خبرآنلاین - مهسامژدهی: اروپا با تعیین شروطی برای ایران برای توقف مکانیسم اسنپ‌بک، عملا توپ مذاکرات هسته‌ای را در زمین تهران و واشنگتن انداخته است.
یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش‌های مرتبط با شروط اجتناب از فعال شدن مکانیسم ماشه؛تقاضای تروئیکای اروپایی برای گفتگوی مستقیم میان ایران و آمریکاست.برخی از رسانه‌ها هفته گذشته از احتمال دیدار عباس عراقچی وزیرخارجه ایران و استیو ویتکاف نماینده ایالات متحده در امورخاورمیانه و مساله ایران حرف زده‌اند.
استاد بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه آلابامای جنوبی در گفت‌وگو با خبرآنلاین تاکید کرده است: «وقتی ایران با اروپا مذاکره می‌کند و اروپا شرایط برای ایران تعیین می‌کند، اروپا نقش نیابتی آمریکا را دارد بازی می‌کند و اروپا را نباید به عنوان بازیکن مستقلی حساب کرد.»
در ادامه متن کامل گفت و گوی «خبرآنلاین» را با نادر انتصار، استاد ممتاز بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه آلابامای جنوبی، مطالعه می‌کنید:
*** چرا ایالات متحده علیرغم اینکه در برجام حضور ندارد، کماکان می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پرونده ایران داشته باشد؛ تا جایی که حتی اروپایی‌ها یکی از شرایط خود برای معامله با تهران را گفتگو با واشنگتن ذکر کنند؟
یکی از اشتباهات ایران چه قبل از برجام و چه بعد از امضای آن این بود که برخی از مسؤلین، بخصوص انگلوفیلها در میان آنها، خیال می‌کردند که آمریکا و اروپا دو قطب متفاوت در مقابل ایران هستند.
حقیقت این است که اروپا نقش پادوی آمریکا را در مقابل ایران ایفا کرده و می‌کند. گرچه برجام به عنوان برنامه اجرائی جامع ۱+۵ امضا شده بود ولی همه می‌دانستند بدون همکاری آمریکا برجام در عمل می‌میرد و چنین نیز شد.
وقتی ایران با اروپا مذاکره می‌کند و اروپا شرایط برای ایران تعیین می‌کند، اروپا نقش نیابتی آمریکا را بازی می‌کند و اروپا را نباید به عنوان بازیکن مستقلی حساب کرد.
متأسفانه سال‌ها است که ایران این حقیقت را نادیده گرفته و نتیجه آن اشتباه بعد از اشتباه در مقابل غرب بوده است. مهم نیست که برجام وجود دارد یا ندارد و یا آمریکا از برجام خارج شده است یا خیر، اروپا بازوی نیابتی آمریکا در مقابل ایران باقی خواهد ماند و خیمه‌شب‌بازی با اروپا وقت کشی و خود گول زنی است.
*** راه‌های دیپلماتیک پیش روی ایران برای جلوگیری از بازگردانی کامل تحریم‌ها در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ چیست؟ آیا مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا در وضعیت فعلی امکان‌پذیر است؟
متأسفانه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ایران دست ایران را برای راه‌های دیپلماتیک پیش روی برای جلوگیری از بازگردانی کامل تحریم‌ها بسیار محدود کرده است؛ چون تمام اهرم‌ها را به دست طرف مقابل داده است. به قول معروف بازگردادن آبی که از زیر پل عبور کرده است عملی نیست.
*** آمریکا در شرایط فعلی دقیقا چه امتیازاتی در چه حوزه‌های از ایران می‌خواهد؟
امریکا خواستار تسلیم کامل ایران در مقابل غرب است. یعنی آمریکا انتظار دارد که ایران به عنوان یک قدرت مطرح منطقه ای وجود نداشته باشد. برای آمریکا مهم نیست که چه نوع حکومتی در ایران وجود داشته باشد؛ ایران به عنوان کشوری که می‌خواهد نیروی بازدارنده داشته باشد باید از بین برود.
***جنگ ۱۲ روزه چه تاثیری بر نحوه تعامل آمریکا با ایران بر جا گذاشت؟
امروز آمریکا به این احساس و ادراک رسیده است که ایران امروز، بخصوص بعد از جنگ ۱۲ روزه، در ضعیف‌ترین موقعیت خود بعد از انقلاب ۱۳۵۷ قرار دارد و اینگونه تصور می‌کند که اراده در میان رهبران جمهوری اسلامی فلج شده است، انسجام مردمی آنطور که باید وجود ندارد و فساد اقتصادی کمر مردم عادی را شکسته است. برخی ممکن است بگویند که ارزیابی آمریکا اشتباه است ولی آنچه مهم است برداشت آمریکا در مورد وضع کنونی ایران است که طبق این ارزیابی تصمیمات خود را تعیین می‌کند.
*** هفته گذشته برخی چهره‌های رسانه‌ای از تعهد ایران برای گفتگو با استیو ویتکاف خبر داده بودند. طبق این ادعا عراقچی وزیرخارجه کشورمان پیشنهاد داده تا در صورتیکه امریکا تعهد بدهد که به ایران حمله نکند؛ او با ویتکاف ملاقات خواهد کرد. همچنین زمزمه‌هایی در مورد تماس تلفنی این دو وجود داشت. با توجه به شرایط جدید از جمله قطع همکاری ایران با آژانس چقدر چنین احتمالاتی وجود دارد؟
همانطور که قبلا گفتم، اگر ایران مایل به تسلیم در مقابل تمام خواسته های آمریکا باشد احتمال ملاقات بین عراقچی و ویتکاف وجود دارد. در مذاکرات قبلی بین این دو نفر، ایران به تمام خواسته‌های آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای خود تن داده است و فقط مانده به قبول سایر خواسته‌های آمریکا در مسائل دفاعی کشور. وقتی وزیر خارجه ایران آقای عراقچی پیشنهاد ملاقات با ویتکاف در صورت تعهد آمریکا به حمله نکردن به ایران را می‌دهد یعنی ایران به طرف مقابل می‌گوید ما آماده امتیاز دادن هستیم ولی فقط طوری عمل کنیدکه ما بتوانیم در ظاهر و مقابل مردم آبروی خود را حفظ کنیم.
*** آیا ممکن است مقامات ایرانی در نشست سالانه سازمان ملل با مقامات امریکایی چانه‌زنی کنند؟ در صورتی که این اتفاق بیفتد چقدر ممکن است بر روند وقایع اثر بگذارد؟
از دید آمریکا زمان چانه‌زنی گذشته است؛ اکنون وقت تسلیم است. هر روز این را آمریکا و همکاران غربی او بطور آشکار تکرار می‌کنند.
*** اگر مکانیسم ماشه در زمان تعیین شده فعال شود راهی برای اینکه تهران و واشنگتن بر سر میز مذاکره بنشینند وجود دارد؟
آنچه آمریکا و بخصوص آمریکای ترامپی آن را مذاکره می‌نامد چیزی است مانند آنچه به آن در علوم سیاسی و اقتصاد بازی مجموع-صفر یا برد-باخت میگویند که در این بازی یک طرف (ایران) بازنده کامل و طرف دیگر (امریکا) برنده کامل است. فقط در این صورت امکان مذاکره تهران و واشنگتن وجود دارد.
*** آیا چنین تمایلی از سوی ایران و امریکا دیده می‌شود که بخواهند در نهایت با کنار زدن اروپا وضعیت فعلی را به صورت دوجانبه حل و فصل کنند؟
همانطور که قبلا گفتم، گفتگو با اروپا برای حل اختلافات بین ایران و آمریکا وقت تلف کنی است. اگر ایران مایل است که با آمریکا چانه بزند و یا تسلیم بشود باید اروپا را کنار بزند و این بازی موش و گربه را خاتمه بدهد.
۳۱۲/۴۲
نظر شما