علی پاکزاد: آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد دولت نهم توانسته است در سال 87 نرخ رشد نقدینگی را به مرز 9/15 درصد کاهش دهد. این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی در سال 85 به رقم 5/34درصد رسیده بود که نشان‌دهنده کاهش 6/18درصد نرخ رشد نقدینگی در سال 87 نسبت به سال 86 است و این فرآیند زمینه ساز کاهش نرخ تورم در ماه‌های آخر سال 87 و سال88 شده است.
بر اساس آمارهای بانک مرکزی در بین اجزای نقدینگی کاهش میزان سپرده‌های دیداری بانک‌ها از اصلی‌ترین عوامل کاهش حجم نقدینگی بوده است.
کاهش سپرده‌های دیداری
طی سال 87 سپرده‌های دیداری معادل 3/19درصد کاهش داشته است و حجم سپرده‌های غیردیداری نیز در مقایسه با نرخ رشد سال 86 نشان‌دهنده کاهش سه درصدی در نرخ رشد سپرده‌های غیردیداری است.
در میان اجزای نقدینگی منعکس شده در آمارهای سال 87 بانک مرکزی تنها میزان مسکوکات و اسکناس‌های در دست اشخاص افزایش پیدا کرده و در سال 87 میزان آن معادل 97 درصد رشد پیدا کرده است.
البته این شاخص‌ها نشان می‌دهد میزان مبادلات بانکی در کشور کاهش پیدا کرده است و البته به دلیل آنکه حجم سپرده‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه و مؤسسات مالی درسپرده‌های دیداری و غیردیداری بانک مرکزی منعکس نشده و حجم آن در ذیل اسکناس ومسکوکات در دست مردم منعکس می‌شود می‌توان رشد این شاخص را در مقابل کاهش انواع سپردهای بانکی، نشان از اقبال مردم نسبت به این مؤسسات دانست که طی سال 87 توانسته‌اند منابع بیشتری کسب کنند.
این موفقیت مؤسسات مالی واعتباری را می‌توان ناشی از آزادی بیشتر این مجموعه‌ها در تعیین نرخ سود سپرده نسبت به سیستم بانکی دانست.
در مورد روند نرخ رشد نقدینگی در سال 88 نیز می‌توان با توجه به فرآیندهای رخ داده در سال 87 و نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی می‌توان این برآورد را داشت که روند کاهش سپرده‌ها و خروج منابع از سیستم بانکی به سمت مؤسسات مالی ادامه پیدا کرده است و در واقع به نوعی خروج پول از سیستم رسمی بانک‌ها توانسته نرخ تورم را طی هفت ماهه گذشته از 4/25درصد پایان سال 87 به 7/16درصد مهرماه سال جاری برساند.
| روند تغییرات اجزاء نقدینگی | ||||
| 1384 | 1385 | 1386 | 1387 | |
| پایه پولی | 220541.4 | 279975.1 | 365499 | 540846.7 |
| اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص | 50675.6 | 61451.6 | 79909.2 | 157764.2 |
| سپرده های دیداری | 267243.8 | 353093.3 | 455798.1 | 367718.3 |
| سپرده های غیر دیداری(شبه پول) | 603100 | 869654.5 | 1104585.7 | 1743601.8 |
| حجم نقدینگی | 921019.4 | 1284199.4 | 1640293 | 1901366 |
| نرخ رشد نقدینگی: | 34.3 | 39.43 | 27.73 | 15.92 |
رشد پایه پولی
همچنین این کاهش نرخ رشد نقدینگی در حالی رخ می‌دهد که در سال 87 نرخ رشد پایه پولی بیش از 18 درصد رشد داشته است و از 30 درصد در سال 86 به 48 درصد در سال 87 رسیده است که این نرخ رشد فزاینده در مقایسه با کاهش نرخ رشد نقدینگی می‌تواند گویای کاهش سرعت گردش پول در سیستم بانکی و در نتیجه کاهش حجم خلق پول از طریق افت میزان تسهیلات اعطایی سیستم بانکی باشد که در برآیند آنها به‌رغم جهش 18درصدی پایه پولی، نرخ رشد نقدینگی معادل 8/11درصد کاهش پیدا کرده است.
برای بررسی میزان کاهش تسهیلات اعطایی سیستم بانکی به سیستم بانکی با نکاهی به نرخ رشد میزان بدهی‌های بخش دولتی و غیردولتی به سیستم بانکی که در گزارش بانک مرکزی منعکس شده است می‌توان گفت در سال 87 میزان بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی در مقایسه با سال 86 تنها 9/3درصد رشد داشته است در حالی که این نرخ تغییرات در سال 86 نسبت به سال 85 معادل 5/9درصد بوده و به همین شکل در مورد بدهی بخش غیردولتی به سیستم بانکی همین آمارها نشان می‌دهد در سال 87 نسبت به سال 86 بدهی بخش غیردولتی به سیستم بانکی معادل 2/12درصد رشد کرده است در حالی که این شاخص برای سال 86 نشان از رشد 7/35درصد داشته است و این مسئله گویای کاهش شدید حجم تسهیلات بانکی به بخش دولتی و غیردولتی است.
در نهایت می‌توان گفت دولت توانسته است نرخ نرشد نقدینگی را که یکی از شاخص‌های مؤثر در تغییرات شاخص تورم در کشور است کاهش دهد ولی این کاهش از طریق کاهش تحرکات اقتصادی بانک‌ها و در واقع خروج پول از چرخه سیستم بانکی اتفاق افتاده است و این روند در نهایت با رشد جهشی مؤسسات مالی واعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه تکمیل و تشدید شده است و شاخص‌های اقتصادی سال جاری نیز نشان می‌دهد کاهش حجم منابع سیستم بانک‌های دولتی و رسمی کشور با سرعتی بیش از سال 87 ادامه پیدا کرده است.
نظر شما