سفر خانم کلینتون به ریاض بنا به گفته مقامات وزارت خارجه امریکا با دو دستور کار مشخص صورت گرفته است؛ اول فعال کردن مذاکرات صلح میان فلسطین و اسرائیل است که خانم کلینتون تلاش کرده است روابط عربستان با مقامات فلسطینی برای فشار به طرف فلسطینی به منظور بازگشت به مذاکرات استفاده کند.
دستور کار دوم این سفر ایران و به طور خاص پرونده هسته‌ای ایران است، جفری فیلتمن، معاون وزارت خارجه امریکا اعلام کرده که عربستان روابط گسترده تجاری با چین دارد و می‌تواند پکن را راضی کند تا از تحریم‌های جدید علیه ایران حمایت کند. پاسخ سعود الفیصل به این سخن این بود که پکن نیازی به نصایح عربستان سعودی ندارد و مسئولیت خود را در چارچوب گروه 1+5 با جدیت دنبال خواهد کرد.
وزیر خارجه عربستان همچنین خواستار عدم به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شده و تاکید دارد که برای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در منطقه نباید از استانداردهای دوگانه استفاده کرد و همه کشورها از جمله اسرائیل نیز باید شامل طرح منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شوند. او تحریم‌ها علیه ایران را راه حل دراز مدت می‌داند که کشورش در مقابل آن بدنبال راهکارهای کوتاه مدت است چراکه به اعتقاد او و سایر دولتمردان سعودی، عربستان در نزدیکی خطر به سر می‌برد.
موضع وزیر خارجه عربستان در ارتباط با عدم استفاده از استاندارهای دوگانه در منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای موضعی مثبت است که در گذشته نیز شاهد آن بوده‌ایم اما آنچه وزیر خارجه عربستان در مورد ایران گفته است را نمی‌توان به طور کلی مثبت تلقی کرد. وی با اعمال تحریم‌ها مخالفت نکرده بلکه نسبت به کارایی این راهکار در کوتاه مدت تردید دارد.
باید دید مقصود سعود الفیصل از راهکارهای کوتاه مدت در مورد ایران چیست؛ اگر به معنای حمایت از راهکارهای دیپلماتیک باشد باید آن را مثبت تلقی کرد اما واقعیت این است که مدتی است شاهد ورود کشورهای شورای همکاری خلیح فارس به فاز جدیدی در مناسبات خود با ایران هستیم.
موافقت چهار کشور از مجموع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با استقرار سپر دفاع موشکی در منطقه نشانه جدیدی از ورود این کشورها به فاز جدید در تعامل با ایران است. گفته می‌شود که عربستان نیز پیشتر با اسقرار چنین سیستمی در خاک خود موافقت کرده و این سیستم نیز در خاک عربستان مستقر شده است.
استقرار سپر دفاع موشکی در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس همزمان با افزایش تهدیدات علیه ایران و تاکید مجدد غرب بر این مطلب بوده که گزینه نظامی از دستور کار خارج نشده است. گرچه سپر دفاع موشکی ذاتا یک سیستم دفاعی است اما باید در نظر داشت که این اقدام در چارچوب فضای تهدید علیه ایران صورت می‌گیرد. از این نقطه نظر نمی‌توان این سیستم را صرفا دفاعی دانست و در واقع این اقدام نوعی مشارکت در تهدید علیه ایران است.
فضای کنونی روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مثبت نیست؛ برخی ممکن است چنین تحلیل کنند که ورود کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به فازهای خصمانه علیه ایران نتیجه فضای کنونی روابط است.
گذشته از این که کشورهای مذکور تا چه میزان می‌توانند در مقابل طرح‌هایی مانند استقرار سپر دفاع موشکی آزادانه عمل کنند، تجربه نشان داده است که در فضایی غیر خصمانه و فارغ از تنش این کشورها به راحتی حاضر در مشارکت در تهدید علیه ایران نیستند چراکه هرگونه برخورد در منطقه منافع کلیه کشورها را به خطر خواهد انداخت.
سفیر سابق ایران در بحرین
نظر شما