محمدرضا نوروزپور - روزنامه‌نگار - در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه‌ی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان این مطلب اظهار کرد: آنچه در کشور ما به عنوان نرم‌خبر مطرح شده، اساسا به دنبال طرح ژانر روزنامه‌نگاری نرم نبوده بلکه منظور از آن سبکی در نگارش خبر است که می‌توان آن را معادل خبرنویسی مدرن یا پیشرفته قلمداد کرد. او افزود: این نوع از خبرنویسی در تمامی ژانرهای خبری، حتی در برخی از موضوعات روزنامه‌نگاری سخت نیز کاربرد دارد، یعنی می‌توان برخی از موضوعات بسیار جدی اجتماعی را که در حوزه روزنامه نگاری سخت تعریف می‌شوند، به صورت نرم و با استفاده از تکنیک‌های خبر نویسی پیشرفته نوشت. وی لیدهای تاخیری، سوالی، نقل قولی، شاهد عینی و مبتنی بر احساسات و عواطف انسانی را از نمونه های لیدهای مختص سبک نگارش نرم‌نویسی عنوان کرد و افزود: سخت‌خبر هیچ تفاوتی با ژانر روزنامه‌نگاری سخت ندارد اما نرم‌نویسی همان روزنامه‌نگاری نرم نیست و می‌تواند موضوعات هر دو ژانر روزنامه‌نگاری نرم و روزنامه‌نگاری سخت را پوشش دهد، به طور مثال اگر هرم وارونه را اصلی‌ترین سبک نگارش سخت خبر فرض کنیم می‌بینیم که بسیاری از اخبار حوزه‌ی روزنامه‌نگاری نرم که درباره‌ی ستارگان سینما و یا موضوعات سرگرمی محور است به این سبک نوشته می‌شود.
این مدرس نرم‌خبر با تاکید بر این که نگارش پیشرفته یا همان نرم‌نویسی مدت‌هاست که از سوی خبرگزاری ها و منابع خبری غربی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یادآور شد: هرم وارونه‌یی که امروز در رسانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، کاملا متفاوت از هرم وارونه‌یی است که در گذشته در رسانه‌ها به کار برده می‌شد؛ این سبک نگارشی، امروز به غیر از لید، در بدنه و پایان بندی به شدت به نرم‌نویسی نزدیک شده و از اطلاعات پس‌زمینه‌یی، دیالوگ، نقل قول و جزئیات و توده‌ی اطلاعات تنیده در هم استفاده می‌کند. او درباره‌ی ریشه‌ی پیدایش ژانر روزنامه‌نگاری نرم اضافه کرد: از زمانی که شرکت‌های رسانه‌یی بزرگ مانند دیزنی، تایم وارنر ، نیوزکورپوریشن و غیره گسترش یافته و بخشی از حرفه‌ی اصلی آن‌ها در کنار اطلاع‌رسانی و ژورنالیسم، به سرگرم کردن مردم بدل شد، ژانر روزنامه‌نگاری نرم در برابر روزنامه‌نگاری سخت نمود بیشتری پیدا کرد. به گفته‌ی نوروزپور از دهه‌ی 80 به بعد، سیلی از منابع خبری، به ویژه در حوزه‌ی تلویزیون‌های ماهواره‌یی و کابلی و پس از آن سایت‌های خبری آنلاین به وجود آمد که انتخاب بیشتری را برای مخاطبان فراهم می‌کردند و رسانه‌ها باید برای جذب مخاطب که با خود جذب آگهی را به همراه می آورد، تلاش بیشتری می‌کردند، چراکه پیش‌تر منابع خبری تنها به چند شبکه‌ی تلویزیونی و رادیویی و چند روزنامه محدود بودند.
او ادامه داد: در چنین شرایط و فضای رقابتی سنگین حاکم میان شرکت‌های بزرگ رسانه‌یی، ژانر روزنامه‌نگاری نرم که با عنوان Infotainment نیز شناخته می‌شود و آمیزه‌ای از اخبار و سرگرمی است، به وجود آمد و روز به روز دامنه‌ی استفاده از آن گسترش یافت. به گفته‌ی مترجم کتاب نرم خبر و سخت خبر با اشاره به این که روزنامه‌نگاری سخت، برخلاف روزنامه نگاری نرم به اخبار روزمره، مهم و رایجی که تاثیری مستقیم بر زندگی مردم دارد، می‌پردازد، تصریح کرد: موضوعات هنری، ورزشی، شیوه‌ی زندگی (Life style)، خوانندگان و شخصیت‌ها و ستارگان سینما، محورهای اصلی حوزه‌ی روزنامه‌نگاری نرم و موضوعات سیاست خارجی، سیاست داخلی، جرم و جنایت، اقتصاد، موضوعات جدی اجتماعی، آموزشی و اخبار فوری بیشتر حوزه‌ها، محورهای اصلی حوزه‌ی روزنامه‌نگاری سخت را تشکیل می‌دهند. او با تاکید بر اینکه روزنامه‌نگاری نرم ما را به روزنامه‌نگاری زرد نزدیک می‌کند، اما در عین حال تفاوت زیادی با آن دارد، درباره‌ی روزنامه‌نگاری زرد گفت: روزنامه‌نگاری زرد گونه‌ای از روزنامه‌نگاری سطح پایین است که تنها بر اساس موضوعات احساسی، هیجانی و مبتنی بر خواسته‌ها و تمایلات نفسانی بشری شکل می‌گیرد و به رسوایی‌ها، هیاهوها و شایعات اجتماعی و سیاسی و جزییات زندگی ستارگان می پردازد. وی افزود: این نوع از روزنامه‌نگاری مبتنی بر منابع موثق نیست و سعی می‌کند با هر وسیله‌ای که عمدتا مبتنی بر تمایلات نفسانی بشری است، مخاطب را جذب کند که این نوع جذب مخاطب، وجه ممیزه‌ی اصلی آن با روزنامه‌نگاری نرم است، چرا که روزنامه‌نگاری نرم به طریقی معقول و سرگرمی محور سعی در جذب مخاطب دارد و نه به هر وسیله‌ای. وی طیف مخاطبان روزنامه‌نگاری نرم را اغلب مخاطبان عام، ساده پسند و سهل‌الوصول‌تر دانست و ادامه داد: بسیاری از منابع خبری مبتنی بر روزنامه‌نگاری سخت، هدف اصلی‌شان کنترل افکار عمومی و هدایت آن به سمتی که خود یا سیاست‌گذاران کشورشان می‌پسندند و هچنین آگاه کردن مردم نسبت به سرنوشت سیاسی و اجتماعی‌شان است، در حالی‌که در روزنامه نگاری نرم، هدف اصلی، سرگرم سازی و احیانا آموزش از راه ژورنالیسم است.
نوروزپور با بیان اینکه منتقدان روزنامه‌نگاری نرم معتقدند که این نوع از روزنامه‌نگاری، ژورنالیسم محض یا حقیقی را از بین می‌برد، اظهار کرد: به گفته‌ی پاترسون - یکی از جدی‌ترین منتقدان روزنامه‌نگاری نرم - مخاطبان این ژانر از روزنامه‌نگاری، اغلب عوام و توده‌ی مردم هستند که از سیاست و مسایل جدی اجتماعی به هر دلیلی خوششان نمی‌آید و سرگرمی را بیشتر می‌پسندند. به گفته‌ی او این دسته از منتقدان بر این باورند که روزنامه‌نگاری نرم مردم را نسبت به سیاست بدبین و بی تفاوت می‌کند. وی درباره‌ی نظریات طرفداران ژانر روزنامه‌نگاری نرم نیز گفت: این دسته از افراد معتقدند روزنامه‌نگاری نرم با استفاده‌ی منطقی و معقول از سرگرمی، مخاطبان بیشتری را جذب کرده و در کنار ارائه‌ی برنامه‌های سرگرم کننده، حرف‌های جدی را نیز در همین قالب به آن‌ها منتقل می‌کند. او درباره‌ی شباهت بین روزنامه‌نگاری نرم و روزنامه‌نگاری انتقادی تصریح کرد: این دو ژانر از روزنامه‌نگاری، تنها به دلیل استفاده از منابع غیررسمی به هم شباهت دارند و از سایر جهات کاملا با هم متفاوت هستند. البته نباید فراموش کرد که این نوع از روزنامه‌نگاری (روزنامه‌نگاری انتقادی) در بستر نرم‌نویسی (خبرنویسی پیشرفته) شکل می‌گیرد.
وی ادامه داد: در روزنامه‌نگاری انتقادی عملکرد مسوولان جامعه، سیاست‌مداران، اندیشمندان و صاحب‌نظران به چالش کشیده شده و بیش از آن که به منابع رسمی تکیه شود، بر حقایق موجود، مشاهدات عینی، تحقیقات میدانی و آمارهای غیر رسمی تکیه دارد و در قالب مقالات و گزارش‌های نظری و تحلیلی ارائه می‌شود. این روزنامه‌نگار درباره‌ی میزان استفاده از روزنامه‌نگاری نرم و سخت در رسانه‌های جهان نیز گفت: به جز برخی منابع خبری اختصاصی که مختص سخت خبر و یا نرم خبر بوده و تعدادشان نیز محدود است، سایر منابع خبری به طور عمده آمیخته‌ای از دو ژانر را برای جذب مخاطب به کار می‌برند که در تمام آن‌ها خبرنویسی پیشرفته را نیز می‌توان دید. وی تاکید کرد: باوجود ضرورت پرداختن به نرم خبر یا همان خبرنویسی پیشرفته باید توجه داشت که در حوزه‌هایی از قبیل سیاست خارجی، سیاست داخلی، موضوعات مهم اجتماعی، اقتصادی، شخصیت‌های اجتماعی و رهبران سیاسی به دلیل جایگاه ویژه و مهم آن‌ها نباید از سبک نگارشی نرم خبر استفاده کرد، ضمن این که نباید فراموش کرد که تمام اخبار فوری تمامی حوزه‌ها بهتر است به سبک هرم وارونه تنظیم شده و در بیان تبعات بعدی آن‌ها از نرم‌نویسی استفاده کرد.
نظر شما