در خبر آمده است که دولت میانمار و اقلیت های قومی مسلح از مرداد ماه 1394 برای رسیدن به توافق آتش بس در سراسر این کشور پیش از انتخابات عمومی 17 آبان ماه 1394 مذاکرات صلح را از سرگرفتند. در آیین امضای این موافقتنامه آتش بس تین سین رئیس جمهور، فرمانده ارتش میانمار، نمایندگان گروه های قومی مسلح، نمایندگانی از اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و دیپلمات ها حضور داشتند.
ارتش استقلال کاچین، ملیت های متحد فدرال میانمار (UNFC)، ارتش ملی آزادیبخش کارن و حزب ترقی خواه ملی کارن از 17 گروهی هستند که در مذاکرات شرکت می کردند. انتخابات سراسری میانمار نیز 17 آبان برگزار می شود و گفته می شود این نخستین انتخابات آزاد بعد از 25 سال در این کشور است. حزب جبهه ملی برای دموکراسی به رهبری آنگ سان سوچی و حزب حاکم از رقبای اصلی این انتخابات هستند. اتحاد ملی کارن Karen National Union به اختصار KNU که در سال 1947 تأسیس شده است. قوم کارن یا کاین Kayin یا یانگ Yang دارای زبان سینو-تبتی می باشند که در ایالت کارن واقع در جنوب و جنوب شرقی میانمار زندگی می کنند.
تعداد 7 درصد مردم میانمار از قوم کارن تشکیل شده است که جمعیت آنان به حدود 5 میلیون نفر می رسد. تعداد زیادی از این قوم به تایلند مهاجرت کرده اند و در مرز ایالت کارن-تایلند زندگی می نمایند. قوم کارن معمولا با قوم کارنی Karenni یا Red Karen که به قبائل کایاه Kayah در ایالت کایاه تعلق دارند اشتباه گرفته می شود. یکی از شاخه های قوم کارنی قبیله ای به نام پاداونگ Padaung می باشد که به علت انداختن حلقه های فلزی به دور گردن زنان خود در جهان شهرت دارد. قوم کارنی نیز در نزدیکی مرز میانمار و تایلند زندگی می کنند.
اتحاد ملی کارن KNU با تشکیل یک شاخه نظامی علیه دولت نظامی میانمار از سال 1947 به بعد عمل می نماید. هدف از تشکیل این گروه نظامی در ایالت کارن در ابتدای تشکیل اعلان استقلال از میانمار بوده است، اما از سال 1976 این گروه ایالت کارن را به نام فدرال کارن و نه ایالت مستقل خوانده است. در اسطوره های کارن آمده است که نیاکان این قوم به رودخانه شنهای روان تعلق دارند. بسیاری از مردم کارن اعتقاد دارند که آنان در قرون گذشته از منطقه ای به نام صحرای گوبی Gobi واقع در شمال و شمال غربی چین و جنوب مغولستان به میانمار مهاجرت کرده اند. اقوام کارن سومین جمعیت نژادی از نظر تعداد بعد از قوم بامار Bamar و قوم شان Shan بشمار می آیند. واژه "کارن" به تعداد زیادی از گروههای مختلف نژادی با ویژگیهای بسیار ناهمگون اطلاق می گردد که حتی در زبان نیز با یکدیگر اشتراک ندارند.
ظهور هویت نژادی به نام "کارن" یا "پان کارنها" معمولا به دهه 1880 میلادی یعنی زمانی که تعدادی از مردم قوم کارن توسط مسیونرهای مسیحی انگلیسی به مسیحیت گرویدند بر می گردد. با حمایتهای حکومت استعماری بریتانیا بود که اقوامی از کارن به سمتهای اداری و نظامی منسوب شدند و توانستند برای خود هویتی مستقل از اقوام شان و بامار پیدا نمایند. واژه "کارن" در حقیقت تلفظ انگلیسی واژه کاین Kayin به زبان مردم برمه است که هنوز معنای حقیقی آن بر ما روشن نیست و احتمال دارد که دارای ریشه غیر بودائی و متعلق به زبان مون Mon بوده باشد. برخی نیز گفته اند که کارن در حقیقت تحریف واژه "کانیان" Kanyan به معنای تمدن نابود شده می باشد.
بیشتر مردم کارن در مناطق کوهستانی واقع در شرق میانمار و دلتای ایراوادی Irrawaddy، شامل ایالت کارن و تعدادی نیز در ایالت کایاه Kayah و بخش جنوبی ایالت شان و منطقه "آیه یاروادی" Ayeyawady و تانینثاریی Tanintharyi و بخش باگو Bago Division و غرب تایلند زندگی می کنند. به سختی می توان تعداد آنان در میانمار را تخمین زد، زیرا آخرین آمار قابل اعتماد به سرشماری سال 1931 برمی گردد. برخی منابع غیر موثق در سال 2007 تعداد آنان را تا 7 میلیون نفر برآورد کرده اند. تعداد 400 هزار نفر از این قوم نیز در تایلند زندگی می کنند که بخش عمده قبائل کوهستانی آن کشور را تشکیل می دهند. اصطلاح "اقوام کوهستان" در تایلند به کسانی اطلاق می گردد که به صورت مهاجر به آن کشور آمده و در مناطق کوهستانی سکونت می کنند. برخی اقوام کارن که در اردوگاههای مهاجران در تایلند زندگی می کردند به شمال آمریکا، استرالیا، نیوزیلند و کشورهای اسکاندیناوی مهاجرت کرده اند.
در سال 2011 تعداد مهاجران کارن در خارج از میانمار و تایلند حدود 67000 نفر برآورد شده است. در دوران استعمار بریتانیا تنها قوم کارن مسیحی و آنیمیسم به عنوان "قوم کارن" ثبت شدند و کارنهای بودائی به عنوان اقوام میانمار سرشماری گردیدند. با توجه به ظهور سیاسی اقوام کارن نیز در حال حاضر به سختی می توان آمار دقیقی از آنان ارائه داد. در سال 1997 رئیس ارتش میانمار ماونگ آیه Maung Aye پای خود را بر پرچم قوم کارن گذاشت و گفت: "تا بیست سال آینده شما مردم کارن را تنها در موزه های می توانید بیابید." حکومت نظامی میانمار تعداد قوم کارن را کمتر از یک میلیون نفر اعلام کرده است که بنابر شواهد موجود چنین آماری با واقعیت سازگاری ندارد و کم نشان دادن آن قوم بیشتر رنگ سیاسی دارد. برخی از رهبران قوم کارن نیز در بیان آمار قوم خویش اغراق گوئی کرده و آنان را بیست میلیون نفر یعنی 40 درصد جمعیت میانمار اعلام کرده اند.
میانمار پس از سه جنگ میان اهل برمه و بریتانیا به عنوان یکی از ایلتهای هند بریتانیا در سال 1886 شناخته شد. مسیونرهای تبشیری باپتیست فعالیت خود را از سال 1830 در میانمار آغاز نمودند و به دنبال آن توانستند تعداد زیادی از قوم کارن را به مسیحیت دعوت نمایند. افرادی از قوم کارن که به مسیحیت گرویده بودند بیش از مردم بودائی میانمار مورد عنایت بریتانیا قرار گرفتند و تعداد زیادی از آنان در نظام اداری و ارتش بریتانیا بکار گماشته شدند.
تعدادی از اقوام مسیحی کارن برای خود هویتی مستقل از کارن غیر مسیحی قائل شدند و سازمانهای نژادی کارن را برای ایفای نقش سیاسی بیشتر تشکیل دادند که بعدا اعضای این تشکلات نژادی به اتحاد ملی کارن KNU پیوستند. جمعیتهای ملی کارن Karen National Associations یا KNA توسط گروهی از روشنفکران تحصیل کرده کارن در غرب برای تأمین منافع بریتانیا و جلب حمایت آن در سال 1881 تشکیل شد. علی رغم گرایش مسیحیت در رهبران جمعیتهای ملی کارن حرکتی سیاسی برای پوشش دادن همه اقوام کارن با گرایشهای مختلف فکری تحت عنوان یک جنبش نژادی شکل گرفت. آنان در اجلاس اصلاحات مونتاگو چلمسفورد Montagu-Chelmsford Reforms در هند که طرح دادن استقلال به هند در سال 1917 مطرح شده بود چنین اعلام نمودند که میانمار هنوز برای استقلال و خودمختاری از بریتانیا آمادگی ندارد. سه سال بعد پس از طرح اصلاحات کاردوک Carddock Reforms در سال 1920 جمعیتهای ملی کارن 5 کرسی و سپس 12 کرسی از مجلس قانون گذاری میانمار از 130 عضو و در مرحله بعد 132 عضو را به خود اختصاص دادند.
در چنین شرایطی کارنهای بودائی حتی تا سال 1939 نیز جمعیت ملی کارن KNA را تشکیل نداده بودند. اداره مستعمرات بریتانیا در سال 1938 سال نوی قوم کارن را به عنوان روز تعطیل عمومی اعلام نمود. وقتی ژاپن در جنگ جهانی دوم بر میانمار مسلط شد و آنجا را به اشغال خود درآورد، نزاع و درگیری میان اقوام کارن و برمه بالا گرفت. در نتیجه این درگیریها تعداد زیادی از روستاها تخریب و کشتار عجیبی در منطقه توسط ژاپنیها و ارتش استقلال برمه Burma Independence Army یا BIA که مدافع حضور ژاپنیها در منطقه بودند انجام شد. شکل گروههای درگیر بدین صوت بود که قوم کارن با ارتش بریتانیا همکاری می کرد و ارتش استقلال برمه با ژاپنیها متحد بود. از شخصیتهایی که در این درگیریها کشته شدند وزیر سابق کابینه ساو په ثا Saw Pe Tha و خانواده وی بودند. دولت وقت میانمار اعلام کرد که مسبب اصلی این جنگها در میانمار وفاداری کارنها به بریتانیا و اقدامات BIA می باشد. با مداخله کلنل سوزوکی کیجی Suzuki Keiji فرمانده BIA و ملاقات وی با هیئت اعزامی کارن به رهبری ساو ثا دین Saw Tha Din از ادامه خونریزیها جلوگیری شد.
وقتی استان شان و کاچین و چین در میانمار بر اساس قومیت ساکنان آنان شکل گرفت بیشتر قوم کارن به فکر ایالتی به نام "کارن" افتادند تا بتوانند برای قوم خویش هویتی مستقل شکل دهند. هیئتی متشکل از "ساو ثا دین" Saw Tha Din و "ساو با گی" Saw Ba Gyi از طرف قوم کارن به لندن رفتند تا مقامات بریتانیا را نسبت به کسب استقلال قانع سازند، اما این هیئت نتوانست به هدف خویش نائل گردد. در ژانویه 1947 هیئتی از نمایندگان شورای اجرائی دولت میانمار به ریاست اونگ سان Aung San به لندن دعوت شدند تا در باره پیمان اونگ سان-اتلی Aung San-Attlee مذاکره نمایند و این در حالی بود که نماینده هیچ یک از اقلیتهای نژادی به این مذاکرات دعوت نشده بود. یک ماه بعد در کنفرانس پانگلونگ Panglong موافقت نامه ای بین اونگ سان نماینده دولت موقت برمه و رهبران اقوام شان، کاچین و چین به امضا رسید، اما نماینده قوم کارن تنها به عنوان ناظر به این توافق دعوت شد و اقوام مون Mon و اراکانیس Arakanese (مردم منطقه راخین در میانمار) نیز در این توافق جائی نداشتند و مورد غفلت واقع شدند. بریتانیا وعده داد که به موضوع قوم کارن پس از اتمام جنگ جهانی دوم رسیدگی کند.
وقتی نیروهای استعمار بریتانیا از میانمار خارج شدند هنوز اقدامی خاص برای این قوم صورت نگرفته بود و تنها به تعدادی مذاکرات بدون نتیجه اکتفا شد. در سال 1947 قوم کارن در جریان انتخابات قانون اساسی آن را تحریم کرد و به دنبال آن خواسته های آن قوم مورد بررسی قرار نگرفت و بررسی آن به بعد از استقلال کشور موکول گردید. بر اساس توافق انجام شده مقرر گردید تا ایالتهای شان و کارنی تا ده سال بعد مستقل گردند و کاچین به صورت یک ایالت و منطقه چین به عنوان بخشی از یک ایالت به رسمیت شناخته شدند. مناطق مون و اراکانیس (راخین) نیز به طور کلی مورد بحث قرار نگرفتند.
در اوائل فوریه 1947 تعداد 700 هیئت از جمعیتهای ملی کارن شامل بابتیستها و بودائیها (KNA که در سال 1881 تأسیس شد)، سازمان مرکزی کارن KCO و شاخه جوانان آن و سازمان جوانان کارن KYO در سالن یادبود وینتون Vinton واقع در یانگون Yangon دور هم جمع شدند و اتحاد ملی کارن Karen Union Union به اختصار KNU را تشکیل دادند. هدف از تشکیل این اجلاس سراسری اقوام کارن تشکیل یک ایالت مستقل با دسترسی به دریا، افزایش کرسیهای پارلمانی تا 25 درصد برای قوم کارن، برگزاری سرشماری جدید اقوام و نژادها و حضور فعال و گسترده واحدهای کارنی در یک ارتش مسلح بود. روز 3 مارس به عنوان ضرب الاجل توسط این اجلاس انتخاب شد، اما دولت بریتانیا هیچ پاسخی به این درخواستها و ضرب الاجل تعیین شده نداد و به عنوان اعتراض ساو با او گیی Saw Ba U Gyi که ریاست KNU را برعهده داشت از شورای اجرائی دولت در روز 4 مارس استعفا نمود.[1] میانمار پس از جنگ جهانی دوم در ژانویه 1948 استقلال یافت و اتحاد ملی کارن KNU تلاش نمود تا زندگی مسالمت آمیزی را با اکثریت نژاد برمه آغاز نماید. مردم کارن توانستند هم در دولت و هم ارتش سمتهائی را به دست آورند. درپاییز سال 1948 دولت برمه به ریاست او نو U Nu اقدام به تشکیل یک گروه سیاسی نظامی جنگهای نامنظم به نام سیتووندان Sitwundan نمود. فرمانده این گروه نظامی با فردی به نام ژنرال نه وین Ne Win بود.
در ژانویه سال 1949 این گروه نظامی سیتووندان هرج و مرجی را میان مردم کارن ایجاد نمود. از دهه 1950 اتحاد ملی کارن نقش فعالی را در سازماندهی امور اجتماعی و سیاسی اقوام کارن ایفا نمود و در حقیقت نقش دولت را برای مردم خویش بازی می کرد و افرادی که در شورشها زخمی می شدند را به گونه ای تحت حمایت خویش قرار می داد و به اقوام کارن که مهاجر و یا از محل سکونت خود رانده می شدند کمک می کرد. علاوه بر آنها اتحاد ملی کارن در ساخت مدارس، سرویسهای بهداشتی، مراکز درمانی و حتی فعالیتهای بازرگانی نیز نقش مؤثری ایفا می کرد. در این اتحاد ملی کارنKNU بخش نظامی نیز به نام ارتش آزادیبخش ملی کارن KNLA تشکسل شد تا به فعالیتهای نظامی جهت استقلال کارن بپردازد.[2] در اواخر ژانویه 1949 یکی از فرماندهان کارنی به نام جنرال اسمیت دان Smith Dun از کار برکنار و زندانی شد. به جای وی یکی از نظامیان ملی گرای برمه به نام نه وین Ne Win منصوب شد. یک کمیسیون برای بررسی مشکلات قوم کارن تشکیل شد تا نتیجه تحقیقات خود را به دولت برمه ارائه دهد. نتایج این تحقیقات تحت تأثیر گرایشهای سیاسی دولتمردان برمه قرار گرفت و سازمان دفاع ملی کارن Karen National Defense Organization به اختصار KNDO که در ژانویه 1947 تشکیل شده بود، شورشی را علیه دولت وقت سازماندهی نمود. تعداد زیادی از نیروهای پلیس و ارتش برمه که به قوم کارن تعلق داشتند به همراه سلاح خود به سازمان مذکور پیوستند. این افراد پیش از آن در واحد پلیس نظامی Union Military Police به اختصار UMP برای سرکوبی شورشهای کمونیستی برمه بکار گرفته شده بودند. عملیات نظامی سازمان دفاع ملی کارن به اندازه ای پیشرفت داشت که نزدیک بود شهر مهم یانگون به دست آنان بیافتد. مهمترین درگیری جنگ اینسین Insein بود که در 9 مایلی شهر یانگون قرار داشت. در این جنگ منطقه اینسین به مدت 112 روز تا اواخر ماه می 1949 در محاصره KNDO بود.
چند سال بعد مردم کارن به عنوان بزرگترین گروه از 20 اقلیت قومی بشمار می آمد که علیه دیکتاتوری نظامی یانگون قیام کردند. در طول دهه 1980 نیروهای تحت فرمان ارتش آزایبخش ملی کارن KNLA به حدود 20000 نفر رسید. پس از قیام عمومی مردم برمه در سال 1988 که به عنوان "قیام 8888" شناخته می شود ارتش آزادیبخش ملی کارن تعداد زیادی از تظاهرکنندگان را به عنوان نیروهای تحت فرمان خود در مناطق مرزی بکار گماشت. دولت یانگون نیز به تجهیز بیشتر ارتش برای مقابله با ارتش آزادیبخش ملی کارن پرداخت و حملات متعددی را علیه مواضع آن ارتش انجام داد. از سال 2006 به بعد تعداد نظامیان ارتش آزایبخش ملی کارن به 4000 نفر کاهش یافت و این تعداد باید در مقابل ارتش 400 هزار نفری برمه می ایستاد. در هر حال اتحاد ملی کارن برای حل و فصل درگیریها به فعالیت سیاسی خود ادامه می داد و شاخه نظامی نیز به موازات آن به فعالیتهای نظامی می پرداخت. این درگیرها تا سال 2006 میان ارتش جدید KNU در منطقه مرزی تایلند با میانمار به نام Mu Aye Pu ادامه داشت. رسانه های غربی در سال 2004 از تعداد 200000 کارنی که از خانه های خود به علت درگیری خارج و به مناطق مختلف مهاجرت کرده اند خبر دادند. در همان سال اعلام شد که تعداد 160000 نفر میانماری که بیشتر آنان را قوم کارن تشکیل می داند به اردوگاههای مناطق مرزی میان تایلند و میانمار برده شده اند. بزرگترین اردوگاه مهاجران کارن که تعداد مهاجران آن به بیش از 50 هزار نفر می رسد در منطقه مائی لا Mae La در استان تاک Tak تایلند واقع شده است.
در فوریه 2010 اعلام شد که ارتش برمه تعداد زیادی از منازل مسکونی کارن را به آتش کشیده و آنان را به مهاجرت اجبار کرده است. بسیاری از مردم کارن مانند رئیس اجرائی سابق KNU به نام پادون ماهن شا لاه فان Padon Mahn Sha Lah Phan و دخترش زویا فان Zoya Phan دولت میانمار را به نسل کشی متهم کرده اند.
گروهی از مخالفان بودائی که در خانواده KNLA یا ارتش آزادیبخش ملی کارن بودند از میان اتحاد ملی کارن KNU برخاستند و ارتش بودائی دموکراتیک کارن Democratic Karen Buddhist Army به اختصار DKBA را تشکیل دادند و به سمت شورای نظامی میانمار گرایش پیدا نمودند. علت انشعاب ارتش بودائی دموکراتیک کارن از اتحاد ملی کارن این بود که ارتش آزادیبخش ملی کارن از نظر سازماندهی دچار ضعف شده بود.
پادون ماهن شا لاه فان
Padon Mahn Sha Lah Phan
بیشتر بودائیان کارن به زبان پوو Pwo صحبت می کنند و بیشتر رهبران مسیحی کارن به زبان سگاو Sgaw سخن می گفتند و همین اختلاف زبانی نیز بر شدت اختلافات میان مردم کارن افزوده بود. ادامه این اختلافات به سقوط اتحاد ملی کارن KNU در منطقه مانرپلاو Manerplaw که یکی از مراکز سکونت مردم کارن در میانمار بود در ژانویه 1995 انجامید. زبان مردم کارن عضوی از گروه تبتی-برمه شاخه ای از خانواده زبانهای سینو-تبتی می باشد که دارای سه شاخه به نامهای سگاو Sgaw، پوو Pwo و پائو Pa'o است. زبانهای کارنی Karenni و کایان Kayan به شاخه زبان سگاو تعلق دارند. از میان زبانهای رائج در میانمار تنها زبان کارنی است که ساختار جمله های آن دارای ترتیب موضوع، فعل و مفعول می باشد. در حالی که زبان تبتی-برمه ای دارای ساختار موضوع، مفعول و سپس فعل می باشد. این شکل اخیر بیشتر متأثر از زبان اقوام مجاور آنان یعنی مون Mon و تای Tai بوده است. بیشتر مردم کارن به مکتب بودائی تراوادا Theravada گرایش دارند که گاهی اعتقادات آنیمیسم یا روح گرائی نیز در آنان مشاهده می شود. تعداد 35 درصد از مردم کارن را مسیحیان تشکیل می دهند. ساکنان کارن با زبان پوو که در مناطق پست سکونت دارند به مکتب بودائیسم اعتقاد راسخ دارند و مردم کارن ساکن مناطق کوهستانی و مرتفع برخلاف آنان دارای اعتقادات غیر مرسوم در بودائیسم و بیشتر تحت تأثیر آنیمیسم می باشند. آنیمیسم کارن نوعی اعتقاد به کلار Klar یا روح است و تعداد ارواح در هر انسانی 37 عدد می باشد. به اعتقاد آنان بدبختی و مریضی به علت سرگردانیو انحراف کلار یا روح اتفاق می افتد و هرگاه همه 37 روح از بدن انسان مفارق کنند فرد از دنیا می رود.
[1] Ibid.
[2] Phan, Zoya and Damien Lewis. Undaunted: My Struggle for Freedom and Survival in Burma. New York: Free Press, 2010.
کارشناس ارشد جریانهای بین المللی
4949
نظر شما