محبوبه عمیدی: اگر ما انسان‌ها هم طول عمری برابر موش‌های کور برهنه داشتیم به نسبت جثه می‌بایست حدود 600 سال عمر می‌کردیم. این پستانداران کوچک نزدیک به 32 سال زندگی می‌کنند و اگر این نکته برایتان جالب نیست، بهتر است بدانید هرگز از سرطان نمی‌میرند. این در حالی است که موش‌ها که حدود 4 سال عمر می‌کنند، اغلب به دلیل سرطان از بین می‌روند. محققان می‌گویند راز مقاومت این موش‌های کور به سرطان تولید یک ترکیب قندی است. نتایج این تحقیق به تازگی در نشریه نیچر منتشر شده است.
تحقیقات نشان می‌دهد مولکول‌هایی که به پوست چروکیده موش‌های کور خاصیت ارتجاعی می‌دهند، باید همان مولکول‌هایی باشند که این پستاندار را در برابر سرطان ایمن کرده‌اند. این مولکول‌ها که توسط سلول‌های بافت همبند موش کور برهنه ترشح می‌شوند، احتمالا مانع از گسترش تومورها خواهند شد.
این موش‌های کور با نام علمی Heterocephalus glaber پستانداران کوچکی هستند که بیشتر از موش‌ها به خارپشت‌ها شبیه هستند. آنها یکی از دو گروه پستاندارانی را تشکیل می‌دهند که در کلونی‌هایی با یک ملکه زندگی می‌کنند. این جوندگان نمی‌توانند سوزش حاصل از ریختن اسید روی پوست یا تندی فلفل قرمز را حس کنند و به‌نظر می‌رسد کنترلی روی دمای بدن خود ندارند.
نکته جالب‌توجه دیگر در مورد H. glaber طول عمر طولانی و مصونیت عجیب آن در برابر سرطان است که باعث شده آندری سلوانف، زیست‌شناس دانشگاه روچستر در نیویورک به سراغ این حیوان برود و حدود 80 موش کور برهنه را در مکانی نزدیک به آزمایشگاه خود نگهداری کند.
آزمون‌های او و همکارانش روی فیبروبلاست‌ها (گروهی از سلول‌های بافت همبند) در این موش‌های کور نشان می‌داد این سلول‌ها به حضور سلول‌های دیگر در پتری‌دیش (ظرف پتری) حساس هستند و کندتر از فیبروبلاست‌های موش تکثیر می‌شوند. این سلول‌ها اغلب ماده چسبناکی از خود ترشح می‌کردند که مسیرهای تغذیه سلول‌ها در ظروف آزمایشگاهی را مسدود می‌کرد.
سلوانف می‌گوید: «این ماده چسبنده تکنیسین‌های آزمایشگاه را حسابی به زحمت می‌انداخت. آنها می‌بایست تمامی قطعات سیستم را از هم باز کرده و تمیز می‌کردند؛ اما این ماده چسبنده برای من و دانشجویانم بسیار باارزش بود. به آنها گفتم باید ساختار شیمیایی این ماده را کشف کنیم، شاید همان ماده‌ای باشد که مصونیت در برابر سرطان را در موش‌های کور برهنه باعث می‌شود. البته این تنها یک حدس بود».
قند نجات‌بخش
سلوانف و همکارانش خیلی‌زود متوجه شدند قند پیچیده‌ای به نام هیالورونیک‌اسید (HA) که همراه با کلاژن و مواد شیمیایی دیگر توسط فیبروبلاست‌ها به فضای خارج سلول ترشح می‌شود، عامل این چسبندگی و ویسکوزیته بالا است. این ترکیب که عامل ایجاد خاصیت ارتجاعی در پوست موش‌های کور برهنه است، اغلب در حجم زیاد و به کمک هیالورونیک‌اسید با زنجیره بلند تولید می‌شود.
محققان این فرض را مطرح کردند که زنجیره بلند اسید هیالورونیک غلافی را به دور سلول‌ها ایجاد می‌کند که مانع از تکثیر بی‌رویه سلولی و آغاز شکل‌گیری تومور می‌شود. آنها برای اثبات آن فیبروبلاست‌هایی را کشت دادند که در آنها جلوی ژن کدکننده HA گرفته شده بود یا پروتئینی به حد وفور وجود داشت که می‌توانست این ترکیب را تجزیه کند. این سلول‌ها زمانی که وارد بدن نمونه‌های آزمایشگاهی موش کور می‌شدند، دیگر ضدسرطان نبودند و به سادگی تکثیر بی‌رویه سرطانی را آغاز می‌کردند.
با اینکه این تحقیق نشان می‌دهد ترشح HA می‌تواند اثر تعیین‌کننده‌ای در مصونیت در برابر سرطان داشته باشد، وادیم گلادیشف، زیست‌شناس مولکولی دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون، ماساچوست می‌گوید: «باید مکانیسم‌های ضدسرطان دیگری نیز در این حیوان وجود داشته باشد. ما در تعیین توالی ژنتیکی این موش‌های کور، تعداد قابل‌توجهی ژن مرتبط با سرطان را شناسایی کردیم که با دیگر مهره‌داران متفاوت بودند».
هنوز نمی‌دانیم مکانیسم عمل HA چگونه است؛ اما محققان امیدوارند تحقیقات آتی بتواند راه را برای درمان سرطان در موش‌ها و انسان‌ها هموار کند. سلوانف و همکارانش در مرحله آتی تلاش خواهند کرد از این ماده برای جلوگیری از سرطانی شدن سلول‌ها در بدن موش‌های آزمایشگاهی استفاده کنند. آنها امیدوارند به کمک مهندسی ژنتیک بتوانند قابلیت تولید HA را به سلول‌های بافت همبند موش‌های آزمایشگاهی نیز انتقال بدهند. شاید در سال‌های آینده داروهایی که می‌توانند باعث تولید اسید هیالورونیک بلندزنجیره در انسان شوند، توسط پزشکان برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان تجویز شوند.
53273
نظر شما