخت و هدایایی را از رییس‌جمهور دریافت کردند.

در پایان این مراسم از برگزیدگان و تقدیرشدگان جشنواره‌ی شعر فجر به این شرح تقدیر شد:

شعر سنتی:

رتبه اول: حسن روشان از خراسان شمالی، شهر بجنورد

رتبه دوم: رضا نیکوکار از گیلان، شهر رشت

رتبه سوم: شیما احمدی از استان تهران، شهر تهران

شعر سپید و نیمایی:

رتبه سوم: به طور مشترک، قربان بهاری از استان تهران، شهر تهران و سیدرسول پیره، استان البرز، شهر کرج

تقدیرشدگان این بخش:

حمیدرضا اقبال‌دوست از استان گیلان، شهر صومعه‌سرا و تیمور آقامحمدی از استان آذربایجان، شرقی، شهر تبریز

بخش کودک و نوجوان:

رتبه دوم: عباسعلی سپاهی یونسی از استان خراسان رضوی، شهر مشهد

رتبه سوم: فاضل ترکمن از استان تهران، شهر تهران