درگیری های اخیر بین نیروهای ارتش آذربایجان و ارمنستان و تلفات نسبتا سنگین دو طرف در این درگیری ها بار دیگر شکننده بودن آتش بس موجود و ضرورت اقدام ریشه ای در حل بحران قره باغ و ضرورت نقش آفرینی همسایگان این دو کشور متخاصم را ضروری ساخته است .
جنگ بین دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال 1988بر سر منطقه خودمختار قره باغ کوهستانی آذربایجان که دارای اکثریت جمعیت ارمنی بود در گرفت و این جنگ تا مارس ۱۹۹۴ادامه یافت .
در این درگیری ها نزدیک به 40 هزار نفر جان باخته ، یک میلیون آذری آواره و20 درصد از خاک جمهوری آذربایجان که هفت شهر این کشور علاوه بر منطقه خودمختار قره باغ را شامل می شد به اشغال ارامنه درآمد.
آتش بس بین دو طرف در ۲۴ دسامبر ۱۹۹۴ برقرار شد و از آن زمان تلاش های مختلف از جمله اقدام های گروه مینسک شورای همکاری و امنیت اروپا بعنوان میانجی اصلی در پایان بخشیدن ریشه ای به دشمنی دو کشور همسایه به جایی نرسیده است .
گرچه در این مدت بارها آتش بس بین دو طرف شکسته و درگیری های پراکنده بین آذربایجان و ارمنستان در گرفته است ، اما درگیری های دو روز گذشته در نوع خود شدیدترین برخورد بین دو طرف بوده و زنگ خطر را برای آرامش و ثبات منطقه به صدا درآورد .
تداوم شرایط نه جنگ و نه صلح ، ادامه تصرف 20درصد از خاک جمهوری آذربایجان توسط ارامنه ، استقلال طلبی ارمنی ها در قره باغ و ایجاد دولت محلی در این منطقه باعث شده است تا در 22 سال گذشته مسابقه تسلیحاتی بین دو کشور به اوج خود رسیده و منطقه را همچنان در خطر یک جنگ تمام عیار قرار دهد.
بی تفاوتی جامعه جهانی بویژه قدرت های بزرگ جهانی به بحران زیر خاکستر قره باغ ، ناکارآمدی و نبود اراده حل بحران از سوی گروه مینسک و کارشکنی در تلاش های صلح آمیز کشورهای همسایه بویژه جمهوری اسلامی ایران منطقه قفقاز را در شرایط پیچیده و خطرناکی قرار داده است که تداوم این وضعیت می تواند در آینده به تشدید و بروز یک بحران بزرگ منطقه ای منجر شود.
توجه به وجود نیروهای افراطی تکفیری و نیز نئو ناسیونالیست های افراطی ارمنی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی و احتمال ورود آنها برای شعله ور ساختن جنگی خانمانسوز می تواند تجربه درناک افغانستان ، سوریه و عراق را در شکلی جدید و بسیار خطرناک در منطقه ققفاز تکرار کند.
ناکارآمدی مدیریت از راه دور غرب در خاموش ساختن و حل و فصل ریشه ای بحران قره باغ امروز بیش از هر زمان ضرورت ورود کشورهای همسایه آذربایجان و ارمنستان را برای حل و فصل این بحران ضروری کرده و در این میان نقش جمهوری اسلامی ایران بعنوان کشوری که دارای مرزهای مشترک با دو کشور بوده و روابط صمیمانه ای با باکو و ایروان دارد بسیار مهم و تاثیرگذار خواهد بود.
اکنون به نظر می رسد زمان فعال شدن دیپلماسی ایرانی برای ایجاد ثباتی پایدار در منطقه فرا رسیده است، تهران می تواند با ایجاد تلاشی منطقه ای- بین المللی شامل روسیه ، ترکیه بعنوان همسایگان آذربایجان و ارمنستان در کنار سازمان ملل متحد در جهت فعال کردن یک اقدام تاثیرگذار برای حل و فصل ریشه ای بحران قره باغ اقدام و ابتکار عمل را بر عهده گیرد.
نشست سه جانبه وزرای امور خارجه ایران، روسیه و آذربایجان در روز19 فروردین که بی شک در آن درگیری های اخیر ارامنه و آذری ها نیز طرح خواهد شد می تواند بعنوان نقطه آغاز شکل گیری یک حرکت منطقه ای منسجم و تاثیرگذار در حل و فصل بحران قره باغ باشد.
منبع: ایرنا
4949
نظر شما