علی پاکزاد: در زمان اخذ رای اعتماد دولت یازدهم از مجلس یک نکته به روشنی نمایان بود، حسن روحانی برای دولت خود دو برگ برنده در آستین دارد، اول محمد جواد ظریف و دوم بیژن زنگنه.
این دو برگ برنده در واقع دو بازوی اجرایی بودند که رئیس دولت یازدهم می خواست با تکیه بر آنها در صحنه بین المللی و داخلی فضای اقتصادی و سیاسی کشور از شرایط بحرانی نجات دهد که البته نطق دفاع روحانی از این دو وزیر پیشنهادی تاکیدی بر همین مضمون بود.
در 100 روز نخست فعالیت دولت یازدهم البته ریسکی که رئیس جمهور با حمایت از محمدجوادظریف صورت داده بود دستاوردهایی قابل دفاع پیدا کرد و از آن با عنوان به ثمر نشستن حماسه سیاسی یاد شد یعنی بخش اول شعار سال انتخابی رهبر معظم انقلاب اسلامی و اما در فاز دوم باید دید که برگ برنده دولت یازدهم چه در چنته دارد.
بیژن زنگنه تنها وزیری بود که خود را بی نیاز به معارفه دانست و صدور احکام مدیران خود را از همان لحظات اول ورود به ساختمان خیابان طالقانی آغاز کرد، سرعت عملی که ناشی از شناخت قبلی وی نسبت به ساختار وزارت نفت و البته روحیه جنگنده وی داشت.
جالب آنکه زنگنه این بار نیز به مانند اولین باری که در دولت اصلاحات بر مسند اداره صنعت نفت کشور تکیه می زد به فاصله کوتاهی از اخذ رای اعتماد مجلسی راهی ژنو می شد تا در جمع وزرای نفت کشورهای عضو اوپک حاضر شود، این بارهم مانند گذشته حضوری جنجالی داشت و سرناسازگاری داشت با سیاست های رقیب نزدیک ایران یعنی عربستان.
به هر شکل وی وعده افزایش تولید و رساندن سطح صادرات ایران به 1.5 میلیون بشکه در روز را مطرح کرد یعنی دو استراتژی که مکمل برنامه های محمد جواد ظریف برای کم رنگ کردن فشار تحریم ها بود و شاید تکرار دیپلماسی نفتی که زنگنه یک بار با تکیه بر آن توانسته بود هجمه تحریم داماتو را بر صنعت نفت ایران در هم بشکند.
آنچه آمارها می گویند
اما تحقق این وعده ها از سوی بیژن زنگنه تا چه حد ممکن است؟ آیا افزایش تولیدی که وی وعده آنرا داده است با تولید صیانتی مخازن در تضاد قرار نمی گیرد؟ تصویری که زنگنه از بازار نفت ارایه می کند عقب نشینی فوری دیگر تولید کنندگان از بازار برای افزایش مجدد سهم ایران در بازار جهانی است، آیا این تصویر بیش از اندازه خوش بینانه نیست؟
نگاهی به آمارهای مربوط به تولید نفت خام ایران نشان میدهد که متوسط تولید نفت خام در حال حاضر به رقمی معادل 2.6 میلیون بشکه در روز است که اوپک در گزارش ماه اکتبر سال 2013 میلادی (نیمه دوم مهر و نیمه اول آبان 1392) گزارش کرده است این در حالی است که متوسط میزان تولید نفت خام ایران طی سال 1390 بالغ بر 3.6 میلیون بشکه در روز بوده است و در بهار سال 91 نیز این رقم 3.75 میلیلون بشکه نیز رسیده است.
مقایسه ارقام فوق البته گویای کاهش شدید تولید در مخازن فعال کشور است. کاهش حدود 1 تا 1.1 میلیون بشکه ای نفت خام ایران به طور حتم لطمات سنگینی به مخازن در حال بهره برداری وارد ساخته است. به خصوص مخازنی که به دلیل عدم توان صادرات برداشت از آنها به طور کامل متوقف شده است.
اولین چالش جدی بیژن زنگنه بازگردان چاههای متوقف شده به چرخه تولید است، اما این بازگشت باید به گونه ای باشد که مخارن فوق برای برداشت دوباره دچار آسیب نشود. آسیب هایی که در کوتاه مدت آنها را از به مخازنی متروک بدل کرده و بخش زیادی از نفت قال استحصال کشور را به نفت غیر قابل برداشت تبدیل کند.
بر اساس برنامه اعلام شده از سوی وزارت نفت، ظرفیت تولید نفت کشور تا پایان آبان امسال به روزانه حدود سه میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه و با انجام سرمایه گذاری ها و اقدام های لازم این ظرفیت تا پایان سال ٩٢ به روزانه سه میلیون و ٨٥٠ هزار بشکه افزایش خواهد یافت. البته هنوز گزارشی در مورد تحقق میزان افزایش ظرفیت اعلام شده برای آبانماه از سوی وزارت نفت در رسانه ها منتشر نشده است.
از سوی دیگر مباحث مربوط به افزایش صادرات نیز قابل بررسی است گذشته از وضعیت مربوط به شرایط تحریم آنچه در حال حاضر از وضعیت صادرات نفت خام ایران در آمارها منعکس شده گویای کاهش میزان صادرات از حدود 2.3 میلیون بشکه در روز سال 1390 به حدود 950 هزار بشکه در روز طی سال 1392 است.
کاهش بالغ بر 1.4 میلیون بشکه ای ایران در این دوره زمانی در عمل سهم ایران را در بازارهای جهانی به 40 درصد سال 90 کاهش داده است.
نکته قابل تامل آنکه در حالی که زنگنه وعده افزیش صادرات نفت خام را به حدود 1.5 میلیون بشکه نفت خام در روز داده است، براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در بودجه میزان صادرات در حدود یک میلیون بشکه پیش بینی شده و این گویای واقع بینی دولت حداقل در رابطه با درآمدهای نفتی است.
واقعیت اینجاست که شرایط اقتصاد جهانی به رغم بهبود چشم انداز چندان مناسبی از افزایش تقاضای نفت ارایه نمی دهد و این مسئله می تواند می تواند چشم انداز رقابت سنگینی را برای ایران جهت کسب مجدد سهم بازار ترسیم کند.
پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی برای سال 2014 میلادی که تنها یک ماه تا شروع آن باقیمانده است نیز این است که در این سال تنها کشورهای غیراوپک 1.7 میلیون بشکه در روز افزایش تولید خواهند داشت در صورتیکه رشد تقاضای جهانی تنها 1.1 میلیون بشکه در روز خواهد بود.
39222
نظر شما