نسرین وزیری: نخستین دور از مذاکرات هستهای ایران در دولت یازدهم به سرپرستی محمدجواد ظریف و وزرای خارجی 6 کشور مذاکره کننده در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل در آمریکا برگزار شد. دومین دور از مذاکرات کمتر از یک ماه پیش در ژنو و در سطح کارشناسان و با حضور ظریف و اشتون برگزار شد. از روز پنجشنبه نیز سومین دور از مذاکراتی که این بار سقفی شش ماهه تا یکساله برای آن تعریف شده است؛ در ژنو در حال برگزاری است.
روز پنجشنبه این مذاکرات در دو نوبت برگزار شد. نوبت نخست به شکل گروهی و نوبت عصر به دیدارهای دوجانبه هیات ایرانی با هیات اروپایی، آمریکایی و چین و روسیه. {گزارشی از آنچه در روز نخست این نشست گذشت را اینجا بخوانید}.
ادامه این مذاکرات در روز جمعه رنگ و بوی جدیتری گرفت. نیمه کاره ماندن سفر منطقهای وزیر خارجه آمریکا به قصد عزیمت به ژنو آن هم به درخواست کاترین اشتون برای کاهش سطح اختلافات ایران و غرب، نخستین خبری بود که از «حساسیت» مضاعف این دور از مذاکرات حکایت داشت. {اینجا} عصبانیت نتانیاهو از روند مذاکرات ایران و غرب که منجر به دیدار یکباره وی با وزیر خارجه آمریکا از یکسو و «معامله قرن خواندن» این مذاکرات شد، از سوی دیگر؛ نشانه دیگری از «جدی تر» بودن مذاکرات به نسبت قبل بود. خشم نخست وزیر رژیم صهیونیستی تا آنجا بالا گرفت که علنا در دیدار با کری اعلام کرد که به توافقات ایران و 1+5 پایبند نخواهد ماند. {اینجا}
سومین نشانه از اهمیت این دور از مذاکرات سفر یک باره وزرای خارجه آلمان و انگلیس در ژنو بود تا نشان دهند سطح مذاکرات فراتر از کارشناسان و معاونان وزرای خارجه است. {اینجا}
اگرچه طرفین از محتوای مذاکرات امروز بنا بر تعهد از پیش تعیین شده، موضوعی را با رسانهها در میان نمیگذارند اما همچون گذشته بازار داغ انتشار اخباری به نقل از منابع نزدیک به مذاکره کنندگان داغ است. منابعی که هنوز پای کری به ژنو نرسیده از دیدار و گفت و گوی وی با ظریف خبر میدادند اما وزیرخارجه ایران در آخرین ساعات شب اعلام کرد که چنین درخواستی از سوی طرف آمریکایی مطرح نشده است. {اینجا}
اما آنچه به تحقق پیوست نشست سه جانبه کری، اشتون و ظریف بود که طی آن وزیر خارجه آمریکا هم از احتمال دیدارش با همتای ایرانی سخن گفت هم از اینکه برای کاهش اختلافات میان طرفین آمده است. {اینجا} نکته ظریفی که ظریف پیش از برگزاری این نشست به کار بست، دعوت از حضور نمایندگان چین و روسیه برای حضور در ادامه مذاکرات بود.{اینجا} چه آنکه وزرای خارجه دیگر کشورهای عضو 1+5 به ژنو آمده بودند اما این دو کشور همچنان در سطح معاونان وزارت خارجه و کارشناس در ژنو حضور داشتند. این هوشمندی از دو سو حائز اهمیت بود. نخست آنکه این دو کشور معمولا آرایی نزدیک تر به ایران به نسبت دیگر کشورها دارند و دوم نشان دهنده اعتماد و اطمینان بخشی طرف ایرانی به این دو کشور در ادامه روند مذاکرات بود. چه بسا همین ادب دیپلماتیک وزیر امورخارجه ایران بود که سبب شد لاوروف نیز راهی ژنو شود تا از روز شنبه شخصا در نشستها حضور یابد.
پیش از حضور لاوروف، ساز ناکوک برخی کشورهای عضو 1+5 با پیشنهادات ایران در ژنو کوک شد و تا آنجا پیش رفت که اخباری دال بر اختلاف بین کشورهای 1+5 بر سر متن بیانیه مشترک به رسانهها درز کند. اگرچه محور این اختلافات بیان نشده انا میتوان ریشههایی از آن را در اعلام موضع طرفهای مذاکره جستجو کرد. چه آنکه طرف ایرانی -عراقچی و ظریف- صراحتا اعلام کردند که در این دور از مذاکرات درباره کاهش تحریمها گفت و گو خواهند کرد اما اوباما در سخنانی نه تنها اعلام کرد که مذاکرات ژنو برای کاهش تحریمها نیست بلکه بار دیگر از گزینههای روی میز سخن راند که گویای اصرار بر مواضع پیشین این کشور در قبال ایران است.
درهمین حال روزنامه دیلی‌تلگراف برخی جزئیات طرح پیشنهادی آمریکا برای توافق هستهای با ایران را منتشر کرده مبنی بر اینکه آمریکا در دیدار اخیر ایران و گروه 1+5 طرحی را برای توافق کوتاه‌مدت با ایران ارائه کرده که اجازه غنی‌سازی محدود را به این کشور می‌دهد. بر این اساس، برنامه هستهای ایران به مدت 6 ماه «فریز» می‌شود (روند توسعه آن متوقف می‌شود) تا فضای تنفس کافی جهت دستیابی به توافقی جامع ایجاد شود. {اینجا}
اگرچه در مصاحبه CNN با وزیر خارجه ایران نیز به این موضوع به طور شفاف اشاره نشده بود اما اظهارات ظریف دال بر اینکه برنامه غنی‌سازی ایران به‌طور کامل تعلیق نمی‌شود چندان بی ارتباط به نظر نمیرسد. اظهارات نتانیاهو مبنی بر اینکه «ایران به آنچه میخواهد رسید» را نیز در همین راستا میتوان ارزیابی کرد.
اینکه این حدس و گمانهای رسانهای چه میزان صحت دارد به جلسه روز شنبه ختم خواهد شد که بیانیه مشترک ایران و 1+5 با توافق طرفین تدوین خواهد شد.
/2929
نظر شما