چگونه گناهان را از بین ببریم

در فرهنگ اسلام اعمال عبادی دو خاصیت دارد اول اینکه خداوند برای انجام آنچه به آن به عنوان تکلیف یا مستحب دستور داده است پاداش عنایت میکند و دوم آنکه اعمال عبادی باعث از بین بردن گناهان می شود.

دراین بخش به برخی از این قبیل عبادات اشاره می کنیم.

وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَى لِلذَّاکِرِینَ ﴿هود114﴾ {و در دو طرف روز [=اول و آخر آن] و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار زیرا حسنات ، سیّئات را از میان مى‏برد این براى پندگیرندگان پندى است}.

وَالَّذِینَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً وَیَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُوْلَئِکَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ ﴿رعد22﴾

{و کسانى که براى طلب خشنودى پروردگارشان شکیبایى کردند و نماز برپا داشتند و از آنچه روزیشان دادیم نهان و آشکارا انفاق کردند و بدى را با نیکى مى‏زدایند ایشان را فرجام خوش سراى باقى است}.

وَلَقَدْ أَخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَبَعَثْنَا مِنهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا وَقَالَ اللّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاَةَ وَآتَیْتُمُ الزَّکَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِی وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَّأُکَفِّرَنَّ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَلأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ فَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ مِنکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِیلِ ﴿مائده12﴾

{در حقیقت‏خدا از فرزندان اسرائیل پیمان گرفت و از آنان دوازده سرکرده برانگیختیم و خدا فرمود من با شما هستم اگر نماز برپا دارید و زکات بدهید و به فرستادگانم ایمان بیاورید و یاریشان کنید و وام نیکویى به خدا بدهید قطعا گناهانتان را از شما مى‏زدایم و شما را به باغهایى که از زیر [درختان] آن نهرها روان است در مى‏آورم پس هر کس از شما بعد از این کفر ورزد در حقیقت از راه راست گمراه شده است}.

لِیُدْخِلَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَیُکَفِّرَ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَکَانَ ذَلِکَ عِندَ اللَّهِ فَوْزًا عَظِیمًا ﴿فتح 5﴾

{تا مردان و زنانى را که ایمان آورده‏اند در باغهایى که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است درآورد و در آن جاویدان بدارد و بدیهایشان را از آنان بزداید و این [فرجام نیک] در پیشگاه خدا کامیابى بزرگى است. }.

لِیُکَفِّرَ اللَّهُ عَنْهُمْ أَسْوَأَ الَّذِی عَمِلُوا وَیَجْزِیَهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ الَّذِی کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿زمر 35﴾ {تا خدا بدترین عملى را که کرده‏اند از ایشان بزداید و آنان را به بهترین کارى که مى‏کرده‏اند پاداش دهد}.

آیات فوق به خوبی نشان میدهد که خداوند به عبادات و حسنات بندگانش ،خاصیت محو کننده گناهان را داده است بنابر این با اعمال نیکی که مؤمنین انجام میدهند گناهان خود را از پرونده اعمالشان پاک میکنند .

عباداتی که در آیات فوق مورد اشاره قرار گرفته و باعث محو گناهان میشوند عبارتند از : نماز ، زکات، انفاق ، صبر ، ایمان به خدا، ایمان به پیامبران و یاری آنان. البته این خاصیت را عموم عبادات دارند ومناسب است از این فرصتی که خداوند برای بندگان خودش قرار داده در ماه مبارک رمضان استفاده کنند و این یکی از راههائی است که مؤمنین میتوانند به وسیله آن خودشان را از دوزخ برهانند.

طلب مغفرت کردن از خداوند واستغفار نمودن یکی از راههائی است که خدا برای رهائی مؤمنین از بار گناه قرار داده است و وعده کرده است که اگر با اخلاص و تواضع به درگاه او طلب آمرزش شود ، بنده خود را مورد لطف و عنایت قرار میدهد به آیات قران توجه کنید:

إِلاَّ الَّذِینَ تَابُواْ وَأَصْلَحُواْ وَبَیَّنُواْ فَأُوْلَئِکَ أَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿بقره 160﴾مگر کسانى که توبه کردند و [خود را] اصلاح نمودند و [حقیقت را] آشکار کردند پس بر آنان خواهم بخشود و من توبه‏پذیر مهربانم

إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوَءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِن قَرِیبٍ فَأُوْلَئِکَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَکَانَ اللّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا ﴿توبة17﴾

{توبة نزد خداوند تنها براى کسانى است که از روى نادانى مرتکب گناه مىشوند سپس به زودى توبه مىکنند اینانند که خدا توبه‏شان را مىپذیرد و خداوند داناى حکیم است}.

توبة برای گناهی است که از روی جهالت و فراموشی صورت گرفته باشد و شامل کسانی که یک عمر عالما و عامدا گناه کرده و وقتی چشمشان به عزرائیل بیقتد بخواهند توبة کنند نمیشود آیه زیر را ببینید:

وَلَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّی تُبْتُ الآنَ وَلاَ الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَهُمْ کُفَّارٌ أُوْلَئِکَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا ﴿ توبة 18﴾

{و توبه کسانى که گناه مىکنند تا وقتى که مرگ یکى از ایشان دررسد مى گوید اکنون توبه کردم پذیرفته نیست ونیز توبه کسانى که در حال کفر مى میرند پذیرفته نخواهد بود آنانند که برایشان عذابى دردناک آماده کرده‏ایم}.

وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللّهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ﴿توبة102﴾

{و دیگرانى هستند که به گناهان خود اعتراف کرده و کار شایسته را با کار بد درآمیخته‏اند امید است‏خدا توبه آنان را بپذیرد که خدا آمرزنده مهربان است}.

أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿توبة104﴾

آیا ندانسته‏اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را مى‏پذیرد و صدقات را مى‏گیرد و خداست که خود توبه‏پذیر مهربان است.

همانند آیات قران ، روایات اهل بیت (ع) هم گویای این واقعیت است که استغفار باعث آمرزش گناهان میگردد روایات زیر از امام صادق (ع) را ملاحظه فرمائید:

کافی، ج‏ 2، ص 318 حدیث 7: {امام صادق (ع) فرمود هیچ مؤمنی نیست که حتی اگر چهل گناه کبیره انجام دهد ولی در حالی که پشیمان است استغفار کند و بگوید أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَی الْقَیُّوم بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیَّ مگر اینکه خدا گناهش را می بخشد ولی خیری برای کسی که هر روز عادت به این کار دارد نیست}

ثواب الأعمال... { امام صادق (ع) فرمود خدا به داود وحی کرد که وقتی بنده مؤمن من گناه کند و توبه کرده و از من حیا کند او را می بخشم وگناهش را از ذهن ملک محافظ او میبرم وبه جای آن حسنه میگذارم و باکی بر این کار ندارم چون ارحم الراحمین هستم}

ثواب‏الأعمال و کافی ج2 ص319 ح2)

{امام صادق (ع) به نقل از پیامبر (ص) فرمود هر کس یک سال قبل از مرگش توبه کند خدا توبه اش را می پذیرد سپس فرمود یک سال زیاد است اگر یک ماه قبل از مرگش توبه کند سپس فرمود یک ماه زیاد است اگر یک روز قبل از مرگش توبه کند سپس فرمود یک روز زیاد است اگر قبل از مردن آنگاه که نفس به گلویش برسد توبه کند خدا توبه اش را میپذیرد}

بحارالانوار، ج‏72، ص 313 : {امام ابی جعفر (ع) فرمود هیچ کس نیست که ظلمی کند مگر اینکه در نفس و مالش مؤاخذه خواهد شد مگر ظلمی که بین او و خدایش یاشد که اگر توبه کند خدا میبخشد}

روایات و آیات فوق به خوبی نشان می دهد که استغفار به درگاه خداوند باعث آمرزش گناهان می شود و با توجه به اینکه چند روزی از ماه مبارک باقی است و شب 23 ماه مبارک به احتمال قوی شب قدر است مؤمنین باید فرصت باقی مانده را غنیمت شمرده و از خوان رحمت الهی بهره جویند و دعاگوی سایر مؤمنین نیز باشند.

والسلام و التماس دعا