تهران همزمان با این شهر آمریکایی شهر شد اما.../از موزه عودلاجان تا جشنواره مستند پایتخت

در این مراسم که شنبه شب برگزار شد، «محمد طلوعی» سردبیر و مولف کتاب «روایت تهران» در سخنانی گفت: به روایتی نوروز ۱۳۹۲ برابر با دویست و بیست و نهمین سالگرد انتخاب تهران به پایتختی است و همزمانی آن با نوروز به جذابیت این امر می‌افزاید. مساله دیگر این‌که شهر شدن تهران از نظر زمانی مقارن با شهر نیویورک است اما سوال این‌جاست که چرا نیویورک، نیویورک شد اما تهران، تهران نشد؟ در حالی که تهران نیز در اتفاق‌های جهانی حضور داشته است. به‌طور مثال در عمارت عین‌الدوله تهران، چرچیل، روزولت و استالین در زمان جنگ جهانی دوم حاضر شدند و با معاهده‌ای این جنگ به پایان رسید. وی گفت: معتقدم بازتولید روایت‌های شهر در آثار هنرمندان حضور ندارد. نویسندگان و فیلمسازان بسیار کم درباره تهران نوشته‌اند و جمعیت فعال و جوان هزاران ماجرا دارند که باید نوشته و به فرهنگ تبدیل شود. «فوکویاما» اعتقاد دارد که ما یا دچار فقر تاریخی هستیم یا از انباشت آن رنج می‌بریم. این مساله درباره شهر نیز صادق است. ما در کشور زندگی می‌کنیم که از انباشت تاریخ رنج می‌برد و در شهری مانند تهران از فقدان تاریخ در عذابیم.

سردبیر کتاب «روایت تهران» افزود: افرادی که در اصفهان زندگی می‌کنند، دچار این مشکل نیستند اما ما که در تهران زندگی می‌کنیم باید تاریخ این شهر را بسازیم و بنویسیم. امیدوارم این مجموعه به نویسندگان و هنرمندان بگوید که به شهرشان مدیون هستند و هر چند از مسایلی چون ترافیک و آلودگی آن می‌نالیم اما بسیاری از مواهب یک شهر بسیار خوب را در اختیار داریم. سید محمد بهشتی درباره تهران می‌گوید که این شهر مانند بیماری است که در شرایط بدی به‌سر می‌برد و قلب آن ایستاده و ما جز پاسداشت آن، کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم. به همین دلیل، نوشتن درباره تهران بر ما واجب است.

از موزه عودلاجان تا جشنواره مستند تهران

احمد مسجدجامعی، رئیس شورای شهر تهران نیز در این مراسم با اشاره به فیلم «تهران موزه بی‌بلیت» گفت: امروز به خانه دیگر از جنبه آرامشی آن نگاه نمی‌کنند و خانه را تنها سرمایه می‌دادند و برای همین شهر ما هر روز دارد زشت‌تر می‌شود چون خانه‌هایی که روزگاری برای آرامش بودند تخریب می‌شوند تا با ساخت و ساز بی‌رویه تبدیل به چندین واحد آپارتمانی شوند.

رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: البته این تخریب‌ها تنها معطوف به خانه‌ها نمی‌شود بلکه بسیاری از مکان‌ها همچون کارخانه‌ها نیز چنین سرنوشتی پیدا کرده‌اند. مثلا در شهر ری کارخانه پارچه‌بافی بود که سقف‌اش شبیه موج بود که هر بار آن را می‌دیدی از چشم‌نوازی‌اش جانت تازه می‌شد، این بنا نیز قرار بود تخریب شود و فکر می‌کنم چنین شده است. در گذشته بنا‌ها نه تنها جنبه کاربردی داشتند بلکه از جنبه زیبایی‌شناسی هم قابل تامل بودند.

رئیس شورای شهر تهران همچنین از پیش بینی برای راه اندازی موزه شهر در منطقه عودلاجان خبر داد و گفت: امیدواری بتوانیم با همکاری جناب شوشتری و کامیاب و سایر مسئولانی که نسبت به تهران و سرنوشت آن علاقمند هستند میراث شهری، فرهنگی و معنوی تهران را حفظ کنیم.

او همچنین به قاسم‌خان از اعضای هیات مدیره سینمای مستند پیشنهاد داد؛ تا شرایطی را فراهم کنند که جشنواره‌ای به نام سینمای مستند تهران راه‌اندازی شود و با ساخت فیلم‌های مستند تهران بیشتر محور توجه قرار گیرد.

بنابراین گزارش، در بخشی از این مراسم، فیلم مستند «تهران موزه بی‌بلیت» به کارگردانی شمیم مهربانی و با حضور کاوه مهربانی اکران شد. در این فیلم کاوه مهربانی که به عنوان کار‌شناس حضور داشت؛ تهران را همچون موزه‌ای بی‌بدیل معرفی کرد که به همراه دوربین کارگردان مخاطب را به گوشه گوشه شهر تهران برد که در آن نماهایی همچنان از معماری دوره پهلوی اول و دوم به جا مانده بود. نماهایی که هیچ یک مانند و نمونه نداشتند و برخی از آن‌ها همچون نقاشی ارزشمند چشم‌نوازی می‌کردند.

در ادامه مراسم جمال کامیاب، رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران گفت: جنس صحبت کردن در مراسم‌هایی چون به «روایت تهران» بسیار دشوار و من در طول مسیر همواره این پرسش را برای خودم تکرار می‌کردم که روایت تهران چیست؛ اصلا چگونه می‌توانیم تهران را روایت کنیم، بی‌شک تعداد روایان تهران بسیار متفاوت است و اصلا کدام راوی روایت‌اش درست است.
کامیاب ادامه داد: تهران در هر دوره حس و حال خودش را داشته و به فراخور چالش، روایت‌های مختلفی از آن می‌توان کرد. آیا روایت تهران روایت فراز و فرود دوره قاجاریه است یا روایت مشروطه و یا روایت به توپ بسته شدن مجلس، یا آیا روایت تهران روایت ۱۵ خرداد است و یا ۲۲ بهمن. یا شاید هم تهران روایت دانشجوی شهرستانی چون من باشد که با قبولی در دانشگاه راهی تهران شد و در این شهر ماندگار شد.
رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران ادامه داد: بی‌شک روایت هر کسی از تهران با فرد دیگری فرق می‌کنم اما به نظر من نباید هیچ یک از این روایت‌ها را بر دیگری ارجح دانست و نباید در روایت تهران حوزه خصوصی را بر حوزه عمومی تحمیل کرد، تا جایی که دیگر جایی برای نفس کشیدن در این شهر باقی نماند.

روایت تهران
کتاب «روایت تهران» با آثاری از ناهید طباطبایی، مهام میقانی، سپینود ناجیان، محمدرضازمانی، یاسمن احسانی، آیین نوروزی، علی خدایی، حمیدرضا صدر، حمید امجد، منصور ضابطیان، شهرام زرگر، مریم کهنسال، فرزانه دوستی، کاوه فولادی نسب، سیاوش طالبیان، تهمینه منزوی، محمد میرزاخانی و محمدرضا بهزادی تلاش دارد تا فضاهای عمومی شهر تهران را بازآفرینی کند.
این مجموعه کتاب که قرار است بعد از این به موضوعات مختلفی مانند فضاهای عمومی، پرسه در شهر، حاشیه نشینی در شهر و.... بپردازد در نخستین جلد خود موضوع فضاهای عمومی شهر تهران را از نگاه نویسندگان برجسته ادبی مورد بازتولید قرار داده است.

6060