به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،تصمیم به انتقال مدیریت مسجد ابراهیمی در شهر الخلیل در جنوب کرانه باختری اشغالی، از شهرداری الخلیل به شورای مذهبی وابسته به شهرک صهیونیستی کریات اربع، پیامدهای خطرناکی در زمینه گسترش کنترل کامل مذهبی و اداری توسط اسرائیل دارد.
بنا بر روایت شبستان، این تصمیم به عنوان آغاز تصرف اماکن باستانی و تاریخی متعدد، به عنوان بخشی از آنچه به عنوان طرح الحاق شناخته می‌شود، به بهانه‌های مذهبی و اداری تلقی می‌شود.
روزنامه عبری «اسرائیل هیوم» درباره تغییر بی‌سابقه در دومین مکان مذهبی مهم اسلامی در کرانه باختری، گزارش داد که مقامات اشغالگر با همکاری شورای شهرک‌سازی کریات اربع، که در زمین‌های الخلیل ساخته شده است، تصمیم گرفته‌اند که اختیارات اداره مسجد ابراهیمی در این شهر را از فلسطینی‌ها سلب کنند و آن را به نفع شهرک‌نشینان واگذار کنند.
این تصمیم وضعیت موجود در این مسجد را به طور قابل توجهی تغییر خواهد داد.
این مسجد به حضرت ابراهیم (ع) نسبت داده می‌شود و منابع تاریخی نشان می‌دهند که قبر ایشان در غاری در زیر مسجد واقع شده است. همسرش سارا نیز به همراه او به خاک سپرده شد، علاوه بر پیامبران اسحاق، اسماعیل، یعقوب، یوسف و همسرانشان. اتاق‌هایی با نام آنها بر روی قبورشان در داخل مسجد ساخته شد.
اختیارات وقف
این تصمیم اسرائیل پس از یک سری مراحل تدریجی از زمان اشغال کرانه باختری در سال ۱۹۶۷ اتخاذ شده است که پس از قتل عام سال ۱۹۹۴ توسط شهرک‌نشین باروخ گلدشتاین که منجر به کشته شدن ۲۹ فلسطینی شد، تغییر قابل توجهی کرد.
مقامات اشغالگر تقریباً دو سوم مسجد را تصرف و آن را به کنیسه تبدیل کردند. اقدامات برای تصرف مسجد با سرعت ادامه یافت و همزمان با جنگ نسل کشی که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، ادامه یافت.
از سوی دیگر، شیخ معتز ابوسنینه، مدیر مسجد ابراهیمی، در این باره گفت که طرف فلسطینی هنوز رسماً از هیچ تصمیم یا اقدامی از سوی اشغالگران مطلع نشده است. ما طبق معمول کار خود را انجام می‌دهیم و همه چیز عادی و بدون تغییر است.
ابوسنینه در مورد اختیارات اوقاف بر مسجد که با تأسیس تشکیلات خودگردان فلسطین در سال ۱۹۹۴ آغاز شد، اظهار داشت که نظارت و مدیریت مسجد و تمام امکانات آن، از جمله امنیت، نظافت، خدمات، مرمت، برق و آب، و همچنین نماز، خطبه‌ها و دروس، تا بعد از ظهر چهارشنبه بدون تغییر باقی مانده است.
مدیر مسجد ابراهیمی به آزار و اذیت کارمندان و نمازگزاران در روز چهارشنبه اشاره کرد، که بخشی از مجموعه‌ای از آزار و اذیت‌هایی است که در ماه‌های اخیر افزایش یافته است.
مسجد ابراهیمی مساحتی تقریباً ۲۰۴۰ متر مربع را پوشش می‌دهد و توسط دیوارهای عظیم سنگ آهک سفید احاطه شده است. این مسجد در شهر قدیمی واقع شده است که تحت توافقنامه الخلیل ۱۹۹۷ بین سازمان آزادی‌بخش فلسطین و اسرائیل تحت کنترل کامل اسرائیل باقی مانده است.
در این توافقنامه آمده است که هر دو طرف به طور یکسان متعهد به حفظ و حراست از شخصیت تاریخی شهر به گونه‌ای هستند که به آن شخصیت در هیچ بخشی از شهر آسیب نرساند یا آن را تغییر ندهد، در حالی که مقررات مربوط به شهرداری را حفظ می‌کنند.
در این توافقنامه همچنین بر مسئولیت فلسطینی ها در قبال خدمات زیرساختی، از جمله آب، فاضلاب، برق و ارتباطات اشاره شده است و طرف اسرائیلی می‌تواند از طریق دفتر ارتباطات مدنی منطقه، از طرف فلسطینی درخواست کند که شهرداری کارهای جاده‌ای یا زیرساختی را در منطقه تحت کنترل خود انجام دهد.
پیشینه
این اولین باری نیست که صحبت از سلب اختیار از اوقاف مطرح می‌شود. در ۲۶ فوریه ۲۰۲۵، رسانه‌های فلسطینی گزارش دادند که مقامات اسرائیلی به مدیریت مسجد اطلاع داده‌اند که کار بر روی آن از وزارت اوقاف فلسطین به سازمان موسوم به اداره برنامه‌ریزی عمرانی اسرائیل منتقل شده است.
تصمیم به سلب اختیار از فلسطینی ها، اوج مجموعه‌ای از اقدامات است که همزمان با تجاوز به غزه صورت گرفته است.
در جریان رویارویی با ایران، مقامات اشغالگر در ۱۳ ژوئن به مدت ۱۲ روز مسجد را بستند و از ورود کارکنان و نمازگزاران به آن جلوگیری کردند.
پیش از این، آنها از باز شدن کل مسجد به روی نمازگزاران در روزهای جمعه در ماه رمضان، شب قدر و دو عید جلوگیری می‌کردند.
این یک تغییر رویه از سال ۱۹۹۴ است، زمانی که مسجد به طور کامل به روی نمازگزاران، از جمله بخش تصرف شده، به مدت ۱۰ روز در سال در مناسبت‌های مذهبی باز است. برعکس، نمازگزاران در تعطیلات و مناسبت‌های یهودی از ورود به مسجد منع می‌شوند.
در بحبوحه درخواست‌های مقامات اسرائیلی برای ملی کردن و کنترل مسجد، مقامات اشغالگر در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ حیاط مسجد (قسمت بدون سقف) را با ورق‌های حلبی پوشاندند و بعداً آنها را برداشتند.
در ۷ آوریل ۲۰۲۵، آنها شیخ معتز ابوسنینه و یک کارمند دیگر را به مدت دو هفته تبعید کردند و برخی از بخش‌های مسجد، از جمله اتاق اذان و دفتر اداره اوقاف اسلامی را قفل کردند.
در ۱۰ ژوئن ۲۰۲۵، مقامات اشغالگر تابلوی برق مسجد را قفل کردند، اقدامی که وزارت اوقاف آن را «تلاشی برای کنترل کامل مسجد» دانست.
این وزارتخانه تأکید کرد که مدیریت این انبارها منحصراً در اختیار اوقاف است و اشغالگران حق دخالت در آنها را ندارند.
طبق گزارش سالانه وزارت اوقاف فلسطین، اشغالگران در طول سال ۲۰۲۴ تقریباً ۶۷۴ بار از پخش اذان در مسجد ابراهیمی جلوگیری کردند و در همین مدت ۱۰ بار آن را بستند.
هشدار فلسطینی ها
وزارت امور خارجه فلسطین در بیانیه‌ای نسبت به پیامدهای اعمال کنترل شهرک‌نشینان بر مسجد ابراهیمی هشدار داد و اعلام کرد که آنچه را که توسط رسانه‌های عبری در مورد انتقال اختیار مدیریت و نظارت بر مسجد ابراهیمی از شهرداری الخلیل به شورای شهرک‌سازی گزارش شده است، زیر نظر دارد.
این اقدام که «اقدامات بی‌سابقه اشغالگران برای تحمیل حاکمیت خود بر این مجموعه، یهودی‌سازی آن و تغییر کامل هویت و ویژگی‌های آن تلقی می‌شود، نقض آشکار قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های مربوطه سازمان ملل است و از یونسکو و جامعه بین‌المللی خواسته شده است که به سرعت مداخله کنند و اجرای این تصمیم را فوری متوقف کنند.
تیسیر ابو سنینه، شهردار الخلیل، دریافت هرگونه تصمیمی از سوی طرف اسرائیلی را به طور رسمی تکذیب کرد و افزود: در اصل، ما آن را به طور کامل و با جزئیات رد می‌کنیم و آن را تجاوزی سیاسی، فرهنگی و مذهبی علیه شهر الخلیل می‌دانیم.
وی اظهار داشت که عقب‌نشینی قدرت‌ها گامی با هدف یهودی‌سازی مسجد ابراهیمی و اطراف آن و تحمیل حاکمیت اشغالگرانه نامشروع بر یکی از مقدس‌ترین اماکن اسلامی است.
شهردلر الخلیل خاطرنشان کرد که مسجد ابراهیمی که در فهرست میراث جهانی ثبت شده است، یک ملک فرهنگی و انسانی و صرفاً متعلق به فلسطینیان است.
در سال ۲۰۱۷، فلسطین هم شهر قدیمی الخلیل و هم مسجد را در فهرست میراث جهانی یونسکو و در فهرست میراث جهانی در معرض خطر ثبت کرد.
دستاوردهای میدانی
اکرم النتشه، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی اهل الخلیل درباره اهمیت و زمان تصمیم اسرائیل، می‌گوید که هدف آن «کنترل مسجد» است.
النتشه توضیح می‌دهد که الحاق واقعی مسجد آغاز شد و این تصمیم ممکن است در طول همه‌گیری کووید-۱۹ ۲۰۲۰ گرفته شده باشد.
النتشه افزود که در آن زمان، اداره عمران اقداماتی را انجام داد و اشغالگران شروع به اقداماتی در این مسجد مانند هر عبادتگاه دیگری در خط سبز کردند و در زمان باز و بسته شدن آن دخالت کردند.
این روزنامه نگار تاکید کردکه سلب اختیارات اوقاف در چارچوب وسیع‌تری صورت می‌گیرد که در آن بسیاری از اختیارات فلسطینیان از شهر قدیمی الخلیل، از جمله برق، آب و خدمات زیرساختی، سلب شد.
سپس در سال ۲۰۱۷ یک شورای شهرک‌نشینان تأسیس شد و به شهرک کریات اربع الحاق شد.
این تحلیگر توضیح داد که تصمیم اخیر «نقطه اوج» مجموعه‌ای از اقدامات است که با سوءاستفاده از دغدغه جهانی در مورد جنگ غزه، دستاوردهای ارضی در کرانه باختری را گسترش می‌دهد.
مسجد الاقصی پروژه بعدی
النتشه خاطرنشان کرد که آنچه امروز در مسجد ابراهیمی اتفاق می‌افتد، نمونه پیشرفته‌ای از آنچه در مسجد الاقصی اتفاق می‌افتد، است. تقسیم زمانی و زمان‌بندی تجاوزات به مسجد، پیش از سال ۱۹۸۷ نیز در حال انجام بود و سپس گسترش یافت و شامل مصادره بخشی از آن نیز شد. امروز، اختیارات اوقاف در حال سلب شدن است و الاقصی را با اقدامات مشابه در آینده تهدید می‌کند.
این روزنامه نگار تاکید کرد که از جمله تغییراتی که بر وضع موجود تأثیر می‌گذارد، مصادره ۶۰ درصد از مسجد به نفع شهرک‌نشینان، نصب دروازه‌های الکترونیکی، محاصره مسجد با موانع نظامی، نصب آسانسور و حفاری در مجاورت آن است.
النتشه خاطرنشان کرد که حذف اختیارات مورد بحث مربوط به ساختمان مسجد تعیین‌شده برای نماز است که بیشتر آن مسقف است و هیچ ارتباطی با محیط اطراف آن یا آنچه در خارج از دیوارهای آن قرار دارد و سال‌هاست که تحت کنترل و دستکاری اشغالگران بوده است، ندارد.
این تحلیلگر فلسطینی معتقد نیست که وزارت اوقاف به تنهایی قادر به مقابله با تصمیم اسرائیل باشد و لازم است گام‌هایی فراتر از بیانیه‌های محکومیت، تقبیح و درخواست‌ها بردارد.
نظر شما