اسب تروای تجزیه سراغ پوتین هم می‌آید

پس از آنکه پوتین نتوانست یانوکوویچ رییس جمهور وابسته به خود در اوکراین را د رقدرت محفوظ دارد، با استفاده از روس تبارهای تبعه اوکراین و ستون پنجم خود در این کشور به ویژه در شبه جزیره کریمه از طریق یک رفراندوم غیرقانونی این منطقه جنوبی اوکراین را ضمیمه خاک روسیه نمود و تحرکات مداخله جویانه خود را در مناطق شرقی اوکراین که دارای جمعیت روس است، ادامه میدهد .
در پی انضمام کریمه به خاک روسیه، آمریکا و دیگر اعضای گروه هشت، ضمن اخراج روسیه از این گروه و رجعت به وضع سابق گروه هفت از برگزاری نشست گروه هشت که قراربود در سوچی روسیه برگزار شود، جلوگیری نمودند و درادامه نسبت به اعلام و اعمال تحریمهای بین المللی علیه روسیه اقدام کردند و با همراهی اتحادیه اروپا، ژاپن و کانادا از این تحریمها موج گسترده ای علیه روسیه و در حمایت از اوکراین براه انداختند.
هر چند که عمده تحریمها علیه روسیه و حمایتها از اوکراین جنبه اعلامی دارد، اما پیش بینی میشود به مروز زمان جنبه عملیاتی به خود گیرد. از زمان انضمام کریمه به سرزمین روسیه واکنشهای متناوب و متوالی چالش برانگیزی از سوی بازیگران بین المللی صورت گرفته است که محورهای اصلی این واکنشها اعلام تحریم روسیه، تهدید روسیه به تحریمهای بیشتر و تاکید بر عقب نشینی روسیه از مواضع و تحرکات مداخله جویانه اش در اوکراین و رفتن به سوی حل سیاسی بحران بوده است که به این واکنشها به تفکیک بازیگران می پردازیم:

مواضع آمریکا
"ما برای دفاع گروهی از اوکراین تعهدی محکم داریم و با قدرت روی تعهد خود هستیم." این سخنی بود که جی کارنی سخنگوی کاخ سفید در نخستین واکنش نسبت به ضمیمه شدن کریمه به خاک روسیه برزبان جاری ساخت. وی ضمن محکوم کردن این اقدام روسیه تاکید کرد که :" اقدام روسیه در ضمیمه کردن کریمه به خاک خود پذیرفتنی نیست و نقض آشکار قوانین بین المللی و تمامیت ارضی اوکراین و تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی است.

کارنی افزود: ما این اقدام برای الحاق را به رسمیت نخواهیم شناخت. چنین کارهایی با هزینه همراه هستند و ما در کنار متحدان خود در اروپا و ژاپن، تحریم هایی را علیه روسیه به اجرا گذاشته ایم و با دستور ریاست جمهوری، بخش هایی از دولت روسیه، نهادها و شخصیت های ارتش این کشور و افرادی را که تامین کننده مواد و حمایت از مقامات ارشد دولت روسیه هستند، تحریم می کنیم. اقداماتی در این خصوص صورت گرفته است و اقدامات بیشتری نیز صورت می گیرند. این اقدامات هم اکنون نیز هزینه هایی در پی داشته اند؛ به اقتصاد روسیه، واحد پول این کشور و موقعیت این کشور در دنیا آسیب زده اند. اقدامات و تحریک گری های بیشتر به هزینه های بیشتر منجر خواهد شد. هدف سیاست های ما روشن کردن این مساله است که در قرن بیست و یکم و سال دو هزار و چهارده، اینگونه اقدامات از سوی جامعه جهانی تحمل نمی شوند و با واکنش روبرو می شوند و پیامدهایی در پی دارند.

سران روسیه نیز باید محاسبات خود را درباره هزینه هایی که به کشور خود و آینده آن وارد می کنند، صورت بدهند." کارنی افزود: در حال حاضر رئیس جمهور روی ایجاد اجماعی در مخالفت با این اقدام کار می کند که اکنون نیز وجود دارد و ما در آمریکا، اروپا و آسیا در تلاش هستیم تا از اوکراین حمایت و این مساله را روشن کنیم که اینگونه اقدامات از سوی جامعه جهانی پذیرفته نمی شود.
ما راههای حمایت بیشتر از اوکراین را بررسی می کنیم و از کنگره خواسته ایم در اسرع وقت قانونی را تصویب کند که به ما امکان می دهد منابع مورد نیاز اوکراین را در اختیار این کشور قرار بدهیم. ما همچنین از اقدام صندوق بین المللی پول برای مذاکره در خصوص بسته کمک به اوکراین حمایت می کنیم."
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هم به سهم خویش پس از الحاق کریمه به روسیه در انتقاداتی تند خطاب به ولادیمیر پوتین گفت که از سخنان رئیس جمهور روسیه در مورد حق کشورش مبنی بر گرفتن کریمه از اوکراین متعجب و ناامید شده است. وی که برای گروهی از دانشجویان سخنرانی میکرد گفت: اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با آنچه در عرصه میدانی اوکراین رخ داده یا با واقعیت‌های موجود هیچ تطابقی ندارد. رئیس جمهور روسیه احتمالا روایت خودش از تاریخ را توضیح می‌دهد. اما به اعتقاد من او و روسیه برای آنچه انجام شد در طرف اشتباه تاریخ ایستاده‌اند.
کری از توضیح بیشتر در مورد اقدامات احتمالی آمریکا در صورت اقدامات بیشتر روسیه برای الحاق شبه جزیره کریمه خودداری کرد، اما گفت چنین اقدامی از هر گام دیگری که می‌توان درباره آن فکر کرد که توسط یک کشوری در جهان امروز به خصوص کشوری مثل روسیه انجام شود، بسیار دور از ذهن است. وزیر امور خارجه آمریکا گفت که کشورش فکر نمی‌کند کرملین بخواهد اقدام بیشتری در مورد کریمه انجام دهد و اظهارات پوتین بیشتر بر روابط تاریخی روسیه و اوکراین تکیه داشته است.کری با اذعان به این روابط گفت: با این حال روابط تاریخی توجیهی برای حمله نیست. وزیر امور خارجه آمریکا تصریح کرد: روسیه یک ارتباط تاریخی بسیار دیرین با اوکراین دارد ما این را می‌دانیم اما این امر نمی‌تواند توجیهی برای هر اقدامی که شما تمایل به انجامش را دارید، باشد چرا که شما فقط این کار را به خاطر عصبانیت‌تان از پایان جنگ سرد یا خاتمه دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق انجام می‌دهید.
جان کری متعاقباً و در اظهاراتی دیگر وقایع اوکراین و تجاوز به مرزهای ناتو از سوی روسیه را زنگ هشداری برای این پیمان نظامی خوانده بود و خواستار اقدام عملی ناتو در مقابله با روسیه شده بود.
باراک اوباما نیز درچند نوبت هشدار داد، در صورت عدم عقب نشینی روسیه از موضع خود در قبال اوکراین، مسکو با تحریمهای بیشتری مواجه خواهد شد. رئیس جمهور آمریکا در نشست خبری خود با "متئو رنتسی" نخست وزیر ایتالیا در شهر رم گفت:اگر روسیه روند خود را تغییر ندهد، تحریم ها رو به افزایش خواهد نهاد. اوباما اضافه کرد: ما همیشه امیدواریم روسیه، مسیر دیپلماتیک را در پیش بگیرید. رئیس جمهور آمریکا در ادامه، کمک مالی صندوق بین المللی پول به اوکراین را "گامی بزرگ و روبه جلو" توصیف و آن را "نشانه اساسی" چگونگی اتحاد جهان با اوکراین خواند.
چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا هم ازکاروان موضع گیریها علیه روسیه باز نماند و طی سخنانی در مرکز ویلسون خواستار تجدیدنظر اعضای ناتو در بودجه تخصیص یافته به این سازمان و افزایش مبالغ در نظرگرفته شده برای بودجه عمومی ناتو برای مقابله با تهدید روسیه شد.
کاخ‌ سفید پیشتر نیز اعلام کرده بود که وزارت خزانه‌داری آمریکا هفت مقام دولت روسیه از جمله دو نفر از مشاوران پوتین و 17شرکت روس را تحریم کرده است و سیاست سخت‌تری برای گواهی‌ صادرات اقلام تکنولوژی برتر که مربوط به توسعه نظامی روسیه می‌شود نیز تعبیه خواهد شد.
پس از اظهارات مقامهای رسمی آمریکایی، زبیگنیو برژینسکی مشاور اسبق امنیت ملی امریکا در دوره دموکراتها وسیاستمدار کهنه کار شناخته شده جهانی هم در مقاله ای در نشریه پولتیکو نوشت: اوکراینی ها زمانی می جنگند که تصور کنند از سوی غرب کمک هایی دریافت می کنند به ویژه اینکه این کمک ها به شکل تسلیحات لازم برای دفاع موفق از شهرهای این کشور باشد. وی در این مقاله خود بار دیگر اعلام کرد که روسیه یک تهدید برای اوکراین محسوب می شود و اینکه تامین سلاح برای اوکراینی ها از نظر وی می تواند تضمین دهنده پیروزی برای اوکراینی ها باشد.

برژینسکی تاکید کرد: برای اینکه اوکراینی ها بتوانند از شهرهای خود دفاع کنند، به تسلیحات ضد تانک و تسلیحات دیگر نیاز دارند. وی ضمن حمایت از تحریم روسیه ودرخواست از باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر اینکه باید در مورد مساله بحران اوکراین به دنبال جلب حمایت مردم عادی آمریکا باشد، خاطر نشا ن کرد که اوباما باید مردم آمریکا را نسبت به این مساله مهم (بحران اوکراین) متقاعد کند.
بر‍ژینسکی اضافه کرد: رییس جمهوری به حمایت مردم و جلب افکار عمومی نیاز دارد. مردم باید بدانند که چرا ما مجبوریم به اوکراین کمک کنیم. اوباما باید از اتاق بیضی شکل یا جای دیگری با مردم آمریکا در این باره صحبت کند.
مشاور سابق امنیت ملی ˈجیمی کارترˈ در ادامه افزود: اوباما نتوانسته است به طور جدی فرایند ایجاد این درک را در درون جامعه آمریکا شروع کند که حمایت از اوکراینی ها برای منافع آمریکا حیاتی است. اوباما تاکنون در مورد این حوادث که می تواند بالقوه به یک بحران بین المللی بزرگ تبدیل شود، با مردم آمریکا صحبت نکرده است.
برژینسکی سپس به ترسیم سناریوی بروز جنگ داخلی در اوکراین پرداخته و گفت: اگر ما بخواهیم روس ها را از پیشروی بازداریم باید آنها را متقاعد کنیم که این کار طولانی با هزینه ای گزاف خواهد بود و روسها باید این هزینه را بپردازند. باین ترتیب جنگ دیگر از لحاظ سیاسی توجیهی نخواهد داشت و بیهوده تلقی خواهد شد. اگر اوکراینی ها وارد جنگ شوند، درگیری دراز مدت و پرهزینه ای کلید خواهد خورد و اوکراینی ها فقط در صورتی که فکر کنند در نهایت غرب به آنها کمک خواهد کرد؛ به خصوص کمک نظامی، وارد جنگ خواهند شد. وی پیرامون الزامات مهار روسیه و جلوگیری از اشغال مستقیم خاک اصلی اوکراین توسط مسکو، گفت: آمریکا باید به خوبی این امر را توجیه کند که غرب در طولانی مدت طی یک جنگ شهری و چریکی برای حفظ استقلال اوکراین از مردم این کشور حمایت خواهد کرد. اگر رییس جمهوری روسیه تصمیم بگیرد به اوکراین حمله کند، اوکراینی ها دو راه بیشتر ندارند؛ یا باید تسلیم شوند یا به یک جنگ چریکی در داخل شهرهای خود تن دهند. این منازعه می تواند به سایر جمهوری های پساشوروی، بخصوص مولداوی هم سرایت کند. این تحلیلگر، جنگ در اوکراین با حمایت غرب را از جهات بسیاری شبیه به جنگ داخلی اسپانیا در دهه 1930 دانست.
در همین حال و به تازگی "ویلیام برنز" تاکید کرد، ایالات متحده آمریکا قصد رویایی با روسیه را ندارد، اما از آن جایی که روسیه مسیر خطرناکی را در پیش گرفته است، ایالات متحده آمریکا کار خود با شرکای بین المللی را ادامه خواهد داد. برنز این سخنان خود را پس از دیدار با "نور سلطان نظربایف" رئیس جمهور قزاقستان در آستانه مطرح کرد. وی گفت: شراکت با قزاقستان در اولویت ایالات متحده قرار دارد.

وی خاطر نشان کرد، بحران اوکراین و تحولات در افغانستان نیاز به گسترش شراکت قوی تر و عمیق تر را بیشتر کرده است. در همین رابطه صدای روسیه اعلام کرده است: 400 نظامی آمریکایی در شرق اوکراین در کنار نیروهای ارتش اوکراینی علیه جدایی طلبان طرفدار روسیه می‌جنگند. بر اساس این گزارش، وظیفه نظامیان آمریکایی حمایت از نیروهای اوکراین در شهر اسلاویانسک حمایت است. این نیروها متعلق به یک شرکت خصوصی بنام "بلک واتر" هستند که پیشتر نیز عملیات هایی در عراق و افغانستان داشته اند. در 29 ماه آوریل سرویس اطلاعاتی آلمان از حضور کماندوهای آمریکایی در اوکراین خبر داده بودند. هنوز مشخص نیست چه کسی دستور حضور این نیروها در اوکراین را داده است.
آخرین موضع گیری امریکا درقبال همه پرسی غیر قانونی در دانتسک ولوگانسگ درشرق اوکراین بود که روز یکشنبه 21 اردیبهشت برگزار شد که اعلام استقلال وتمایل الحاق به روسیه را درپی داشت. کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای، ضمن غیرقانونی خواندن همه‌پرسی استقلال در استان‌های مذکور از منظر قوانین داخلی اوکراین و قواعد بین المللی، نتیجه رأی‌گیری را غیرقابل قبول خواندواعلام کرو نتیجه این همه پرسی را به رسمیت نخواهد شناخت. بر اساس اعلام مقامات استقلال طلب محلی در دونتسک و لوهانسک،مردم این دو استان با رأی بالایی، به استقلال از کی‌یف رأی داده اند. دراین بیانیه، این همه‌پرسی حاصل برنامه‌ریزی "جدایی طلبان مسلح " قلمداد و هدف از آن نیز ایجاد انشقاق و آشفتگی بیشتر در کشور اوکراین دانسته شده است. در این بیانیه همچنین، ازعدم عقب نشینی نیروهای روسی از مرز اوکراین و تشویق مردم شرق اوکراین به حضور در این همه پرسی توسط رسانه‌های جمعی روسیه انتقاد شده است.

مواضع فرانسه
فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه، در اظهاراتی تند، ضمن محکومیت رأی‌گیری برای جدایی‌طلبی توسط شورشیان طرفدار روسیه، همه‌پرسی در جنوب و شرق اوکراین را اقدامی پوچ و فاقد ارزش و اعتبار خواند. فرانسه پیشتردر قبال الحاق کریمه به روسیه نیز موضع مشابهی اتخاذ نموده بود و درچند نوبت ضمن تاکید برهمین موضع بر ضرورت تحریم روسیه اصرار و درچارچوب اتحادیه اروپا نیز با تحریمهای روسیه موافقت کرده بود.
موضع آلمان
متعاقب سنگین شدن فضا علیه اقدام غیر قانونی روسیه در انضمام کریمه به سرزمین خود،آلمان نیز قراردادی را که پیشتر برای ساخت یک مرکز آموزش نظامی برای ارتش روسیه منعقد کرده بود به حال تعلیق در آورد.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و باراک اوباما رییس جمهور آمریکا هم در تماسهای تلفنی خود الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه را غیر قابل پذیرش خوانده بودند.مرکل همچنین در چندنوبت بر تحریم روسیه ازسوی اتحادیه اروپا تاکید ودرتصویب قطعنامه های تحریم روسیه ازسوی اتحادیه اروپا مشارکت نموده است.

موضع انگلیس
ˈویلیام هیگˈ وزیر خارجه انگلیس هم چندروز پس از انفکاک کریمه ازاوکراین ،هنگام سخنرانی در پارلمان این کشور اعلام کرد: صدور مجوزهای صادرات نظامی به روسیه متوقف شده و برنامه برگزاری تمرین نظامی مشترک میان انگلیس، روسیه، فرانسه و آمریکا نیز به حالت تعلیق درآمده است. وی با محکوم کردن دولت روسیه برای الحاق شبه جزیره کریمه به آن کشور گفت: اقدام روسیه چنگ انداختن به بخشی از سرزمین یک کشور مستقل اروپایی با استفاده از نیروی نظامی بود. برگزاری همه پرسی در شبه جزیره کریمه غیرقانونی، نامشروع و ناقض قانون اساسی کشور اوکراین بود و ما این همه پرسی و نتایج آن را به رسمیت نمی شناسیم.
هیگ اظهارداشت: نظم بین المللی در بحران اوکراین به خطر افتاده و روسیه ممکن است توجیهات خود را در مورد کریمه برای دخالت در دیگر مناطق اوکراین و دیگر جمهوری های شوروی سابق که اقلیت های روس تبار در آنها حضور دارند، به کار بگیرد.
وزیر خارجه انگلیس متعاقبا و در واکنشی دیگر و در حالی که ساعاتی پس از سخنرانی پوتین و امضای سند الحاق کریمه در پارلمان انگلیس سخن می گفت، اظهارات رییس جمهوری روسیه را در مورد همه پرسی و سوابق تاریخی و فرهنگی کریمه رد کرد. وی گفت: روسیه با این اظهارات تلاش می کند آب را گل آلود کند و افکار بین المللی را تحت تاثیر قرار دهد.

هیگ افزود: هر قدر از روندهای دموکراتیک ساختگی و گمراه کننده و یا اشارات تاریخی انحرافی استفاده شود، نمی توان این حقیقت را که روسیه با نقض قوانین بین المللی به بخشی از سرزمین یک کشور مستقل دست اندازی کرده است، لاپوشانی کرد. وی تاکید کرد: انگلیس در اجلاس رهبران اتحادیه اروپا خواستار شدیدترین واکنش اتحادیه علیه روسیه خواهد شد.
دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس نیز در واکنش به تحولات در شبه جزیره کریمه هشدار داد که اگر روسیه برای کاهش تنش تلاش نکند، اقدامات بین المللی بیشتری علیه آن کشور انجام خواهد شد.
همچنین وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف از برگزاری به اصطلاح همه پرسی در مناطق شرقی اوکراین در 21 اردیبهشت، خواستار توجه جامعه بین‌الملل به انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در 25 ماه جاری میلادی شد.سخنگوی وزارت خارجه انگلیس ضمن ادعای اختلال زندگی شهروندان اوکراینی در اثر اقدامات جدایی طلبان، انتخابات آتی ریاست جمهوری اوکراین را فرصتی مناسب برای مشخص شدن گزینه دموکراتیک مردم اوکراین خواند.

موضع ناتو
ناتو نیز روز چهارشنبه 28اسفند 1392بحران شبه جزیره کریمه در جنوب اوکراین را جدی ترین تهدید ثبات اروپا بعد از جنگ سرد توصیف و با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: ما به اصطلاح همه‌پرسی 16 مارس در منطقه خودمختار کریمه اوکراین را هم غیرقانونی و هم نامشروع می‌دانیم.در ادامه این بیانیه آمده بود: این همه‌پرسی، قوانین بین‌المللی و قانون اساسی اوکراین را زیر پا گذاشته است و اعضای ناتو نتیجه آن را به رسمیت نمی‌شناسند. ناتو همچنین از روسیه خواست هیچ اقدامی در راستای تصاحب کریمه به عمل نیاورد.این ائتلاف همچنین حمایت خود را از تمامیت ارضی اوکراین اعلام کرد.
معاون دبیر کل ناتو هم گفت: اکنون روسیه نه شریک ناتو بلکه دشمن آن است و اقدامات مداخله جویانه اخیر مسکو ترتیبات امنیت بین‌المللی بعد از جنگ سرد را به شدت به چالش کشانده است.

الکساندر ورشبو که از سال 2001 تا 2005 سفیر آمریکا در روسیه بود، در جمع خبرنگاران افزود: ما هنوز مجبوریم از حاکمیت، تمامیت ارضی و آزادی کشورهای همسایه روسیه در شرق اروپا دفاع کنیم و روسیه علنا سعی دارد سلطه خود را دوباره تحمیل کند.این دیپلمات آمریکایی که قبل از حضور در سفارت آمریکا در مسکو، نماینده واشنگتن در ناتو بود، همچنین از احتمال اعزام نیروهای بیشتر به اوکراین در صورت تشدید تنش‌ها خبر داد.
همزمان خبرگزاری روسی ریانووستی گزارش داد که پنج ناو متعلق به کشورهای عضو ناتو در بندر کلایپدا در لیتوانی مستقر شدند.این ناوها به کشورهای نروژ، هلند، بلژیک و استونی تعلق دارند که چهار فروند از آن رزمی و مین روب و یک فروند هم کشتی پشتیبانی است.این ناوگروه دریایی برای افزایش سطح امنیت دریای بالتیک و تامین آمادگی رزمی ناتو در این دریا مستقر شده است.ناوهای ناتو در تمرین های مختلف در دریای بالتیک شرکت می کنند. لیتوانی از جمهوریهای شوروی سابق در منطقه بالتیک از سال 2004عضو ناتو و اتحادیه اروپا است.بندر کلایپدا در لیتوانی بزرگترین بندر این کشور حوزه بالتیک است که در فاصله 50 کیلومتری منطقه برون گان کالینین گراد روسیه واقع شده است.
مزید بر آن ناتو که درموضوع اوکراین با روسیه وارد رویارویی سیاسی شده است پیشتر نیز در راستای سیاست اعمال فشار بر مسکو سه رزمناو کشورهای عضو ناتو ازجمله دو ناو آمریکایی را در دریای سیاه مستقر کرده است.
آندرس فوگ راسموس، دبیر کل وقت ناتو نیز به سهم خود ودر جریان دومین روز سفرش به استونی که چندروز پیش انجام شد در سخنرانی در دانشگاه "تالین" دو پیام داد. نخستین پیام خطاب به روسیه بود که اقداماتش در اوکراین نقض غیرقانونی و نامشروع قوانین بین‌الملل محسوب می‌شود.راسموسن در این پیام خطاب به روسیه گفت: "روسیه، باید از آستانه مداخله نظامی عقب‌نشینی کنی، مجدداً‌ به سیستم بین‌الملل بپیوندی و به تعهدات بین‌المللی‌ات جامه عمل‌ بپوشانی، چرا که این مسأله هم برای امنیت خود شما و هم امنیت کل جهان مهم و ضروری است."
دومین پیام خطاب به مردم استونی و همسایگان حوزه بالتیک‌اش بود.‌راسموسن خطاب به مردم شرق اروپا گفت: "ناتو در کنار شما است. ممکن است که شما از نظر جغرافیایی در مرز ناتو باشید اما از نظر سیاسی در مرکز ائتلاف ما قرار دارید. ناتو هر کاری که بتواند برای دفاع از شما و تمامی متحدان انجام می‌دهد تا از مردم و جامعه‌مان در برابر هر گونه تهدیدی محافظت کند. تعهدات ناتو به دفاع جمعی همچنان پابرجا است و پابرجا نیز باقی خواهد ماند."راسموسن پس از این سخنرانی به پایگاه هوایی "آماری" جایی که 150 سرباز آمریکایی و 100 سرباز انگلیسی در چند روز گذشته به رزمایش ناتو در حوزه بالتیک پیوسته اند، رفت وسپس استونی را به مقصد مقر ناتو در بروکسل ترک کرد.

موضع اتحادیه اروپا
مقامات اتحادیه اروپا اعلام کردند این اتحادیه پیوستن کریمه و سواستوپول را به روسیه به رسمیت نمی شناسد و آن را به رسمیت نخواهد شناخت.روسای کمیسیون و شورای اتحادیه اروپا در بیانیه ای که منتشر کردند اعلام کردند اتحادیه اروپا پیوستن کریمه و سواستوپول را به روسیه به رسمیت نمی شناسد.در بیانیه مشترک خوزه مانوئل باروسو و هرمن فان رومپوی آمد: باید به تمامیت ارضی و استقلال اوکراین احترام گذاشت .این دو پیشتر برگزاری همه پرسی درباره الحاق کریمه به روسیه را مخالف قانون اساسی اوکراین و قوانین بین المللی دانسته بودند.
دربیانیه اتحادیه اروپا آمده بود که این اتحادیه نه همه پرسی و نه نتایج آن را به رسمیت نمی شناسد. روسای کمیسیون و شورای اتحادیه اروپا با تاکید بر این که اوضاع اوکراین باید در دستور کار نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل قرار بگیرد گفتند اروپا در مسئله اوکراین به توافقی واحد دست خواهد یافت.
اعضای اتحادیه اروپا همچنین به توافق رسیدند تا 15 مقام روس را به دلیل ناآرامی‌های اوکراین در لیست تحریم قرار دهند.وزیران خارجه اتحادیه اروپا در واکنش به برگزاری همه پرسی در مناطق شرقی اوکراین، در نشست منتهی به دهه دوم اردیبهشت خود با اعمال تحریم های جدید علیه روسیه موافقت کردند. وزیران خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا در بروکسل با اعمال تحریم های جدید علیه روسیه بر لزوم حل بحران داخلی اوکراین از طریق مذاکراه و دیپلماسی تاکید کردند.

در این نشست "دیدیه بورکهالتر" رئیس جمهوری سوئیس که کشورش ریاست دوره ای سازمان امنیت و همکاری اروپا را عهده دار است، از آغاز فعالیت کارگروه ویژه ای به ریاست "ولفگانگ ایشینگر" دیپلمات کارکشته آلمانی برای انجام اقدامات میانجیگرانه با هدف حل بحران اوکراین از این هفته خبر داد. بورلکهالتر در مورد این که آیا در مذاکرات میانجیگرانه اروپا، گروه های طرفدار روسیه در اوکراین نیز حضور خواهند داشت گفت: ما در حال حاضر در مورد روش و جهت گیری این مذاکرات گفتگو می کنیم. وزیران خارجه اتحادیه اروپا همچنین تحریم های جدیدی را علیه مسکو اعمال کردند.

بر این اساس برای نخستین بار نام دو شرکت فعال در شبه جزیره کریمه در فهرست شرکت های تحریمی این اتحادیه قرار گرفت. ممنوعیت سفر 13 مقام دیگر لشکری و کشوری روسیه و بلوکه شدن حساب های آنها در اروپا از دیگر اقدامات تحریمی علیه روسیه بود. به این ترتیب شمار مقامات روسی که اسامی شان پس از بحران اوکراین به فهرست تحریم های اتحادیه اروپا وارد شده به 61 نفر رسید. بر این اساس با توافق مقامات اتحادیه اروپا هر گونه ارتباط تجاری با اعضای شرکت های تحریمی نیز ممنوع اعلام شده است. این توافق درشرایطی صورت گرفت که برخی منابع آگاه می گویند در موضوع برخورد تندتر با روسیه از جمله اعمال تحریم های شدیدتر علیه این کشور در بین اعضای اتحادیه اروپا همچنان اختلافاتی وجود دارد.

موضع کانادا
استفن هارپر، نخست وزیر کانادا با انتشار بیانیه ای از تحریم چند مقام روسی به دلیل آنچه که وی آن را ˈاشغال غیرقانونی اوکراین و اقدامات نظامی تحریک آمیز دولت روسیه خواند، خبر داد.روزنامه ˈگلوب اند میلˈ کانادا قریب دوهفته پیش نوشت ؛نخست وزیر کانادا از تحریم 16 مقام روسیه به دلیل تحولات شرق اوکراین خبر داد.استفن هارپر، گفت که این اقدام با هدف افزایش فشار اقتصادی علیه مسکو صورت می گیرد.لازم به ذکر است که کانادا به موازات سیاست های ایالات متحده آمریکا علیه روسیه طی ماه های اخیر یکی از دیپلمات های این کشور را از خاک خود اخراج کرده و این در حالی است که اوتاوا تصمیم دارد 6 فروند جنگنده خود را نیز در قالب نیروهای ناتو به اوکراین گسیل کند. این کشور همچنین پس از باصطلاح همه پرسی برای استقلال در شرق اوکراین باردیگر بردایره تحریمهای خود علیه روسیه افزود.

موضع ژاپن
به موازات تحرکات سیاسی و مانورهای نظامی غربیها و در ادامه تحریمهای اقتصادی اعلام شده از سوی آمریکا و متحدین غربی اش علیه روسیه، ژاپن نیز که در جرگه متحدین واشنگتن قرار دارد و تحریمهایی را علیه روسیه آغاز کرده است اعلام کرد دور جدیدی از تحریم‌هارا علیه روسیه کلید می زند. خبرگزاری ایتارتاس، روز سه شنبه ماضی این تحریم‌ها را شامل توقف موقتی صدور رویداد برای 23 تن از مقامات آژانس‌های رسمی روسیه و دیگر افراد دانست که نام آن‌ها طی چند روز آتی اعلام می‌شود.‌ تحریم‌های ژاپن علیه روسیه در راستای اجرایی کردن تصمیمات مشترک رهبران هفت کشور صنعتی جهان اعمال شده‌اند. ژاپن در روز 18 مارس سال جاری میلادی نخستین دور تحریم‌ها علیه روسیه را اعلام کرد. این تحریم‌ها در پی الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه اعمال شدند.این تحریم‌ها توقف رای‌زنی‌ها در خصوص صدور رویداد آسان‌تر و مسدود کردن آغاز مذاکرات درباره نتیجه‌گیری احتمالی نسبت به سه معاهده همکاری تجاری، همکاری در کاوش فضایی و جلوگیری از فعالیت‌های نظامی خطرناک را در نظر گرفت.

موضع صندوق بین المللی پول
رئیس هیئت اعزامی صندوق بین‌المللی پول به اوکراین هم در بیانیه‌ای اعلام کرد : در پی آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی، اوکراین توانسته به ثباتی نسبی دست پیدا کند اما با چالش‌های سختی روبه‌رو است.»پرداخت وام 27 میلیارد یورویی به اوکراین به موازات اجرای یک برنامه اصلاح اقتصادی انجام خواهد گرفت و قطع یارانه انرژی مصرف‌کنندگان، یکی از شرایط کمک‌های بین‌المللی برای بهبود وضع اقتصادی و مالی اوکراین است.متعاقب این سخنان مقام صندوق بین المللی پول ،دولت اوکراین با افزایش 50 درصدی قیمت گاز موافقت کرد تا راه برای بسته کمکی صندوق بین‌المللی پول، باز شود.

درهمین حال آرسنی یاتسنیوک نخست‌وزیرموقت اوکراین، به پارلمان گفت که اوکراین در آستانه ورشکستگی مالی و اقتصادی قرارگرفته است. وی روز جمعه 9 فروردین 93 توافقنامه همکاری سیاسی را با رهبران اروپایی در بروکسل امضا کرد. این توافق سیاسی، بخشی از توافقنامه جامع سیاسی و اقتصادی بود که علت اصلی بحران اوکراین به حساب می آمد و اکنون روسیه و آمریکا را درگیر کرده است. به این ترتیب، اروپایی‌ها که به شدت الحاق منطقه کریمه را به روسیه محکوم می کنند، حمایتی نسبتا قوی از اوکراین را به نمایش گذاشتند. یاتسنیوک که پس از امضای این توافقنامه در جمع خبرنگاران حاضر شده بود در بخشی از اظهاراتش گفت: دو نوع واکنش (به روسیه) وجود دارد. پاسخ اول نظامی است، که حقیقتاً قابل قبول نیست، زیرا دنیا نمی خواهد جنگ جهانی سوم راه بیافتد. دومین نوع واکنش: سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی است. بهترین روش برای محدود و مهار کردن روسیه این است که از اهرم فشار اقتصادی واقعی (و تأثیرگذار) بر این کشور استفاده کرد. علت این امر این است که آنان (روس ها) گاز طبیعی و نفت خود را اغلب به اتحادیه اروپا می فروشند؛ سپس یورو، دلار و پوند را می گیرند و تسلیحات، خودروهای زرهی و تانک می خرند و با آن کشوری مستقل را تحت فشار وتجزیه قرار می دهند.

واکنشهای روسیه
روسیه ازابتدای تلاش برای الحاق کریمه درمقابل اعتراضات آمریکا وهمپیمانان غربی وآسیایی خود مقاومت کرده و بدون توجه به واکنشهای منفی آنان ، روس تباران اوکراینی در مناطق جنوبی و شرقی این کشورو اقدامات خود در تجزیه اوکراین را قانونی دانسته و ضمن بی اساس و بی اثر خواندن تحریمهای امریکا و متحدانش برموضع خود اصرار ورزیده است.اوج واکنش روسیه زمانی بود که پوتین با سفر به شبه جزیره کریمه همزمان با گرامیداشت پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم نشان داد که وی چونان رهبران شوروی سابق رفتارمیکند.این اقدام پوتین به شدت ازسوی امریکا و متحدینش محکوم شد.
همزمان با تحولات مورداشاره مسکو اعلام کرد تا پایان ماه ژوئن سالجاری 2 فروند کشتی جنگی در راستای تقویت نیروی دریایی روسیه در دریای خزر به ناوگان دریایی این کشور افزوده خواهد شد. این کشتی ها که "گرید اسویازسک "و "اوگلیش" نام دارند ، مجهز به سیستم های موشکی کشتی به کشتی، کشتی به زمین و کشتی به هوا هستند و آزمایش قابلیت های آنان از اواخر آگوست 2013شروع شده است. همچنین قرار است تا پایان سال 2014، یک فروند ناوچه و تا پایان 2020 ، 3 فروند ناوچه دیگر به ناوگان دریایی روسیه بپیوندد.این درحالیست که چهارمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر هم در شهریور سال جاری در آستاراخان روسیه برگزار شود.
چند روز پیش نیزˈولادیمیر پوتینˈ رییس جمهور روسیه در یک اقدام تاکتیکی و نمایشی که مورد پذیرش جدایی طلبان مورد حمایت روسیه واقع نشد و ابن همه پرسی برگزار گردید از طرفداران مسکو در شرق اوکراین خواست تا همه پرسی برنامه ریزی شده ای که قرار است در 11 ماه مه (21 اردیبهشت) در برخی شهرهای شرقی اوکراین برگزار کنند را به تعویق اندازند. وی با اعلام اینکه دولت موقت اوکراین مسوول بحران کنونی در شرق این کشور است، افزود: مسکو از هیچ اقدامی برای حل بحران اوکراین دریغ نخواهد ورزید و درعین حال در برابر تلاش های صلح بین المللی نیز مثبت ترین رویکرد را اتخاذ خواهد کرد.
پوتین، همچنین در بیانیه‌ای اعلام کرد؛ این کشور تمام نیروهای خود را از مرز اوکراین عقب کشیده است این درحالی است که ناتو در بیانیه‌‌ای مدعی شد: هیچ نشانه‌ای از عقب‌نشینی نیروهای روسی دیده نمی‌شود.
معاون وزیر خارجه روسیه نیز روز دوشنبه 22اردیبهشت، تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه آن کشور بر سر بحران اوکراین را تأسف‌آور خواند و آن را به حرکت قطاری در سراشیبی که راننده ندارد، تشبیه کرد.سرگئی ریابکوف، در جمع خبرنگاران افزود:این سیاستی بسیار ناشیانه و غیرمسئولانه است که به هیچ وجه تطابقی با واقعیت ندارد.
»اتحادیه اروپایی روز شنبه 20 اردیبهشت با افزودن نام 15 فرد حقیقی و چندین شرکت مستقر در شبه جزیره کریمه اوکراین به فهرست تحریم‌ها موافقت کرد. پیشتر نیز ممنوعیت سفری 48 نفر از مقامات روسی و مسدود کردن اموال و دارایی‌های آنها در بانک‌های اروپایی بخشی از این تحریم‌ها بودند. دمیتری پسکوف سخنگوی رییس جمهوری روسیه روز دوشنبه 22 اردیبهشت در رابطه اعتراض غرب به همه پرسی 21 اردیبهشت در دانتسک و لوگانسک گفت: انتقاد غرب و آمریکا از مسکو در این مورد بی اساس و احمقانه است.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیزدرهمین روز اعلام کرد: روسیه نتایج همه پرسی در مناطق لوگانسک و دانتسک در شرق اوکراین را محترم می شمارد. وی افزود: همه پرسی در این مناطق با موفقیت برگزار شد و با وجود حملات نیروهای نظامی اوکراین به شهرهای این مناطق، ساکنان آن در همه پرسی حضور گسترده ای داشتند.

تحرکات تجزیه طبان شرق اوکراین
"دنیس پوشلین" رهبر جدایی طلبان منطقه دونتسک در شرق اوکراین اعلام کرده است، این منطقه سازمانهای رسمی خود از جمله ارتش و دولت را تشکیل خواهد داد و بعد از اعلام تایید نتایج همه پرسی درباره خودمختاری، سربازان اوکراینی را به عنوان "اشغالگر" معرفی خواهد کرد. وی روز دوشنبه 22 اردیبهشت در یک نشست خبری گفت: با توجه به نتایج همه پرسی که روز یکشنبه 21 اردیبهشت براساس اعلامیه استقلال دونتسک برگزار شد، جمهوری دونتسک را حکومت مستقل اعلام می کنیم. وی طی سخنانی غیرقانونی و متناقض افزود: با توجه به اعلام رای ساکنان جمهوری مستقل دونتسک و برای برقراری عدالت تاریخی، از فدراسیون روسیه می خواهیم مساله پیوستن این جمهوری به روسیه را بررسی کند. این جدایی طلب وابسته به روسیه، پیرامون اظهارا ت متناقض خود در مورد استقلال دومنطقه مورد اشاره و تمایل به الحاق آنها به روسیه آنها توضیحی ارایه نکرد.
لازم به توضیح است که به گزارش رسانه های روسی، نزدیک به 80 درصد افراد واجد شرایط در این همه پرسی شرکت کردند.با شمارش همه آرا، 89.7 درصد ساکنان لوگانسک و 96.2 درصد ساکنان دانتسک به استقلال این دو منطقه از اوکراین رای دادند.این همه پرسی در شرایطی صورت گرفت که شهر اسلاویانسک هم همزمان با برگزاری همه پرسی استقلال استانهای دانتسک و لوگانسک چند بار هدف حمله نیروهای اوکراینی قرار گرفت اما با این وجود بسیاری از ساکنان شهر در همه پرسی شرکت کردند.
نیروهای نظامی اوکراین یک روز پس از انجام همه پرسی درمناطق مذکور نیز از چند طرف به اسلاویانسک حمله کردند.

رسانه های خبری روسیه شامگاه دوشنبه 22اردیبهشت از آغاز حمله گسترده نیروهای اوکراینی به شهر اسلاویانسک خبر دادند.بر پایه این گزارش نیروهای مهاجم در حملات خود به شهر اسلاویانسک از انواع سلاح های سنگین همچون خمپاره انداز و سلاح های ضدتانک استفاده می کنند. بنا بر گزارش رسانه های روسی بر اثر این حملات شمار زیادی کشته و مجروح شده اند اما رقم مشخصی از قربانیان این حملات در دست نیست.به گزارش کانال تلویزیونی روسیه24 ارتباط مخابراتی و تلفن همراه با شهر اسلاویانسک به دلیل حملات نیروهای دولتی مختل شده است و به همین دلیل تلفن های همراه فرماندهان شبه نظامیان در دسترس نیست.گفتنی است، نیروهای اوکراینی از اواسط ماه آوریل گذشته عملیات نظامی برای سرکوبی جدایی طلبان در مناطق شرق و جنوب این کشور اجرا می کنند اما موفقیتی کسب نکرده اند.

تحلیل ماوقع

آنچه از وقایع چند ماه اخیر در اوکراین و کنش واکنشهای داخلی، منطقه ای وجهانی در قبال این تحولات می توان برداشت کرد این است که :
1-روسیه از روس تبارهای اوکراین بعنوان اهرم فشار و ستون پنجم علیه دولت موقت اوکراین استفاده میکند و ازطریق رسانه های گروهی بویژه رسانه های تصویریرکه به زبان روسی پخش میشود افکار عمومی اوکراین علی الخصوص روس تبارهای این کشور را تحت تاثیر خود قرارداده و آنها را به سوی امیال واهداف خود سوق میدهد. ازسوی دیگر مسکو از عامل انرژی نیز علیه اوکراین و اروپا استفاده میکند.
2-روسیه برغم نگرانی از اعمال تحریمهای اعلام شده علیه خود آن را فرصتی برای بهسازی خود اعلام میکند و از بی اثر بودن آن سخن می گوید.
3-کرملین اعلام میکند که دولت موقت کنونی اوکراین و انتخابات قریب الوقوع ریاست جمهوری را پذیرا نیست. این در حالیست که امریکا وغرب ازهر دو این فرایند حمایت میکند.
4-مسکو به مواضع امریکا و اتحادیه اروپا وقعی نمی نهد و کماکان بر طبل خود می کوبد.
5-به مرور زمان اتحاد غرب به رهبری امریکا و تلاش اتحادیه اروپا علیه روسیه تقویت میشود. به گونه ای که پس از اخراج روسیه از گروه 8، محروم کردن روسیه از برخورداری از حق رای درمجمع پارلمانی اروپا و قطع تماسهای ناتو با این کشور دایره تحریمهای غربی و دیگر همراهان امریکا علیه روسیه در حال گسترش است.که این می توا ند به معنای ایزوله شدن روسیه درآینده از سوی جبهه غربی و دو سوی آتلانتیک تلقی گردد.
6-رفتار متناقض امریکا و اتحادیه اروپا در قبال بحران اوکراین در مقایسه با بحرانهای مشابه در منطقه بویژه قفقاز جنوبی آشکار وقابل تامل است. در شرایطی که بیش از دو دهه از بیست درصد از اشغال اراضی آذربایجان توسط ارمنستان و با کمک و حمایت روسیه سپری میشود تا کنون موضعی که غربیها در حمایت از اوکراین در قبال روسیه اتخاذ کرده اند، مشاهده نشده است.
7-برغم رویارویی نرم افزاری و سیاسی و تحریمی غرب و روسیه انتظار نمی رود این روند منجر به رویارویی سخت افزاری ونظامی میان بازیگران مذکور گردد اما بنظر میرسد اعمال تحریمها و افزایش آنها علیه روسیه اتفاق افتد.
8-بنظر میرسد روسیه هدف الحاق مناطق شرق اوکراین را که باصطلاح اعلام استقلال کرده اند مدنظر دارد. اما قصد دارد از تحرکات در شرق اوکراین بعنوان اهرمی برای مهار تحریمها و کاهش فشارهای غرب علیه خود مورد استفاده قرار میدهد.
9-مسکو همچنین از روابط با ایران و موضوع مذاکرات هسته ای بعنوان کارت بازی استفاده خواهد نمود.
10-ازاهداف مهم واستراتژیک مسکو از رفتارهایی که در رابطه با تحولات اوکراین میتوان به ایجاد مانع در برابر عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو اشاره نمود زیرا درصورت عضویت اوکراین در ساختارهای مذکور روسیه جبرا همسایه این نهادهای بین المللی خواهد شد و اوکراین در صورت پیوستن به نهادهای مذکور منطقه حایل ناتو وروسیه نخواهد بود. (ازآنجا که لهستان همسایه اوکراین وعضو ناتو و اتحادیه اروپاست عضویت اوکراین در سازمانهای مورداشاره به معنی همسایگی روسیه با آنها خواهدبود)
11-پوتین نگران است که با پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا، آروزیش در مورد اتحادیه گمرکی و اورآسیا نقش بر آب شود و نفوذ خود درمناطق پیرامونی را که حیاط خلوت روسیه می پندارد از دست دهد.
12-مولفه های موثر در بحران اوکراین نشانگر این است که این بحران باحتمال زیاد فرسایشی خواهد بود و ماهیت بین المللی شدن آن بیشتر خواهد گردید.
13-روسیه درآینده هزینه های زیادی برای عملکرد پوتین در رابطه با اوکراین خواهد پرداخت، زیرا روسیه، پتانسیل شوروی را ندارد و نظام بین المللی، دوقطبی نیست واگر جنگ سرد دوره قطبی را شوروی باخت، روسیه به طریق اولی بازنده خواهد بود.
14-بنظر میرسد پوتین باهدف فرافکنی مشکلات داخلی روسیه از جهات مختلف دست به مداخله دراوکراین زد تا محبوبیت رو به کاهش خود را جبران تا بتواند در برابر مخالفان خود عرض اندام کند، هدفی که در حال حاضر محقق شده اما به دلیل تبعات ناشی از فشارهای بین المللی وتحریمها، به احتمال زیاد مدت زمان طولانی تداوم نخواهد یافت.
15-مسکو در آینده با تناقصاتی در عرصه داخلی از حیث استقلال خواهی اقلیتهای قومی و دینی -مذهبی روسیه که تعداد آنها به قریب 25 میلیون نفر میرسد و با برخورداری از نرخ مثبت افزایش جمعیت در مناطق مسلمان نشین قفقاز شمالی درمقایسه با نرخ رشد منفی روسهای اسلاو مواجه خواهدشد. پوتین باید به این سوال پاسخ دهد که چگونه است که با استقلال خواهی یا الحاق به روسیه آبخازیها و اوستیاییها در گرجستان و شبه جزیره کریمه و مناطق شرق اوکراین از طریق همه پرسی موافق است اما با اقدام مشابه از سوی مسلمانان تاتارستان، چچنستان، اینگوشستان، داغستان و بالکارستان و غیره مخالف؟ چرا برای غیرمسلمانان در گرجستان و اکراین حق تعیین سرنوشت را عملی و ضروری میداند اما برای مسلمانان درون فدراسیون روسیه این حق را غیرضروری وغیرعملی میداند و مبارزین این مناطق را به دارفانی می فرستد؟ ازاین منظر غیرمحتمل بنظر نمیرسد که روزی سناریوهای پوتین برای گرجستان و اوکراین به اسب تروای تجزیه روسیه بدل شود.

برای مشاهدۀ وبلاگ افشار سلیمانی در صفحه بلاگرهای خبرآنلاین اینجا کلیک کنید