پازل هسته‌ای ایران

مارک مدیش یکی از مقامات ارشد امنیت ملی آمریکا در دولت کلینتون به دنبال مذاکرات اخیر ایران و کشورهای غربی در وین بر سر انتقال اورانیوم کم غنی شده ایران به خارج برای فرآوری بیشتر در یادداشتی در روزنامه نیویورک تایمز به بررسی تحولات اخیر در ارتباط با برنامه اتمی ایران می‌پردازد و می‌نویسد: به عنوان یکی از مقامات اسبق امنیتی در آمریکا گاهی اوقات با دوستانم تلاش می‌کنیم تا بخشی از پازل اتمی ایران را حل کنیم هر چند که این پازل در هفته‌های اخیر تکه‌های جدیدی داشته که اتصالشان به هم مشکل است.

1. قمار پیتزبرگ. رئیس‌جمهور اوباما در کنفرانس خبری به همراه گوردون براون و نیکلا سارکوزی در نشست 20 کشور اقتصادی دست به افشاگری در مورد سایت جدید اتمی ایران زد و خواهان تحریم‌های بیشتر برای ایران در صورت عدم اجرای درخواست‌های آژانس اتمی و شورای امنیت شد. اما این مسئله با سیاست قبلی اعلام شده او مبنی بر مذاکره بدون قید وشرط با ایران در تضاد بود و او این بار در مورد چماق‌های سنگین‌تر و هویج‌های بزرگتر سخن می‌گفت. سؤال اصلی این است که آیا این اقدام تنها یک امر تاکتیکی برای افزایش فشارها بر ایران بوده یا اینکه واقعاً اوباما و سایرین طرح جدیدی را برای این کشور در نظر دارند. اگر که پیش از این در پشت درهای بسته برسر تحریم‌های جدید توافقی صورت گرفته باشد در این صورت باید این سیاست را موفق دانست اما د رغیر این صورت رهبران غربی در مجادله با ایران باز هم اعتبارشان را از دست داده‌اند.

2. سایت قم. واقعاً این سایت چیست که ایرانی‌ها به سرعت وجودش را به آژانس اتمی گزارش دادند. بسیاری از تحلیلگران که من با آنها صحبت کردم معتقدند این سایت درواقع یک مرکز موشکی بوده که در میانه‌های راه به تأسیسات غنی‌سازی تغییر ماهیت داده و ازاین رو هنوز در آن اورانیوم وجود ندارد. از سوی دیگر آمریکا اعلام کرده است که از سال 2007 از وجود این مرکز مطلع بوده اما اینکه چرا ایران و آمریکا به شکل همزمان وجودش را اعلام کرده‌اند توضیح قانع‌کننده‌ای ندارد.

3. گفت‌وگوهای وین و ژنو. گفت‌وگوهای اخیر ایران با کشورهای 5+1 به شکل مصنوعی موفقیت‌هایی داشته است و تهران قول بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این مرکز را داده است و در عین حال توافق کرد تا بخشی از اورانیوم کم غنی شده‌اش را به فرانسه ارسال کند. اما بسیاری از تحلیلگران در عین حالیکه با توصیف «شروع یک آغاز» یکی از دیپلمات‌های حاضر در مذاکرات موافق هستند، باور دارند ایران تنها برای زمان خریدن دست به این توافق تأیید نشده زده است.

4. دانشمند اتمی گمشده. ناپدید شدن شهرام امیری دانشمند هسته‌ای ایران پس از سه ماه هم خیلی جالب بود به ویژه اینکه خبر رسیده بود ایران با مشکلات متعددی در تزریق اورانیوم به سانتریفوژها مواجه شده است و در کنارش منتقدان نشست ژنو اظهار داشتند که ایران به دلیل همین مشکلات فنی است که حاضر شده اورانیوم کم غنی شده‌اش را به روسیه ارسال کند.

5. نظر نامتعادل روسیه. هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه آمریکا در هفته قبل سفری به روسیه داشت تا بتواند بر سر پیمان جدید تسلیحات اتمی با روسیه به توافق برسد و یکی از مسائل جانبی ایران بود اما کرملین در حالی که هنوز با ایران مواضع مشترکی پیدا نکرده با تقدیر از نشست ژنو اظهار داشت که تحریم‌ها در این زمان مناسب نیست. روسها به این دلیل از تحریم‌ها می‌ترسند که می‌دانند در صورت عدم موفقیت تحریم‌ها چه رخ خواهد داد و آنها درک کرده‌اند تحریم‌ها پایان داستان ایران نیست.

6. آخربازی. سه گزینه در تئوری برای این قضیه مطرح است: حمله پیش دستانه، بازدارندگی و یا متوقف شدن برنامه اتمی ایران در یک چارچوب مذاکراتی. محتمل‌ترین تئوری این است که ایران به شدت نزدیک به توانایی ساخت بمب اتمی شده و از این رو می‌خواهد در این موقعیت باقی بماند و تنها 18 ماه با تست اولین بمب اتمی‌اش فاصله داشته باشد. بیش از دوازده کشور جهان در این موقعیت هستند.

کارتی به نام اسرائیل.

اگر ایران و آمریکا به هم اعتماد ندارند، شرایط بین ایران واسرائیل به مراتب بدتر است و چیزی که از همه نگران‌کننده‌تر است حضور عده‌ای در اسرائیل است که اوباما را رئیس‌جمهوری ضعیف می‌دانند و تأکید دارند اسرائیل دیگر نباید در مورد برنامه اتمی ایران به آمریکا اعتماد کند