طهورا شهبازی: بازباران، باز خوزستان و طعم تلخ آلودگی. حال و هوای هر ساله ای که با بارش اولین باران پاییزی بر سر مردم شهر می بارد، تا طعمش را خس خس سینه ها، مزه کنند. بارانی که در ابتدا کنار عوامل تکراری نام اسیدی گرفت اما خروجی جلسات مختلف پای عامل دیگری را به موضوع تنگی نفس چندساله مردم خوزستان باز کرد. عاملی غیر از عوامل مطرح شده هر ساله.
گرده افشانی گیاهی خاص، عامل جدید این عارضه است که کنار عوامل مکرر قرار گرفته. گیاهی همیشه سبز که با عنوان «معجزه در فضای سبز جنوب ایران» مدتی اندک، شهرهای جنوبی را سبزپوش کرد. گیاه کنوکارپوس عامل جدیدی است که بعد از ۳سال به آن توجه شده. حساسیت زایی این گیاه که به عنوان یکی از عوامل احتمالی تنگی نفس مردم خوزستان عنوان شده قبلا در شهرهای کراچی و اسلام آباد امتحان خود را پس داده. درست زمانی که این شهرها نیز کنوکارپوس را برای توسعه فضای سبزخود برگزیدند این گیاه به عاملی برای تنگی نفس مردم این شهرها تبدیل شد.
سال ۲۰۰۸، شورای شهر کراچی برنامه داشت درخت های متنوعی در این شهر بکارد. این درخت ها شامل درخت انجیر هندی، درخت نارگیل، درخت چریش و درخت های گرمسیری ای مانند درخت سیریس، درخت باران، درخت آشوکا، درخت آمالتاس و درخت بادام هندی بودند. ولی به جای کاشتن همه این درخت ها مسئولان یک درخت را معرفی کردند؛ کنوکارپوس. گونه ای از جنگل های حرا. اما در همان زمان هم کارشناسان به این عمل اعتراض کرده و معتقد بودند این نوع درخت آثار نامطلوبی بر محیط شهر دارد. مشاور شیلات صندوق جهانی طبیعت نیز در این رابطه گفته بود: در آینده کنوکارپوس گرده خارج خواهد کرد که منجر به آلرژی می شود، مانند اتفاقی که در اسلام آباد افتاد.
همچنین بر اساس یک تحقیق که در سال های گذشته بر روی گرده های موجود در هوا توسط دپارتمان گیاه شناسی دانشگاه کراچی انجام شد 12 گیاه خاص شناسایی شده که عامل آلرژی می شود. گیاه کنوکارپوس از جمله این گیاهان است.
این تحقیق توسط دکتر انجم پروین، دکتر محمد قیصر، دکتر آصیف امام و بیمارستان «ای کی یو اچ» انجام شده است.
در این تحقیق برای به گیر انداختن گرده ها تله بورکاند در «کی یو»، مالیر و اتوبانی در پاکستان قرار گرفتند، همچنین 44بیمار آلرژیکی تنفسی و آلرژیکی پوستی به درمانگاه آلرژی فرستاده شدند.
دکتر پروین گفت: از 32 نوع گیاهی که آزمایش کردیم، 11 مورد تایید شد که با بیماری های پوستی و بالینی ارتباط دارد. گرده هایباقی مانده در کراچی تنوانستند با بیماری های بالینی ارتباط داده شوند.
او همچنین گفت که عوامل آب هوایی، دما و رطوبت در جمع شدن گرده ها در یک جا تاثیر می گذارند.
پروین در این رابطه گفت: روز هایی که رطوبت زیادی دارند و دما پایین است گرده های کمی در هوا وجود دارند، البته همه گرده ها عامل آلرژی نمی شوند. فقط آنهایی که گلیکوپروتئین دارند عامل آلرژی می شوند.
حساسیت زا بودن برخی گونه های درختی در استرالیا نیز باعث شد با تزریق هورمون و زدن اسپری گرده درختان را کاهش دهند. این تاثیر کمی داشت به همین دلیل بعضی از شورا های ملبورن و سیدنی تصمیم گرفتند تا درختان چنار را از میان ببرند.
علاوه بر گزینه احتمالی گرده افشانی گزینه های دیگر به کمتر از انگشتان دست می رسد. عواملی که هر ساله انگشت اتهام به سوی آنها برگشته و در پی آن اندکی از بار این عارضه برداشته شده. مثل آلودگی فلرهای نفتی، سوزاندن مزارع نیشکر، سوزاندن لاستیک و زباله. بر این اساس اهواز شهری است که حدود 50 درصد نفت کشور را تولید می کند و حجم عظمیی از فعالیتهای نفتی در این شهر صورت می گیرد. سوزندان گازهای همراه نفت و شعله ور بودن همیشگی فلرهای کارخانه های متعدد نفت در اهواز از عوامل آلودگی به شمار می روند. آتش زدن مزارع نیشکر نیز عامل دیگر آلودگی است که پس از پایان برداشت و به منظور ازبین بردن بقایای محصول در زمین، هرساله مشکلات عدیده ای را برای مردم خوزستان به وجود می آورد که هنوز درعمل جایگزینی برای آن وجود ندارد. سوزاندن لاستیک نیز از پدیده هایی است که برای بازیافت سیم های موجود درلاستیک و اکثرا در مناطق مسکونی حاشیه شهر انجام می شود.
همه عوامل آلودگی مطرح شده محتمل بوده و می توان عامل گرده افشانی را هم به همه این احتمالات اضافه کرد. اما به گفته معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست از آنجایی که تنگی نفس در زمان بارندگی ماه های آبان و آذر رخ می دهد و در ماه های دیگر این عارضه وجود ندارد و با توجه به سابقه حساسیت زای این گیاه عامل گرده افشانی قوت بیشتری می گیرد.
۴۷۲۳۳
نظر شما