ناتو در انتظار منجی!

لیدا هادی: بزرگ ترین پیمان نظامی دنیا این روزها در انتظار حضوررییس جدید خود است. در 26 ژانویه نمایندگان ناتو مذاکرات ابتدایی خود را برای تعیین جانشین یاپ دو هوپ شفر دبیر کل کنونی ناتو آغاز خواهند کرد. شفر در تابستان سال جاری در شصتمین سالگرد تاسیس پیمان نظامی کشورهای آتلانتیک شمالی از سمت خود کناره گیری خواهد کرد و ریاست پیمان کلان ناتو را به دیگری خواهد سپرد، فردی مناسب که بتواند همه ناکامی های او را در برآوردن اهداف ناتو در مبارزه با تروریسم جهانی تحقق بخشد.  

ناتو که بحران جنگ سرد را بدون شلیک گلوله ای به پایان برد و شرق و غرب اروپا را پس از سالها دوری از هم دوباره یکپارچه کرد، همواره به سبب این اقدامات خود به توان بی همتایش غره بود تا این که افغانستان و پیچ و خم های کوهستان هایش که کمین طالبان را در خود دارند پیش روی آن قرار گرفت و شرایط بی ثبات و سختی را برای بزرگ ترین ارتش های دنیا فراهم آورد. در این زمان بود که همه اقدامات شفر برای همسویی و همراهی بیشتر نیروهای ناتو در افغانستان که هریک سهمی از آن را در اختیار داشتند، بی ثمر ماند.

در این میان رابطه ناتو با اهالی بروکسل نیز چندان مفید و موثر نبود. به طوری که بیشتر کشورهایی که توامان در اتحادیه اروپا و ناتو عضوهستند در اکثر موارد با موضع گیری های متفاوت این دو نهاد روبه رو شده اند. مساله تعامل با روسیه و رویارویی با اهداف نظامی این کشور از مهم ترین مواردی است که ناتو در تابستان آینده با رفتن شفر پیش رو خواهد داشت.

در این میان رادک سیکورسکی وزیر خارجه پیشین لهستان که مدتی وزارت دفاع این کشور را نیز به عهده داشته است، در صدر اولویت انتخاب وزرای ناتو برای کسب مقام ریاست این پیمان جای دارد. بسیاری از حامیان سیکورسکی، این تحصیل کرده دانشگاه آکسفورد را که خود از پناهندگان دوران سیاه کمونیستی است، منادی وحدت و یکپارچگی بیشتر اعضا می دانند. او به سبب آشنایی کامل به تاریخ افغانستان در دوران جنگ سرد مناسب ترین گزینه ای خواهد بود که می تواند ناتو را از منجلاب آسیای میانه نجات دهد. البته کشورهای شرق اروپا که سالها روابطی عمیق با روسیه داشته اند - به خصوص آلمان- نگران این موضوع هستند که انتخاب سیکورسکی خشم اهالی کرملین را برانگیزد.

دومین گزینه پیش روی ناتو، سولومون پاسی وزیر امور خارجه بلغارستان است. او اکنون ریاست سازمان امنیت و همکاری اروپا را به عهده دارد، نهادی که روسیه را  نیز دربر می گیرد که  البته همین امر او را برای کرملین قابل قبول می سازد. به قول یکی از مقامات ناتو، پاسی تنها کسی است که کرملین فقط تماس های تلفنی او را پاسخ می دهد.

دیگر نامزد ریاست ناتو آندره راسموسن نخست وزیر دانمارک است که به سبب قدرت بالای خود می تواند ناتو را به روزهای درخشان گذشته بازگرداند. او از زمان وزارت خود در سال 2001 تاکنون تمامی توان نظامی کشورش را در عراق و افغانستان به همراهی نیروهای آمریکایی درآورده است. التبه راسموسن  خود اهدافی بالاتر از ریاست ناتو در سر دارد. کسب عنوان نخستین رییس دائمی اروپا رویایی است که او در سر می پروراند. البته سابقه سوء او در دفاع از تصاویر موهنی که یک روزنامه دانمارکی در باره حضرت محمد (ص) پیامبر اسلام به چاپ رسانده بود از مسایلی است که بیش از پیش طالبان و حتی سایر مسلمانان منطقه را به تقابل با وی تحریک می کند.  

پیتر مک کی و جان مانلی وزیر دفاع و وزیر خارجه پیشین کانادا نیز دو تن از نامزدهای دیگر ریاست ناتو هستند. هر چند کانادا شمار فراوانی از نیروهای خود را به افغانستان گسیل کرده است اما با این حال ناتو هنوز ترجیح می دهد نماینده ای از کشورهای اتحادیه اروپا را برای ریاست بر پیمان کلان اعضای خود انتخاب کند که در این صورت وزیر خارجه نروژ، یوهان گار استور یکی از این احتمال هاست. 

البته در این میان نباید وزیر دفاع پیشین انگلستان را که رویه ای نرم تر از باقی همتایان خود دارد فراموش کرد. دس براون گزینه مطلوبی خواهد بود اگر بتوان از تخاصم گروهک های تروریستی خاورمیانه با انگلستان صرف نظر کرد چرا که انگلستان در منطقه وجهه ای بسیار ناگوارتر از دانمارک دارد.

 به رغم همه انتخاب های پیش رو به نظر بسیاری از کارشناسان در نهایت این آلمان ها هستند که می توانند ناتو را به سرانجامی که مطلوب آنهاست برساند. آلمان ها در همه این سالها حضوری جدی تر در افغانستان و روابطی مناسب تربا روسیه داشته اند. به عقیده بزرگان ناتو انتخاب یکی از سیاستمداران آلمان به ریاست ناتو که البته با اعتبار آمریکایی ها وارد عمل شود می تواند ناتو  را از مخمصه مرداب افغانستان و کابوس طالبان نجات دهد.