منشا گرد و خاک این روزهای تهران، کجاست؟/ میزگردی برای کشف عامل نفس تنگی فصل گرم

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ شب گذشته گفتگوی ویژه خبری شبکه 2، موضوع ریزگردها را دستمایه میزگرد خود قرارداده بود.

مجری درباره بحران ریزگردها گفت: بهمن سال گذشته موضوع جلسه اضطراری دولت بود و آقای جهانگیری معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد دولت محدودیتی در منابع مالی برای حل بحران ندارد. ضیاالدین شعاعی مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار به صورت حضوری در برنامه در این باره توضیح داد و سید حسین دهدشتی نماینده آبادان از مرکز آبادان روی خط برنامه بودند و یک استاد دانشگاه به نام اختصاصی نیز از یزد به صورت تلفنی در برنامه حاضر شد.

در ابتدا، مجری پرسید: قرار بود سند جامع مقابله با ریزگردها در خرداد ماه امسال ابلاغ شود. این سند چه شد؟

شعاعی، مدیر طرح محلی مقابله با گرد و غبار گفت: موضوع دارای اهمیت بسیار بالایی است. دولت آبان ماه سال گذشته تصمیم گرفت ستاد هماهنگی درباره مبارزه با ریزگرد تشکیل شود. این ستاد در سازمان محیط زیست تشکیل شد و وظیفه اصلی هماهنگی بین دستگاه ها را بر عهده داشت. به نظر می رسد اتفاق نظر درباره منشا گرد و غبار و سازوکار مقابله با آن وجود ندارد. برای همین در ابتدا به شناسایی منشاهای گرد و غبار در کشور و خارج از کشور پرداختیم.

منشا گرد و غبار استانها کجاست؟

مجری پرسید: منشاها کجاست؟

شعاعی گفت: به طور کلی دو منشا داخلی و خارجی داریم. در 7 استان از جمله استانهای خوزستان، ایلام، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، اصفهان و تهران منشا داریم. برای هر استان سندی تشکیل دادیم. فرصتی که ما برای تدوین این اسناد داشتیم پایان 94 بود منتهی در خوزستان همت مضاعف داشتیم تا این طرح زودتر پیش برود و استان به استان جلو برویم. آخر خرداد فرصت ما برای تدوین سند مقابله با ریزگرد خوزستان بود.

مجری پرسید: راهکارهای شما برای منشاهای داخلی گرد و غبار چه بود؟

شعاعی گفت: راهکار در ارتباط با علت وقوع تعریف می شود. ما در حال ورود به سال هیجدهم خشکسالی در کشور هستیم. منشا و زمین هایی که منشا گرد و غبار است رو به ازدیاد است. بخشی مربوط به سومدیریت ما و برخی دارای عوامل طبیعی است. تثبیت کانونهای منشا از بحثهای مدیریتی ماست. تثبیت موقت، مالچ پاشی و نهال کاری از جمله اقدامات است که دولت باید بودجه برای آن اختصاص دهد و منتظر این مسئله هستیم.

مجری، درباره نظارت بر این عملیات از سید حسین دهدشتی رئیس مجمع نمایندگان استان خوزستان و نماینده آبادان پرسید. او که به صورت ارتباط تصویری از آبادان روی خط برنامه بود، گفت: این صحبتها سالهاست تکرار می شود. این حرفها خوب و منطقی است و حتی مصوبات متعدد در دولت قبل و جدید داشته ولی متاسفانه خروجی در این مورد دیده نشده و مردم گله مند هستند و شرایط سخت است. امیدواریم صحبتها به مرحله عمل در می آید.

مجری از شعاعی پرسید: اقدامات دولت چه بوده؟

شعاعی گفت: مقابله با چنین پدیده ای که روز به روز گسترده می شود، دراز مدت است ولی به اقدامات کوتاه و میان مدت هم می پردازیم. دولت مصوب کرد در ابتدای سال گذشته، که اقدامات کوتاه مدت در خوزستان انجام شود و ما نیز در تعامل با وزارت نیرو و نفت این اقدامات را آغاز کنیم. پریروز در اهواز خبرهای خوبی شندیم. حوضچه های یک و دو تالاب هورالعظیم پر شده. سازمان مراتع برنامه های خود را تصویب کرده و اقدامات کشت و مدیریت آب بستگی به سال آبی جدید دارد تا برنامه ها را شروع کنند. شناسایی توان کشور برای تولید مالچ انجام شده.

بودجه گرد وغبار 570 میلیارد تومان است

مجری پرسید: از 570 میلیارد تومان چقدر جذب کمیته هماهنگی مقابله با ریزگردها شده؟

شعاعی گفت: این 570 سهم دستگاه ها برای برنامه هاست. ما تخصیصی نداریم و نیاز نداشتیم ما چیزی جذب کنیم. سازمان جنگل ها، وزارت نفت برای تثبیت کانونهای اطراف تاسیسات را شروع کرد. قبول داریم اقدامات کند بوده زیرا فصل اجازه نمی داده. امیدواریم در سال آبی جدید این کار انجام شود.

وزارتخانه ها،خودمختار کار می کنند

مجری پرسید: آیا خشک کردن تالابها، نشانه سومدیریت نیست؟

دهدشتی، نماینده آبادان گفت: این مطلب درست است. مطالعه نشان می دهد 10 سال قبل سازمان ملل درباره فاجعه زیرمحیطی در خاورمیانه از جمله خشک شدن تالاب هورالعظیم هشدار داده است. از آن وقت، عملکرد و نظارت جدی از سازمان محیط زیست ندیده ایم. وزارتخانه های نیرو، نفت و جهاد کشاورزی علی رغم اینکه باید هماهنگی با سازمان محیط زیست می کردند، خودمختار کاری کردند تالابها خشک شود. ما نه تنها کاری در این باره نکردیم بلکه با پروژه های انتقال آّب، حق آبه را محدود کردیم و تالابها خشک شد و با افزایش خشکی تالابها، با سومدیریت ما، به شدت غبارها افزودیم. ناهماهنگی بین وزارتخانه ها وجود دارد و متاسفانه محیط زیست هم این نظارت را نداشته.

مجلس نظارتی ندارد

مجری از دهدشتی درباره اقدامات نظارتی مجلس در این باره پرسید؟

دهدشتی گفت: ناظر بر این عملیات، محیط زیست است و عملا مجلس نظارتی ندارد و زیر مجموعه ما نیست و تنها ابزار نظارتی ما تحقیق و تفحص است که چند ماه پیش کلید خورده تا برآوردی از عملکرد نظارتی این سازمان داشته باشیم.

مجری گفت: کارشناسان درباره بحران در این مورد از 14 سال پیش هشدار داده بودند. چرا در این باره کاری نشده؟

شعاعی گفت: تشکیل ستاد مقابله، آبان پارسال صورت گرفت. اگر کشور به سمت بحران می رود، نظارت دقیقی باید صورت بگیرد که از آبان پارسال شروع شد. ما به جد دنبال حق آبه تالابهاو پاسخگویی وزارت نفت هستیم. الان کانال 3 حورالعظیم نیز در حال آبگیری است. سطح وسیعی از منطقه به دلیل 18 سال خشکسالی و کشاورزی رها شده و باعث بحران ساز شده است. ولی از این سو نیز واقف باشید که ذخیره آبها در پشت سدها، به کمتر از 48 درصد در خوزستان رسیده. یعنی کشور در مضیقه آبی به سر می برد.

بادشکن چینی چیست؟

در این بخش از برنامه، محمدرضا اختصاصی، استاد دانشگاه به صورت تلفنی وارد برنامه شد و درباره نظریه "بادشکن چینی" درباره جلوگیری از ورود غبار از عراق توضیح داد و گفت: باید پذیرفت با این پدیده به صورت بین المللی روبرو هستیم و بخش عمده ای از این گرد و غبار از عراق و عربستان می آید و بخش محدودی نیز به خاطر تغییر اقلیم وسومدیریت در کشور به وجود آمده. افزایش دمای کره زمین باعث تغییرات فاحش شده.

مجری از او خواست درباره این طرح توضیح بدهد و اختصاصی گفت: بخشی از این غبار از عراق و عربستان می آید و روی ایران دور می زند. یک طرح ملی به وزارت کشاورزی ارائه شده به نام بادشکن اطراف مزارع. در بسیاری از کشورها، این طرح به صورت لایحه رفته که کشاورزان موظف بشوند اطراف مزارع را در حجم 3 تا 5 درصد، بادشکن احداث کنند. از جمله از درخت برای این منظور در جاهایی که آب هست یا از دیوار در مناطق خشک استفاده کنند. زمین های رها شده کشاورزی در عراق و ایران بسیار زیاد است که حجم زیادی از ریزگردها راتولید می کنند. این اقدام ملی می طلبد. پیشنهاد می کنم طرح ملی احداث بادشکن اطراف مزارع که می تواند مردم را درگیر کند، مصوب مجلس شود و وام به کشاورزان بدهند. اقدامات دولت در این باره شکست پذیر و کند است. درباره مالچ سیمانی نیز پیشنهاد دارم که در منطقه ایجاد شود.

منشا گرد و غبار تهران داخلی است

مجری درباره رسیدن گرد و غبار به تهران پرسید. شعاعی گفت: سند ملی منشا، منشا داخلی را می شناسد. ولی به لحاظ اهمیت، با حکم خانم دکتر ابتکار، استانداران، رئیس ستاد استانی برای مقابله با این گرد و غبار شدند. یک دسته، منشا محلی است. در سیستان و بلوچستان موضوع با خوزستان متفاوت است. در تهران 90 درصد غبار - به جز غبار عربی که از بالا می آید- عمده ترین، منشا محلی است. سرعت باد گاهی به بالای 100 کیلومتر می رسد و اقتضا دارد استانداران، طرح مدیریت جامعه تهیه کنند.

مجری پرسید: سئوال اینجاست چرا تهیه این اسناد به تاخیر افتاده؟

شعاعی گفت: ما به جد با استانهای مختلف گفته ایم. در تهران، مسئله پیچیده است. عملیات عمرانی، ایستگاه های شن و ماسه، رها سازی زمین های دشت قزوین و این مسایل باعث می شود تهران غبار آلود شود. باید در سطح محلی، این مسئله را حل کرد که از خوزستان متفاوت است.

مجری درباره جمع بندی سخنانش گفت: ما هنوز نفهمیدیم چقدر بودجه در این باره مصوب شده و چقدر خرج شده. امیدواریم سازمان محیط زیست در این باره نظارت خوبی داشته باشد.

47231