هما کبیری: پس از آنکه ایران در سال 2001 (اسفند 79) برای نخستین بار وزرای کشورهای صادرکننده گاز را دور هم جمع کرد، حالا دوباره میزبان اجلاس وزراتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز است تا مهم‌ترین رویداد این جلسه که تعیین دبیرکل است، در ایران رقم بخورد.
پس از آنکه در 18 آذرماه 92، «لئونید بوخانوفسکی» روسی عنوان دبیر کلی را از آن خود کرد، میرکاظمی وزیر وقت نفت اعلام کرده بود که حجت‌الله غنیمی‌فرد به عنوان نماینده ایران در این اجلاس، برای کسب عنوان دبیر کلی از شانس قابل توجهی برخوردار بود، اما معاون شرکت ترانس استروی روسیه با به کارگیری دیپلماسی فعال‌تر و جلب نظر سایر اعضا، به عنوان دبیر کل این مجمع برای مدت 2 سال انتخاب شد که این دوران برای دو سال بعد نیز تمدید شد.
با وجود آنکه ایران به عنوان بنیان‌گذار این مجمع یکی از باسابقه‌ترین گزینه‌های موجود در وزارت نفت را برای احراز پست دبیر کلی معرفی کرده بود، اما باز هم نه تنها این شانس نصیب ایران نشد، بلکه مقر دبیرخانه مجمع کشورهای صادرکننده گاز نیز به قطر رسید.
اوایل سال جاری بود که بریتیش پترولیوم در گزارشی اعلام کرد ایران دارای بزرگترین ذخایر گاز جهان است و بر این اساس برای احراز دور جدید دبیرکلی کشورهای کشورهای صادرکننده گاز دارای شانس زیادی است. این در حالی است که ایران تا این زمان نه تنها نتوانسته مقر دبیرخانه را کسب کند، بلکه دبیر کلی را نیز هیچ‌گاه به دست نیاورده بود. پس از این اظهارنظر بریتیش پترولیوم و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و رای اعتمادی که بهارستانی‌ها به بیژن زنگنه دادند، نگاه کشورهای دیگر به ویژه الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیدادوتوباگو، ونزوئلا و عمان به عنوان اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز به ایران شکل دیگری به خود گرفت.
پیش از آنکه زنگنه به صندلی وزارت نفت تکیه بزند، رستم قاسمی به عنوان وزیر نفت وقت، سه گزینه را برای احراز پست دبیر کلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز معرفی کرده بود؛ سه گزینه‌ای که هرچند در گاز سابقه داشتند، اما هیچ از آنها چهره شناخته شده بین‌المللی نبودند. رضا کسایی‌زاده، رکن‌الدین جوادی و حسین بیدارمغز، سه گزینه انتخابی قاسمی بودند که به نظر می‌رسید در صورت معرفی آنها به مجمع، هیچ یک شانس قابل توجهی برای کسب مهم‌ترین عنوانی که در 12 سال گذشته نصیب ایران نشده بود، نداشتند. به همین دلیل بیژن زنگنه به محض اینکه سکان وزارت نفت را در دست گرفت، گزینه‌های ممکن را به گونه‌ای بررسی کرد که این عنوان حتما در دوازدهم آبان ماه نصیب ایران شود و اتفاقی که در دوران وزارت وزرای گذشته نفت در ایران نیفتاده بود، بالاخره حادث شود.
نخستین واکنش وزرات نفت دولت یازدهم در این رابطه، انتخاب وزیری هامانه به عنوان یکی از باسابقه‌ترین مدیران نفتی به عنوان مسئول هماهنگی و برگزاری پانزدهمین نشست وزارتی اوپک گازی بود. پس از آن نوبت آن بود که زنگنه فرد مورد نظر خود را برای احراز پست دبیر کلی اعلام کند؛ فردی که نه تنها مورد اعتماد وزارت نفت باشد، بلکه بتواند اعتماد سایر اعضا را نیز جلب کند. همین موضوع موجب شد تا نهم مهر ماه محمدحسین عادلی به عنوان کاندیدای ایران برای احراز سمت دبیر کلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز از سوی وزیر نفت ایران معرفی شود. هرچند که عادلی سابقه‌ای در صنعت نفت و گاز ندارد، اما به واسطه پست رئیس کلی بانک مرکزی در فاصله سال‌های 68 تا 73، و همچنین سفیر ایران در لندن، ژاپن و کانادا چهره‌ای شناخته شده به شمار می‌رود.
هرچند که بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی معتقدند شخصیت بین‌المللی و تجربه بیژن زنگنه به عنوان وزیر نفت می‌تواند بار دیگر ایران را در موقعیت احراز پست دبیر کلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز قرار دهد، اما روسیه و لیبی نیز کاندیدای خود را برای احراز این پست معرفی کرده‌اند که ممکن است با لابی‌های موجود، موفق به احراز این پست شوند. اما با این وجود برخی معتقدند بیژن زنگنه از جمله شخصیت‌های شناخته شده در جهان انرژی است و در دوره هشت سال وزارت او، ایران توانست در تعاملی سازنده با اعضای اوپک و اجرای سیاست همگرایی و همسویی منافع، سبب ثبات در بازار نفت و بهبود نسبی شرایط به نفع کشورهای صادرکننده نفت شود. حالا هم به نظر میرسد با اتکا به این تجربه، وی بتواند نظر مثبت اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز را جلب کرده و راه را برای احراز دبیرکلی این مجمع از سوی ایران هموار کند.
با توجه به این که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران هم اکنون ریاست مجمع کشورهای صادرکننده گاز را در اختیار دارد و روی کار آمدن وی به عنوان وزیر جدید نفت ایران با نشست ماه نوامبر جی‌ای‌سی‌اف در تهران همزمان شده، این فرصت خوبی برای مهندس زنگنه است تا بتواند زمینه‌سازی لازم برای احراز پست دبیرکلی را انجام دهد، زیرا از جمله ویژگی‌های بارز وی، برخورداری از سال‌ها تجربه و تخصص‌های مرتبط با صنعت نفت و گاز ایران است، وی که به لقب شیخ الوزرای جمهوری اسلامی ایران معروف است، پیشینه و سوابق درخشانی در صنعت نفت و گاز دارد و به طور حتم می‌تواند با قدرت لابی و نفوذی که دارد فرصت‌های بیشتری بیشتری را در اختیار ایران قرار دهد تا تاثیر مناسبی را بر بازار جهان انرژی داشته باشد.
به طور حتم زنگنه از فرصت‌های باقیمانده تا نوامبر آینده استفاده خواهد کرد و با توجه به منابع سرشار ذخایر نفت و گاز در ایران، به نظر میرسد که بتواند بعد از روسیه پست دبیرکلی جی‌ای‌سی‌اف را در اختیار بگیرد.
به یقین همکاری کشورهای تولیدکننده گاز در سطح منطقه‌ای یا بین‌المللی، می‌تواند آثار مثبتی داشته باشد؛ ضمن آن که تبادل‌نظر درباره مشکلات مشترک و تبادل اطلاعات و دانش فنی در این زمینه می‌تواند به انسجام و تقویت پایه‌های مجمع کشورهای صادرکننده گاز بینجامد.
لازم به ذکر است اعضای مجمع صادرکنندگان گاز ٤٢ درصد از تولید گاز جهان، ٧٠ درصد از ذخایر گازی جهان، ٣٨ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ٨٥ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارند.
3131
نظر شما