تام کاتن و تندروهای آمریکا مشغول کارند، مجلس ایران ساکت است/ اگر قرار است مجلس ایران کاری انجام دهد نباید افراطیون به میدان بیایند

به گزارش خبرآنلاین، روزنامه فرهیختگان نوشت:  این لایحه به‌گونه‌ای طراحی شده که دولت دونالد ترامپ را از امضای هرگونه توافقی که به ایران اجازه غنی‌سازی حتی در سطح 3.7 درصد (سطحی که در توافق برجام مجاز بود) می‌دهد، بازدارد. 

این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که رئیس‌جمهور آمریکا و وزیر امور خارجه‌اش، مارکو روبیو نیز مواضعی مشابه در راستای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده‌اند. این تحولات پس از اظهارات اولیه استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور غرب آسیا رخ داد که تلویحاً غنی‌سازی محدود ایران در چهارچوب برجام را به رسمیت شناخته بود، اما این موضع بعداً توسط روبیو و دیگر مقامات آمریکایی تصحیح و سخت‌گیرانه‌تر شد.

این لایحه تلاشی برای محدود کردن انعطاف‌پذیری تیم مذاکره‌کننده آمریکا و وادار کردن ایران به تسلیم کامل است که می‌طلبد ایران نیز در مقابل آن راهبرد هماهنگی اتخاذ کند. 

Deep state به کمک ترامپ می‌آید

سناتورهایی مانند تام کاتن و لیندسی گراهام به‌عنوان نمایندگان جریان محافظه‌کار سرسخت (یا به تعبیری، بخشی از deep state) شناخته می‌شوند. این جریان، که در سیاست خارجی آمریکا به شدت طرفدار اسرائیل و مخالف هرگونه مصالحه با ایران است، نقش مهمی در شکل‌دهی به سیاست‌های آمریکا در قبال ایران ایفا کرده است. 

تام کاتن، سابقه‌ای طولانی در مخالفت با برنامه هسته‌ای ایران دارد. در سال 2015، او نامه‌ای سرگشاده به رهبر انقلاب نوشت و هشدار داد که هرگونه توافق هسته‌ای بدون تأیید کنگره می‌تواند توسط دولت بعدی لغو شود. لیندسی گراهام نیز بارها خواستار برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران شده است. او در اظهاراتی در سال 2025 اعلام کرد: «ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد، اما نباید غنی‌سازی کند و باید برنامه خود را کاملاً برچیند.»‌ این موضع‌گیری‌ها نشان‌دهنده هماهنگی میان سناتورهای جمهوری‌خواه و برخی مقامات ارشد دولت ترامپ، از جمله مارکو روبیو، برای اعمال فشار حداکثری بر ایران است.

فعال‌سازی ابزارهای داخلی برای چانه‌زنی

برای مقابله با فشارهای آمریکا، ایران باید ابزارهای داخلی خود را برای چانه‌زنی در مذاکرات فعال کند. مجلس ایران می‌تواند با تصویب قوانینی مشابه آنچه سناتورهای آمریکایی انجام می‌دهند، موضع ایران را تقویت کند. به‌عنوان مثال، مجلس می‌تواند قوانینی تصویب کند که در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات، ایران اقدامات متقابل مانند افزایش غنی‌سازی یا محدود کردن بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در پیش گیرد. 

با این حال، این نقش باید توسط نمایندگان معتدل مجلس پیش برده شود تا از اقدامات تند و غیرسازنده جلوگیری شود. ایران باید اهرم‌های فشار جدیدی ایجاد کند تا در مذاکرات دست بالا را داشته باشد. این اهرم‌ها نباید صرفاً به ایده‌هایی مانند خروج از NPT یا بستن تنگه هرمز محدود شود. در عوض، ایران باید ترکیبی از دیپلماسی فعال، تقویت توانمندی‌های داخلی (مانند پیشرفت در فناوری هسته‌ای)، و ایجاد اتحادهای منطقه‌ای را در پیش گیرد. برای دستیابی به یک توافق پایدار با آمریکا، ایران باید چندین اصل را در نظر بگیرد. هرگونه توافق باید شامل قوانین شفاف و قابل اجرا باشد که حقوق ایران تحت معاهده NPT، از جمله حق غنی‌سازی برای مقاصد صلح‌آمیز را به رسمیت بشناسد. ایران باید مکانیزم‌هایی برای تضمین اجرای تعهدات طرف مقابل، مانند لغو تحریم‌ها، در توافق بگنجاند. این مکانیزم‌ها می‌توانند شامل اقدامات متقابل خودکار در صورت نقض توافق توسط آمریکا باشند. برای تحقق این مطالبات اجماع داخلی ضروری است. این امر نیازمند همکاری نزدیک بین دولت، مجلس و دیگر نهادهای نظام است.