چگونه از آزار جنسی کودکان جلوگیری کنیم؟

مادر در حالی که کوله پشتی پسر ده ساله اش را روی دوش او می اندازد با نگرانی می گوید: "مواظب خودت باش" !... و کودک با نگاهی معصوم وارد کوچه می شود. تا مدرسه راهی نیست اما پیمودن همین فاصله کوتاه هم گاهی بی خطر نیست. کودکان به دلیل موقعیت سنی ، از همه خطراتی که در کمین آنها است آگاهی ندارند و به همین دلیل باید از سوی خانواده ، قانون و دولت باید مورد حمایت قرار گیرند. کودکان ضعیف ترند و به همین دلیل در همه جای دنیا کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب های روحی و جسمی و از همه مهم تر در معرض سوء استفاده های گوناگون بزرگترها قرار دارند.

 اگر فکر می کنید که فرزند پسر شما به دلیل پسر بودن کمتر در معرض آسیب های اجتماعی است ، اشتباه می کنید. اگر فکر می کنید فرزند شما یک مورد استثنایی است و حادثه ای او را تهدید نمی کند بیش از حد خوش بین هستید. در کشور ما آمار قابل اتکایی از کودکان آسیب دیده در خانواده و مدرسه و خیابان در دست نیست. بحث صریح در این خصوص هم با واکنش مواجه می شود. اما نمی توان منکر وجود آزار جنسی کودکان شد. بهتر است به جای درگیر شدن در بحث آمار و بود و نبود آسیب های اجتماعی که محل مناقشه است، نکاتی در مورد پیشگیری از آزار جنسی کودکان را یادآوری کنم.

 این که هر روز صبح به کودک خود بگوییم : " مواظب خودت باش! " کافی نیست. نصایح کلی فایده ای ندارد. ما به عنوان پدر و مادر باید بدانیم دقیقا چه خطراتی در کمین فرزندانمان است و در باره این خطرات به صورت روشن با بچه ها گفت و گو کنیم. بر خلاف تصور ما آگاهی کودکان از مخاطرات جنبه بدآموزی ندارد. درست همانگونه که عبور از عرض خیابان را به کودک خود آموزش می دهیم، در مورد آسیب های اجتماعی مانند عادت به سیگار ، اعتیاد به مواد مخدر ، رفتارهای پرخطر جنسی ، آزار جنسی توسط بزرگترها و یا همکلاسی ها و....به فرزند خود آگاهی بدهیم. مطمئن باشید سکوت شما به دلایل اخلاقی ، باعث می شود که کودک شما از طریق گروه همسالان به شکل ناقصی با این مسایل آشنا شود و در خانه پنهانکاری کند.

 اذیت و آزار جنسی کودکان در همه جوامع از پیشرفته تا عقب مانده رایج است. این حرف که چنین مسایلی در خانواده ما بی سابقه است، باعث مصونیت فرزندان ما نمی شود. خانواده ها معمولا به کودکان خود در باره صحبت کردن با غریبه ترسناک و بچه دزد در کوچه و خیابان هشدار می دهند و تاکید می کنند که از افراد غریبه خوراکی و هدیه نگیرند و به آدم هایی که نمی شناسند ، اعتماد نکنند. این هشدار بحایی است اما شیوه های سوء استفاده از کودکان اغلب پیچیده تر است. بیشتر کسانی که دست به سوء استفاده جنسی از کودکان می‌زنند، به نوعی آشنای کودک محسوب می شوند و کودک در برخورد اول به آنها اعتماد می کند. اصل اساسی در پیشگیری از خطر آسیب های اجتماعی این است که بتوانید با فرزند خود رابطه عاطفی مناسبی برقرار کنید و کودک بدون ترس از توبیخ و تنبیه با شما صحبت کند و اطمینان داشته باشد که شما در همه حال از او حمایت می کنید.

 به کودکان خود ،دختر و پسر ، آموزش جنسی بدهیم. از آموزش جنسی تصور وحشتناک و یا غیر اخلاقی در ذهن خود مجسم نکنیم! می توان با رعایت حدود اخلاقی و شرعی و متناسب با سن کودک به او آموزش جنسی داد. مثلا برای کودک دبستانی، آموزش جنسی در این حد ضروری است که هیچکس چه غریبه و چه آشنا حق ندارد قسمت هایی از بدن اورا لمس کند و به فرزند خود بگویید در صورتی که با این مساله روبرو شد فورا شما را مطلع کند. کودک شما در مدرسه دوستانی دارد. شناخت کافی در باره خانواده آنها به دست آورید چون ممکن است افراد نانابی در خانواده دوست مدرسه ای کودک شما باشد که اعتماد فرزند شما راجلب کرده و به فکر سوء استفاده از او بیفتند.

 به فرزند خود تاکید کنید که در مسیر مدرسه دعوت هیچ آشنا و یاغریبه ای را برای سوار شدن در خودرو شخصی یا ترک موتور را نپذیرد. اجازه ندهید فرزند شما ساعتها در خانه همسایه بماند و یا شب بدون حضور شما در خانه بستگان بخوابد. کودک شما باید بداند که احترام و اعتماد به بزرگتر را فقط در چارچوب های شناخته شده مانند مدرسه و خانواده سلولی خود رعایت کند.

 اگر قرار است فرزند شما با دوستان یا از طریق مدرسه به مسافرت و اردو برود ، در باره جزییات برنامه از جمله محل اسکان ، کیفیت خوابگاه ، صلاحیت سرپرستان اردو و.... پرسش و تحقیق کنید. مطمئن باشید که بدون اجازه کتبی شما کسی حق ندارد فرزند شما را به اردو ببرد. به فرزند خود یاد بدهید که در مقابل پیشنهادهای غیر معمول با قاطعیت نه بگوید. شما به عنوان پدر و مادر باید مراقب تغییر رفتار کودک خود باشید و علت این تغییر رفتارها را با خوش خیالی به فشار درس و یا مسایل خیالی دیگر تقلیل ندهید. اگر کودک شما ناگهان پرخاشگر و عصبی شده، اگر فرزند شما مدتی است گوشه گیر شده و حواسش پرت و غرق در تخیل است . اگر در چهره او آثار شرم و گناه می بینید و هربار نگاهش را از شما می دزدد. اگر یکباره دچار افت تحصیلی شده و یا خواب و اشتهایش ناگهان مختل شده است...ممکن است فرزند شما مورد آزار جنسی قرار گرفته باشد. البته این فقط یک احتمال است اما باید آن را جدی بگیرید.

 مدرسه خانه دوم فرزند شماست . به مدرسه فرزند مرتبا خود سر بزنید . با معاون و مشاور مدرسه و معلمان او صحبت کنید. درباره نقاط ضعف و قوت رفتار و شخصیت معلم یا معلمان فرزند خود کنجکاو باشد و با او در این باره بحث کنید. فراموش نکنیم که فرزند ما نیاز به مراقبت آگاهانه ما دارد. این یک مسئولیت اخلاقی ، شرعی و انسانی است.

*کارشناس مسائل آموزشی

45234