خسارات محیط زیستی حمله اسراییل در مراجع بین المللی پیگیری شود / دادگاه بین المللی تخریب محیط زیست را جنایت جنگی اعلام کرده است

 گروه اندیشه: به دنبال تجاوز و تحمیل جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی اسراییل به ایران، «مرکز صلح و محیط زیست» با صدور بیانیه ای این تجاوز را محکوم کرد. بیانیه مرکز صلح و محیط زیست با اشاره به ذات تجاوزگر رژیم صهیونیستی و حمله اخیر آن به ایران، بر پیامدهای ویرانگر جنگ بر محیط زیست و سلامت انسان‌ها تأکید کرده و با اشاره به قوانین بین‌المللی مرتبط با حفاظت از محیط زیست در زمان جنگ، خواستار مستندسازی خسارات زیست‌محیطی و پیگیری بین‌المللی برای دریافت غرامت از متجاوزان شده است. این بیانیه همچنین، بر ضرورت همکاری مردم و مسئولین برای بازسازی و حفاظت از محیط زیست پس از جنگ تأکید می‌کند. این بیانیه به شرح زیر است: 

ذات و ماهیت رژیم صهیونیستی اسراییل، خونریزی و اشغال است و صلح در قاموس آن نمی گنجد. مرام اسراییل از ابتدای موجودیت ۷۰ ساله اش در خاورمیانه، همین بوده است. حالا اما گستره خوی تجاوزگر خود را وسعت بخشیده و به پشتوانه قدرت های جهانخوار، ایران عزیز را نشانه رفته است؛ با تجاوز ۱۲ روزه به خاک و تمدن بزرگ ما.

در هنگامه جنگ همه حواس ها به مرگ و نابودی انسان و انسانیت است، اما این، همه "تراژدی جاری" نیست. بلکه آغاز نابودی انسان هایی است که از جنگ جان سالم بدر می برند و البته پس از جنگ نیز آنقدر اولویت های روزمره به جوامع فشار می آورد که کسی به مرگ تدریجی بازماندگان اعم از انسان و طبیعت نمی اندیشد. جنگ ها و مخاصمات مسلحانه با تخریب منابع طبیعی، آلوده کردن منابع آب ناشی از انفجارها و به آتش کشیدن جنگل ها و مراتع در اثر اصابت پرتابه ها، سرمایه زندگی و سلامت انسان ها را نابود می کند.

در پی جنگ های وسیع و ویرانگر در جهان، اکنون قوانینی در حوزه حقوق بشردوستانه محیط زیستی پدید آمده که مربوط به مخاصمات مسلحانه است. شاخص‌ترین سند در این زمینه، پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های ژنو مصوب سال های ۱۹۴۹ و ۱۹۷۷ بوده که در بند ۳ ماده ۳۵ آن از ممنوعیت به‌کارگیری ابزار جنگی مضر به محیط زیست سخن گفته شده و ماده ۵۵ پروتکل نیز حمایت از محیط زیست طبیعی هنگام درگیری‌ها را مورد تأکید قرار داده است.

همچنین اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی ICC که از ۲۰ سال پیش در شهر لاهه برای رسیدگی به جنایات جنگی تشکیل شده، تخریب محیط زیست را براساس ماده ۸، جنایت جنگی اعلام کرده است. اگر چه متاسفانه و به رغم محکومیت بنیامین نتانیاهو به عنوان جنایتکار جنگی توسط همین دادگاه به خاطر نسل کشی در غزه، عملیات بازدارنده ای اتفاق نیافتاده، اما این نباید مانع تظلم خواهی جوامع آسیب دیده از جنگ بشود.

در پی چنین حوادث ناگواری، سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۱ میلادی، روز ششم نوامبر را به عنوان یک روز جهانی برای جلب نظر و افزایش حساسیت ها به مخاطرات آشکار و پنهان جنگ‌ها بر طبیعت و محیط‌زیست که در واقع مامن انسان ها و پایداری اقتصاد و امنیت آنها به شمار می روند، اعلام کرد؛ «روز جهانی پیشگیری از تخریب محیط‌ زیست به هنگام جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه». به ویژه اینکه در تهاجم اخیر بیگانه به سرزمین ما، سایت های فناوری آوری صلح آمیز هسته ای کشور با ریسک بالای آلودگی، مورد حمله قرار گرفته و تعدادی از دانشمندان هسته ای به عنوان بخشی از نخبگان کشور و سرمایه های عظیم ملی توسط بیگانه متجاور ترور شدند. همچنین برخی گزارش های تایید نشده در روزهای اخیر حاکی از احتمال استفاده از اورانیوم ضعیف شده در حملات اسراییل به خاک ایران است که به دلیل ریسک بالا، علاوه بر سایر اقدامات غیرقانونی متجاوز مانند بمباران غیرنظامیان و زنان و کودکان، جنایت جنگی محسوب می‌شود.

ملت سربلند و فهیم ایران عزیز که صبورانه طی ۱۲ روز جنگ تحمیلی ظالمانه ورق پرافتخار دیگری در تاریخ این سرزمین رقم زدند، اینک در برنامه های بازسازی حتما به صدمات و مخاطراتی که بر محیط زیست کشور رفته می اندیشند خوشبختانه در این زمینه هم شخصیت ها و نهادهای مردمی محیط زیستی هشدارهای لازم را تاکنون داده اند و هم معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر این مهم اعلام کرده است که "آن سازمان بررسی و مستند سازی خسارات محیط‌زیستی و اقدامات برای جبران و کاهش خسارات وارده، همچنین آسیب‌شناسی اقدامات انجام‌شده را با نگاه به مخاطرات احتمالی آتی با اولویت دنبال می‌کند و برای طی این مسیر حتماً به نظرات و همکاری‌های دانشگاهیان، متخصصان، تشکل‌های مردم‌نهاد و فعالان مستقل نیازمند است."

روشن است که خسارات محیط زیستی پس از مستندسازی به منظور دریافت غرامت، باید در مراجع بین المللی اعم از زیست محیطی و کیفری پیگیری شود. همچنین وظیفه سازمان ملل در مورد محکومیت اقدامات امریکا و اسراییل به خاطر آسیب به محیط زیست منطقه، گوشزد شود.

مرکز صلح و محیط زیست آمادگی خود را برای هر نوع همکاری داوطلبانه، با دولت اعلام می دارد و امیدوار است تداوم رفتار متمدنانه و عاقلانه روزهای اخیر از سوی مردم و مسئولین، در قالب رفتار با محیط زیست و حفاظت و جبران آسیب ها تداوم یابد.

مرکز صلح و محیط زیست