شهرک مخوف اکباتان

«سیزده» هومن سیدی یک داستان تلخ درباره پسری 13 ساله است که دوران بلوغ خود را در کشاکش دعوای مادر و پدرش می‌گذارند و رفتن مادر از خانه و شلوغ بودن سر پدر در کار باعث می‌شود با گروهی از اوباش بزرگ‌تر از خودش دمخور شود. «سیزده» شرحی است بر نزدیک شددن این پسر به یک گروه بیکاره که در کار خرده‌فروشی مواد هستند، علاقه پیدان کردن این پسر با نام بمانی به این گروه، رها کردن مدرسه و تبدیل شدنش به یکی اعضای گروه و در نهایت ابراز خشونتش.

هومن سیدی در فیلم قبلی‌اش «آفریقا» هم نشان داده بود با شخصیت‌های محدود و خلافکار علاقه دارد؛ اما اگر «آفریقا» بیشتر ادای دینی بود به «Down by Law» جیم جارموش، در «سیزده» با فیلمی عمیق‌تر روبرو هستیم که زاده ذهن سیدی و البته اکباتان مخوف به عنوان یکی از شخصیت‌های فیلم است. هرچند می‌شود پژواک‌هایی از «ویدیوی بنی» میشائیل هانکه یا برخی فیلم‌های گاس ون سنت و حتی دیگران را در این فیلم دید، اما برخلاف «آفریقا» در اینجا ما فقط شاهد تاثیرپذیری و نه تقلید صرف فیلم‌های مختلف بر کار سیدی هستیم.

سیدی در «سیزده» موفق شده به لحنی جدی برسد که مثل خود زندگی شوخی هم دارد، اما تلخی‌اش به واسطه موقعیت بحرانی بمانی بیشتر حس می‌شود. فیلم سیدی بدون اینکه بخواهد دست به اخلاق‌گرایی‌های رایج بزند یا سیر تحول این پسر سرکوب‌شده به یک یاغی را با سرعت تعریف کند، روی مرحله مرحله این تغییر مکث می‌کند و اتفاقا ایده‌های جذابی هم برای نمایش این تغییرها پیدا کرده؛ از خرید پالتو برای سامی گرفته تا آوردن موادفروش 250 کیلویی به مخفیگاه گروه همه به خوبی نشان می‌دهند چطور بمانی در مرز معصومیت و بزرگسالی گرفتار شده است و چطور دنیایش نابود می‌شود. در این بین اکباتان به عنوان یک شخصیت در فیلم حضور دارد و نه صرفا یک لوکیشن، مخوف بودن این محله با سوراخ‌سنبه‌های متعددش را در فصل کشتن موادفروش 250 کیلویی و تلاش گروه برای سر به نیست کردنش می‌توان دید. جاییکه چهار نفر جسدی ماموت‌وار را دنبال خود می‌کشند و یک نفر پیدا نمی‌شود بگوید «امرتان!» انگار ماموران نیروی انتظامی کاری مهم‌تر مثل نصب پرده کرکره دارند که حواسشان نیست زیر گوششان چه می‌گذرد.

«سیزده» به جز بیست دقیقه پایانی که توضیح واضحات می‌دهد و برخی از مضامینش را توی دهان شخصیت‌ پدر و مادر بمانی می‌گذارد فیلمی دیدنی‌ است با فیلمنامه‌ای قابل‌قبول، فیلمبرداری خیلی خوب علی تبریزی، بازی‌های یک‌دست چهار بازیگر اصلی‌اش و البته کارگردانی جذاب و دقیق سیدی (به فصل آمدن پلیس و گرفتن بمانی نگاه کنید.)

«سیزده» بیننده را به آینده سیدی به عنوان یک فیلمساز که درک درستی از ریتم و کارگردانی دارد، امیدوار می‌کند.

٥٧٢٤١