علی حق - محمد هیراد حاتمی:
گفت و گو که تمام می شود انگار یخش باز می شود و چند جمله خنده دار بین مان رد و بدل می شود. طی گفت و گو آنقدر جدی و با تمرکز به سوال هایمان پاسخ داد که اصلا فکرش را هم نمی کردیم اهل شوخی و خنده هم باشد. شاید باورتان نشود اما از بسیاری از مدیران دولتی رسانه ای تر بود و با دقت و آرامش به تمام سوال هایمان پاسخ داد. حسین مهاجران، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار تهران تقریبا در میانه های اردیبهشت در کافه خبر حضور پیدا کرد تا پیرامون گرانی قیمت موز و برخی میوه ها دیگر توضیح دهد. او اعتقاد دارد در گذشته وارد کنندگان آمدند و متعهد شدند که موز را با آن قیمت مد نظر می آورند. این کار را هم کردند اما عامل های فروش طی دو سال گذشته خوب عمل نکردند. اینکه چه اتفاقی افتاد که یکباره « موز » با افزایش قیمت خبر سازی کرد سوالی است که مهاجران به طور کامل در رابطه با آن توضیح داده است. متن کامل این گفت و گو را در ادامه خواهید خواند:
این روزهای بسیاری از شهروندان از گرانی ها گلایه دارند. قاعدتا یکی از اصلی ترین کالا های پر مصرف شهروندان میوه است که آن هم گرانی قابل توجهی را تجربه کرده است. چرا قیمت میوه به یک باره شیب صعودی گرفته است؟
در رابطه با چه محصولی این اعتقاد وجود دارد؟
به طور کلی اگر به میوه فروشی ها مراجعه کنیم، میشاهده می کنیم که قیمت ها گران تر شده است. قبول ندارید؟
پرتقال تامسون ما نسبت به زمان برداشت در حال حاضر 25 درصد ارزان تر شده است.
علت این ارزانی چیست؟
یک تولید بسیار بالایی صورت گرفته است. از سوی دیگر هم یک خرید گران تر از حد عادی در زمان برداشت اتفاق افتاده است. پرتقال تامسون روی درخت 750 تومان قیمت گذاری شد و امروز به قیمت 700 تومان به فروش می رود.سرمایه سرمایه گذار اینجا از بین رفته است. در ابتدای فصل برداشت شایعاتی مطرح می شود. به طور مثال در رابطه با سیب هم این اتفاق افتاد. هیچ کس هم نمی پرسد که کارشناسی که کارشناسی کرده کجاست؟ پرتقالی که باید 450 تا 500 تومان به فروش می رفت 750 تومان به فروش رفت. خریدار هم همیشه منتظر این است که یک سودی ببرد. همه گذاشتند محصولات خود را شب عید به فروش برسانند. در شب عید هم بیشتر از حد نیاز عرضه شد. یک سوم جمعیت تهران هم بیرون از شهر تهران رفتند. آنهایی که از تهران بیرون رفتند بیشتر به مناطق گرمسیر می روند. یعنی اگر خانواده ای در منزل روزی به طور مثال یک کیلوگرم میوه مصرف می کرد حدود 15 روزی که از منزل به قصد سفر خارج شد، 15 کیلوگرم میوه نخرید و به جای آن با یک کیلوگرم چغاله شیرازی خودش را سرگرم کرد. این موارد سبب افت قیمت ها شد که امروز ما پرتقال را از زمان برداشت ارزان تر می فروشیم.
فقط پرتقال قاعدتا کم تر به فروش می رسد؟
بله. سیب هم در کل امسال نسبت به سال ماقبل حدود 25 درصد اضافه بود اما نسبت به سال آور مان 50 درصد کم تر بود. تبلیغی که روی سیب شده و به حق هم صورت گرفته باعث شده مردم سیب را مصرف کنند.
البته یک اتفاقی افتاده و آنهم اینکه در سبد میوه مردم چون یک بخشی از میوه ها حذف شده است ناگزیر هستند سیب را مصرف کنند. وقتی موز نیست، فقط سیب و پرتقال هست مجبورند سیب را مصرف کنند. قبول دارید؟
به هر حال دارند سیب را مصرف می کنند. جا دارد مناطقی که سیب با قابلیت تولید می کند حمایت هایی از آنها صورت بگیرد. سیب خوب در حال حاضر در میدان کیلیویی 3 هزار تومان است که به نوعی ظلم به مصرف کننده است. باید بازار به نوعی تنظیم شود که هم تولید کننده سود خودش را ببرد و هم مصرف کننده خیلی گران نخرد و هم سرمایه گذار خیلی ضرر نکند. انتظار ما این است که وقتی می خواهند راجع به میوه تصمیم بگیرند کارشناس ها وارد صحنه شوند. اگر کارشناسی نشود یک جای کار اشکال دارد.
این بحثی که در رابطه با افزایش قیمت موزه به وجود آمد علت آن چه بود؟ آیا واقعا واردات موز با دلار آزاد صورت گرفت یا اینکه وارد کننده ها ارز دولتی ها گرفتند و به بهانه گرانی دلار، موز را گران تر فروختند؟
اگر کاردان ها در صحنه کار باشند این اتفاق ها نمی افتد. این ها موز را طی 5 سال گذشته بدون سود و با رقابت توزیع می کردند. ما چه راهکاری را باید به کار بگیریم که از این بهتر باشد؟ آمدیم و این توزیع سلامت بدون سود را به هم ریختیم. آنها که به هم ریختند دلسوزانه خواستند شب عید کمکی برای مصرف کننده باشد اما عملا اینگونه نشد. طرح هایی را که دادند طرف اجرای کار را خوب ارزیابی نکرده بودند.
در اجرا چه مشکلی پیش آمد که موز گران شد؟
وارد کنندگان آمدند و متعهد شدند که موز را با آن قیمت مد نظر می آورند. این کار را هم کردند اما عامل های فروش طی دو سال گذشته خوب عمل نکردند. اولویت را به دلال ها دادند. کار به جایی رسید که صاحب سرمایه موز مبلغی که با کل سرمایه اش دریافت کرد کم تر از آن بود که دلال در یک شب سود برد. از سوی دیگر 5 هزار واحد که در خرید موز دخالت دارند و طی 5 سال موز را با رقابت موز را به مصرف کننده عرضه می کردند قاچاق فروش شدند. چون قیمتی را داده بودند و باید بیشتر از آن نمی فروختند بنابراین رفتند گران تر خریدند و پنهانی و گران تر به مشتری هایشان فروختند. ما می گوییم اگر قرار بر این است که توزیع خوب را بهم بریزیم، آن طرحی که جایگزین می کنیم باید بهتر باشد. حداقل اینکه شبیه هم باشد. به ما گفتند سراسری قیمت ها به طور یکسان اعلام می شود که این اتفاق رخ نداد. تمام کشور به نرخ گذاری یکسان تن ندادند. وقتی وارد کننده مشاهده می کند که در جایی مانع فروش دارد به جایی می رود که محصول را به قیمت دلخواه به فروش برساند. در نتیجه موزی که در تهران شب عید توزیع شد ، موز های بی کیفیت بود که ما به آنها تو راهی می گوییم و آب گیر باید مصرف کند و به کار منزل دار نمی آید. آن موز هایی هم که کیفیت داشت به صورت زیر میزی به فروش رسید. یعنی به صورت پنهانی خرید و فروش شد. به شخصه به میدان مراجعه کردم و موز را از نیسان پرتقال کیلویی 2900 تومان خریدم. همان قیمتی که باید در میدان 1380 تومان به فروش می رفت. از سوی دیگر سهمیه ای هزار تنی قرار داده شد که درصد زیادی از آن در شهر های شمالی توزیع شد.
پس علت اصلی گرانی موز دلال ها بودند و نه وارد کنندگان؟
خیر. وارد کنندگان اوایل کار موز هایی که دادند تو راهی بود اما بعد خوب شد.
تفاوت موز تو راهی و مجلسی را چگونه می توان تشخیص داد؟ فقط سایز آن است؟
سایز موز زیاد در قیمت ها اثر گذار نیست. سایز ریز و خیلی درشت ارزان تر از سایز متوسط است. سایز متوسط را به اصطلاح شماره 4 می گوییم که بهترین موز است. موز چند رخ دارد. یکی از آنها را برداشت می کنند و قطع می کنند و دو ماه دیگر از رخ دیگر برداشت می کنند. برخی از اینها شرکتی است و اینها زود تر دست آمده و به کارتن می رود. باید به رنگ خیار به سردخانه برود. فاصله ای که از مناطق اکوادور، فیلیپین یا آفریقا موز وارد می شود، زمانی است که موز در راه پخته می شود. به این موز تو راهی گفته می شود که زود تر است.
در ایران چه قدر تولید موز داریم؟
من رفتم مناطقی که زیر پوشش تولید موز رفته را از نزدیک دیدم. بذر های خوبی در چابهار به کار برده شده است. از طرف بازرگانی استان رفته بودم وآمدم گزارش کار دادم که می شود این منطقه را با یک توجه مختصر فعال کرد. جز مناطقی است که اگر روی آن سرمایه گذاری شود جواب خواهد داد. موز به گونه ای است که دو سال پس از کاشت، دو سال بعد قابل برداشت است. مقداری توجه می خواهد.
یک سری نام هایی بعضا مطرح می شود در رابطه با میوه موز که در واردات آن انحصار ایجاد کرده اند. حتی ترکیب هایی مانند سلطان موز را هم برای او به کار می برند. در این رابطه توضیح می دهید؟
به طور مثال نام آقای رزازیان مطرح می شود. ایشان یک تاجر موفق است. فردی که از قزوین بیاید و اینقدر موفق باشد خیلی ارزش دارد. ایشان سلامت ترین وارد کننده است. رزازیان آدم بزرگی است. این آدم امسال، سال دومی است که کل واردات خود را تحویل بقیه داد و کنار رفت. خودش 90 سال به بالا سن دارد و پسر او هم که در این کار بود خیلی علاقه ای به این کار نشان نمی دهد. بعد موز هم به صورتی شده که با تخلف دارد توزیع می شود و او اهل تخلف نیست. وقتی دید نتوانست با تخلف رقابت کند کنار کشید.
یعنی در حال حاضر موز به صورت قاچاق وارد می شود؟
در حال حاضر که قیمت آن برداشته شده همه می توانند وارد کنند. وقتی محدودیت هایی توسط دولت اعمال می شود که انتظار دارد شب عید کمک حال مصرف کننده باشند برخی با سلامت قدم به این کار می گذارند و گروهی هم تخلف می کنند. آقای رزازیان مشاهده کرد موزی که کیلیویی هزار و 150 تومان پول می گیرد، 2000 تومان در میدان فروش می رود. یکی از واحد ها همان مبلغی که فروخته بود بارنامه کرده بود و به ایشان داده بود که آقای رزازیان آن را برگردانده بود و گفت: « برو همان 1150 تومان بفروش. » یک همچین آدم سلامتی نمی تواند با یکسری دلال رقابت کند.
گذشته از ایشان آیا تجارت موز در ایران فقط در انحصار چند نفر خاص است؟
وقتی مثل الان قیمت آن برداشته شود همه می توانند دخالت کنند. خود شما هم می توانید به ترکیه بروید و موز اکوادور را بیاورید اما موزی که از آفریقا می آید سه ، چهار نفر سهام دارندو ارزان ترین تولید دنیا موز است. حتی از کدو هم ارزان تر است.
اشاره کردید موز ارزان ترین تولید در بین میوه ها است اما در ایران همیشه جز میوه های لوکس به حساب می آید. علت چیست؟
طالبی ساوه ، ارزان ترین میوه در میان صیفی جات ایران است در حالیکه در کشور های دیگر گران ترین است چون تولید ندارند. به طور کلی 4 قلم میوه: به ، انار ، خربزه و طالبی زادگاهش ایران است بقیه برای کشور های دیگر است. طالبی هم به طور مشترک با یکی از کشور های آسیای میانه است. بقیه میوه ها زادگاهش کشور های دیگر است.
در حال حاضر افزایش قیمت میوه های وارداتی به دلیل افزایش قیمت دلار متناسب بوده است یا اینکه دلال ها گرانی دلار را بهانه قرار داده اند تا میوه را گران تر بفروشند؟
ما فقط واردات مان آن هم 3 تا 4 قلم به دلار بستگی دارد. وقتی بخواهیم میوه غیر فصل را مصرف کنیم این اجازه را داریم که وارد کنیم. در حال حاضر انگور شیلی و آلوی آفریقا اینجا چه می خواهد؟ میوه های غیر فصل متقاضی دارد. پول های سرگردان و بی حساب و کتاب کار دست ما می دهد چرا که متقاضی می آید و می گوید به هر قیمتی که هست میوه غیر فصل می خواهد. فرد کارمند هم نگاه می کند و دلش می خواهد اما پول فرد ثروتمند با درآمد کارمند هماهنگی ندارد. مشاهده می شود در این فصل میوه هایی مانند انگور و آووکادو وارد می شود. این میوه هایی است که خیلی بی حساب آن را فروختند. به نظرم انگور و آووکادو به شکل قاچاق وارد کشور شده است چرا که 22 قلمی که قاچاق کرده اند شامل این 2 میوه می شود که ممنوع الورود شده است. وقتی برای میوه های غیر فصل متقاضی وجود داشته باشد وارد کننده هم وارد می کند. در رابطه با موز باید بگویم که 4 یا 5 نفری که در کار هستند خودشان با همدیگر رقابت دارند. از آنجا که 15 اردیبهشت به بعد هر ساله قیمت موز پایین می آید پیش بینی می شود این اتفاق امسال هم رخ دهد. علت آن هم این است که تولید زیاد می شود، مصرف کم می شود و از سوی دیگر فصل برداشت است. این سه عامل سبب می شود که قیمت موز کاسته شود. در این شرایط باید منتظر ماند و دید که دلار چه رقمی است. اگر دلار 1700 تا 1800 تومان باشد قیمت تمام شده موزد در محدوده 1400 تومان است.
پس بالاتر از این در واقع سودی است که دلال ها می گیرد؟
در حال حاضر فرد توزیع کننده می گیرد. وارد کنندگان با سرمایه هایی که به کار گرفته اند لازمه یک کشور هستند اما باید روی فعالیت آنان نظارت باشد. سازمان بازرگانی استان به عنوان متولی تنظیم بازار طی 5 سال اخیر هنری به خرج داده که بر اساس آن 4 ماه قیمت ثابت مانده است. تقریبا دلال ها روی مرکبات و سیب سردرگم شده اند. من انتظار دارم موز را قیمت گذاری اش را رها کنیم تا رقابت شکل گیرد. در این شرایط نظارت خوبی هم می توان داشت.
افزایش قیمت دلار صادرات میوه را افزایش می دهد؟
کشور هایی که پول خوبی برای صادرات میوه می دهند این نحوه صادرات را قبول ندارند. سیب از آمریکا می آید و دبی می رسد و 30 روز هم روی آب است. ما در همسایگی دبی قرار داریم و نمی توانیم رقابت کنیم. بگردیم و ببینیم چرا نمی توانیم رقابت کنیم. آن سیبی که از آمریکا به دبی می رود تفاله است در حالیکه سیب منطقه دماوند ما عطر و طعم خاصی دارد. اینکه چرا نمی توانیم رقابت کنیم موضوعی است که مسئولان باید به دنبال آن بروند.
بنابراین مشکل ما در رقابت قیمت نیست؟
بسته بندی اصلی ترین حرف را می زند. ما محصولات زیادی داریم که می توانیم روی آن سرمایه گذاری کنیم و جواب سرمایه گذاری هم داده خواهد شد اما وارد نمی شویم و ناشناخته است. به طور مثال ما ارزان ترین تولید سبزی مان در حاشیه تهران است. از دست ورامین تا رباط کریم با 130 حلقه چاه همچین موقعیتی وجود دارد. می توان از این ظرفیت استفاده کرد. هر کیلیو سبزی خشک در حال حاضر در تهران 20 هزار تومان قیمت دارد. هر 30 کیلیو سبزی هم یک کیلو سبزی خشک می دهد. می توان سبزی را خشک کرد و به صورت بسته بندی تبلیغ کنیم و در کشور هایی که مصرف می کنند آن را عرضه کنیم. تقریبا هر کیلو سبزی خشک شده را می توان 25 دلار صادر کرد.
3939
نظر شما