چرا واشنگتن به مدیریت مسکو در بحران سوریه تن داد؟

دکتر جهانگیر کرمی، دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و کارشناس روسیه و اوراسیا در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین پیرامون در دست گرفتن ابتکار عمل در بحران سوریه و پذیرش آن از سوی واشنگتن می گوید:
به نظر من آنچه که منجر به این فضا شده و متعاقباً این تصور را ایجاد کرده که روسها نقش مثبت‌تری در بحران سوریه بازی می‌کنند و بُرد بیشتری در عرصۀ دیپلماتیک دارند، ناشی از شرایطی است که متأثر از تحولات خاورمیانه به وجود آمده است.
سه سال پیش زمانی که تحولات خاورمیانه، بهار عربی و بیداری اسلامی شروع شده بود، در آن زمان مقامات و تحلیل‌گران آمریکایی به طعنه به روسها می‌گفتند که دوران نفوذ روسیه تمام شده، شرایط انقلاب و تحول در بسیاری از کشورها کلید خورده، بسیاری از کشورها در حال حرکت به سمت دمکراسی هستند و دیر یا زود در روسیه و جمهوری‌های پیرامونی و متحد روسیه نیز این اتفاقات خواهد افتاد. دولت روسیه طبیعتآً در ابتدا سعی داشت با تغییر حکومت‌ها در مصر و لیبی و .. مخالفت کند و گاهی مجبور می‌شد که با احتیاط همراهی کند. اما در مجموع به هیچ‌وجه در داخل جریان تغییر نبود. در حالیکه عمدۀ کشورهای غربی بر طبل تغییر می‌کوبیدند.
کرمی افزود: نتیجۀ تغییرات به ویژه در مصر که به سقوط دولت مرسی و سپس به کودتا انجامید، فضا را طی دو ماه اخیر به نوعی ترسیم کرده که گویی خوش بینی‌های اولیه بی مورد بوده و گویا تأکید روسیه بر ثبات و امنیت در مقابل تأکید غربی‌ها بر توسعۀ دمکراسی بیشتر با واقعیات منطقه انطباق پیدا کرده است و آن درِ باغ سبز توسعه و دمکراسی که از طرف غرب و در پسِ جریان‌های بیداری عربی مطرح می‌شد به کودتای نظامی، ناامنی، نامعلوم بودن وضعیت آینده و به هر چیزی غیر از توسعه و دمکراسی منجر شده است. این مسئله سبب شده تا دست روسیه به عنوان حافظ نظم موجود بازتر شود.
از سویی باید به این مسئله توجه داشت که اوباما با شعار تغییر روی کار آمد؛ در واقع تغییر از اقدامات یکجانبه‌گرایانۀ بوش در افغانستان و عراق و توانست در مرحلۀ اول ریاست جمهوری قدم‌های مهمی بردارد از جمله خروج از عراق و افغانستان ولی مداخلۀ نظامی در لیبی و بعد در سوریه این فضا را تغییر داده است؛ در واقع اوباما درگیری یک تعارض شده است؛ از یک طرف نمی‌خواست مثل دورۀ بوش عمل کند و از طرف دیگر عملاً اقداماتی که در پیش گرفت به نوعی همان مسیر است با این تفاوت که شکل مداخله تغییر کرده است. در آن زمان مداخله، حضور نظامی ارتش آمریکا در کشورهایی مثل افغانستان و عراق بود اما هم اکنون مداخله، استفاده از موشک‌ها از دور بدون پیاده کردن نیروی نظامی شده است؛ مثل لیبی و همانند آنچه که در مورد سوریه قرار بود صورت گیرد؛ لذا تعارض این رفتارها با سیاست و شعار تغییر و اینکه اوباما می‌خواست آمریکا را از وضعیت نامحبوب دوران بوش خارج کند؛ همخوانی ندارد و عملاً دوباره در حال دامن زدن به همان روند است.

5252