الهه جعفرزاده: در یکی از صریح‌ترین هشدارهای رسمی طی روزهای اخیر، رئیس‌جمهوری اعلام کرد: «اگر تا آذرماه در تهران باران نبارد باید آب را جیره‌بندی کنیم؛ اگر بازم نبارید باید تهران را خالی کنیم»؛ این جمله، نه‌تنها بیانگر شدت بحران منابع آب در پایتخت است، بلکه نشان‌دهنده نقطه‌ای بحرانی در حکمرانی زیست‌محیطی کشور است؛ نقطه‌ای که در آن، ادامه وضعیت موجود می‌تواند به فروپاشی زیرساخت‌های شهری، مهاجرت‌های اجباری و بحران‌های اجتماعی گسترده منجر شود.
این هشدار، علاوه بر وخامت وضعیت منابع آبی پایتخت، زنگ خطری برای کل کشور محسوب میشود؛ کشوری که سال‌هاست با خشکسالی، افت سطح آب‌های زیرزمینی و سوءمدیریت منابع آب دست‌وپنجه نرم می‌کند.
کشورهایی که بحران آب را پشت سر گذاشتند
تهران، با جمعیتی بالغ بر ۱۴ میلیون نفر، سال‌هاست با کاهش بارندگی، افت شدید سفره‌های زیرزمینی و رشد بی‌رویه مصرف آب مواجه است. هشدار پزشکیان، اگرچه تلخ و نگران‌کننده است، اما می‌تواند نقطه‌ای برای بازنگری در سیاست‌گذاری، اصلاح ساختارهای مدیریتی و بهره‌گیری از تجربه‌های موفق جهانی باشد. اما آیا بحران آب بی‌سابقه است؟ و آیا راهی برای عبور از آن وجود ندارد؟
پاسخ این پرسش را می‌توان در تجربه کشورهایی جست‌وجو کرد که با بحران‌های مشابه و حتی شدیدتر، مواجه بوده‌اند اما با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، فناوری‌های نوین و مشارکت مردمی، توانسته‌اند نه‌تنها از بحران عبور کنند، بلکه به الگوهای جهانی در مدیریت منابع آب تبدیل شوند. به طور مثال:
- سنگاپور، کشوری بدون منابع طبیعی آب، با اجرای برنامه «NEWater» به معنای «آب بازیافتی» توانست فاضلاب شهری را به آب آشامیدنی تبدیل کند و وابستگی خود به واردات آب را به کمتر از ۵۰ درصد برساند.
-رژیم اسرائیل با بازچرخانی بیش از ۸۵ درصد فاضلاب و توسعه آبیاری قطره‌ای، بهره‌وری آبی در کشاورزی را به بالاترین سطح جهانی رسانده است.
- هلند با ساخت زیرساخت‌های مقاوم در برابر سیلاب و طراحی شهرهای تطبیق‌پذیر با تغییرات اقلیمی، توانسته است با وجود قرار داشتن بخش زیادی از خاک خود در زیر سطح دریا، امنیت آبی را حفظ کند.
- استرالیا پس از خشکسالی هزاره، ساختار حکمرانی آب را اصلاح کرد و با تخصیص بازارمحور، بازچرخانی و آموزش عمومی، مصرف آب را به‌طور چشمگیری کاهش داد.
تجربه این کشورها نشان می‌دهد که عبور از بحران آب، هرچند دشوار، اما ممکن است. آنچه نیاز است، اراده سیاسی، شفافیت در حکمرانی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و مهم‌تر از همه، مشارکت آگاهانه مردم در مدیریت مصرف است.
منابع:
۴۷۲۳۲
نظر شما