در بخشی از این مقاله آمده است:
قرآن از مسلمانان خواسته است که به « کفار » « دشنام » نگویند زیرا اهانت به کفارو مشرکان آنانرا به عکس‌العمل وادار نموده و در نتیجه به ناسزاگوئی آنان به حق تعالی می‌انجامد: ولاتسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبوا الله عدوا بغیر علم (سوره انعام آیه 106 )
علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می‌گوید: این آیه شیوه حفظ مقدسات را در جامعه دینی نشان می‌دهد و به ما می‌فهماند که چگونه می‌توان از ارزش و احترام مقدسات صیانت کرده و از بدگوئی دشنام و استهزا آنان جلوگیری نمود. انسان‌ها چون نسبت به اعتقادات خود حساسیت دارند حاضر نیستند اهانت به مقدسات خود را تحمل کنند و لذا درصدد مقابله به مثل برمی‌آیند و چه بسا در اثر شدت عصبانیت نسبت به آنچه بسیار عزیز و گرامی است ناسزا می‌گویند از این رو اگر مومنان به « بت‌های » مشرکان اهانت کنند تعصب‌های جاهلانه آنها را وادار به عکس‌العمل و مقابله خواهد کرد و در این شرایط کسانی که بدگوئی و اهانت به بت‌ها و بت‌پرستان را آغاز کرده‌اند (مومنان ) به نوعی « سبب » هتک مقدسات خود و زمینه‌ساز هتک مقدسات اسلامی می‌شوند . (المیزان ج 12 ص 314 )
براساس این تعلیم قرآنی که مشتمل بر یک دستور و تکلیف الهی است کسانی که به اقتضای « ایمان » و « تدین » خود از «هتک مقدسات» رنج می‌برند و برای مقابله با این منکر « احساس وظیفه » میکنند باید در یک اقدام اندیشمندانه و در یک بررسی همه‌جانبه به ریشه‌یابی منکر پرداخته و پاسخ این سئوال را پیدا کنند که « هتاکی » از کجا آغاز شده است و علل و زمینه‌های آن چیست و فقط پس از پاسخ به این سوال است که می‌توان پاسخ سئوال بعدی را پیدا کرد که « چگونه می‌توان از هتک جلوگیری کرد »
مفسر بزرگ و فقیه عالیقدر دیگر علامه طبرسی نیز در این باره سخن قابل تاملی مطرح کرده است. ایشان ابتدا اشاره می‌کند که مسلمانان اهل دشنام به بت‌ها و مشرکان بودند تا اینکه این آیه نازل شد و آنها را از هتک حرمت نسبت به مشرکان و مقدسات آنها بازداشت. طبرسی در ادامه می‌افزاید : این آیه دلیل بر آن است که حتی در نهی از منکر ـ هر چند از بزرگ‌ترین وظایف و مهم ترین تکالیف است ـ باید توجه کرد مبادا انجام این وظیفه به « زیاد شدن شر » بیانجامد و کسی نباید به عنوان نهی از منکر و جلوگیری از فساد به اقداماتی متوسل شود و از شیوه‌هایی استفاده کند که دیگران را به عصبانیت و ناراحتی می‌کشاند و زمینه ارتکاب محرمات دیگری را ایجاد می‌کند چنین شخصی خود در حقیقت « مرتکب منکر » است و باید جلوی « نهی از منکر » او را گرفت! (جوامع الجامع ج 1 ص 402 )
پس مفاد این آیه چنین است: ای کسانی که درد دین دارید و به انگیزه غیرت دینی به پرخاشگری با مخالفانتان رو می‌آورید از این روش دست بردارید والا در اثر اقدامات جاهلانه مخالفان مقدسات شما هتک خواهد شد و در این صورت نه فقط آنان بلکه خود شما هم مسئول حرکت‌های ضداخلاقی آنان خواهید بود. »
و چقدر جامعه امروز ما نیازمند اقدام فرهیختگان است که با عقل و درایت جلوی هتک مقدسات را بگیرند و با فراهم آوردن زمینه‌های بیشتر و بهتر تفاهم و تعامل و فضای نقد و انتقاد از حاد شدن خطر هتک مقدسات جلوگیری کنند.
نظر شما