57 سال پیش جنبش عدم تعهد با برپایی اولین کنفرانس رسمی خود در باندونگ اندونزی اعلام موجودیت کرد. در باب علل و دلایل شکل گیری این جنبش باید گفت که در نیمۀ دوم قرن بیستم جهت گیری جدیدی در سیاست خارجی برخی از کشورها و نیز الگوی نوینی در سیاست بین الملل ظاهر شد که به عدم تعهد یا عدم وابستگی شهرت یافت. به دنبال جنگ جهانی دوم، شکل گیری نظام دو قطبی، بلوک بندیها، برقراری نظام موازنه جدید قدرت و اوج گیری جنگ سرد در سیاست بین الملل، گروهی از ملل نوخاستۀ آفریقایی و آسیایی را بر آن داشت تا به منظور کناره گیری از دسته بندیهای سیاسی، نظامی و افتصادی و دوری از وابستگی به بلوک های شرق و غرب سیاست مستقلی در روابط بین الملل در پیش گیرند.
به گزارش خبرآنلاین، دکتر عبدالعلی قوام در کتاب اصول سیاست خارجی می نویسد: این کشورها که طعم تلخ استعمار و آثار زیانبار استثمار و جنگ های خانمانسوز جهانی را تجربه کرده بودند، گرد هم آمدند تا جنبش عدم تعهد را براساس نفی هرگونه وابستگی به دو بلوک بنیان نهند. این نهضت بدون اینکه درصدد ایجاد بلوک جدیدی باشد، کوشیده است تا بلوک بندیها را از بین ببرد و راهی مستقل و واقع بینانه که متضمن استقلال کشورهای عضو نهضت باشد، برگزیند.
جنبش عدم تعهد که به مفهوم عدم وابستگی به شرق و غرب است و گاهی از آن به عنوان "بیطرفی مثبت" نیز یاد می شود، ابتدا به صورت یک حرکت سیاسی ضدامپریالیستی و ضدتبعیض نژادی آغاز گردید و سپس ضمن حفظ مواضع قبلی خود به صورت یک جنبش اقتصادی دسته جمعی میان کشورهای جهان سوم توسعه پیدا کرد. بانیان عدم تعهد؛ جواهر لعل نهرو، نخست وزیر هند، جمال عبدالناصر، رییس جمهور مصر، احمد سوکارنو، رییس جمهوری اندونزی و مارشال تیتو رییس جمهوری یوگسلاوی کوشیدند سنتزی از ناسیونالیسم و انترناسیونالیسم به وجود آورند تا ضمن حفظ منافع ملی کشورها، آنها را در سرنوشت یکدیگر سهیم سازند.
دکتر قوام در ادامه در خصوص کنفرانس باندونگ می افزاید: کنفرانس کشورهای آسیایی و آفریقایی که در سال 1955 در شهر باندونگ اندونزی برگزار شد، یک اجتماع جهان سومی به شمار می رفت که برای نخستین بار کشورهای نوخاستۀ آسیایی و آفریقایی را گرد هم آورده بود. این کنفرانس مقدمه ای برای شکل گیری نهضت عدم تعهد بود که در آن 29 کشور با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و صد و پنجاه میلیون نفر شرکت داشتند.
26349
نظر شما