حسن معجونی: بهتر است تئاتر از نظارت وزارت ارشاد خارج شود

پیروزه روحانیون: به گزارش خبرآنلاین، سال گذشته با افتتاح اولین سالن نمایش تئاتر خصوصی در تهران اهالی تئاتر یک گام به تئاتر خصوصی نزدیک شدند.

خصوصی شدن تئاتر آرزویی است که دست‌اندرکاران و فعالان عرصه نمایش سال‌هاست در پی آن هستند ولی همیشه مسائلی چون مشکلات مالی گروه‌های تئاتری، کمبود فضاهای نمایشی در تهران و شهرستان‌ها و ممیزی‌ها و نظارت‌های دولتی بر سر راه دستیابی به این آرزو مانع ایجاد می‌کنند.

حسن معجونی از کارگردانان فعال و جوانی است که چندی پیش نمایش «به خاطر یک مشت روبل» را در تماشاخانه ایرانشهر به صحنه برد.

او درباره تعریف تئاتر خصوصی در ایران به خبرآنلاین گفت: «تئاتر خصوصی در کشور ما تعریف ندارد چون تمام نمایش‌ها بر اساس قراردادهای مرکز هنرهای نمایشی اجرا می‌شوند. به نظر من تئاتر خصوصی آن است که سیاست‌های خودش را خودش تعریف کند، مکان مستقل برای خودش داشته باشد و همه تصمیم‌گیری‌ها از جانب خودش باشد. و به این معنا ما شاید هیچوقت تئاتر خصوصی نداشته باشیم. حتی ممکن است این امکان فراهم شود که هر گروه تئاتری خصوصی مکان مستقل و مخصوص به خود داشته باشد، ولی در آن صورت باز هم نظارت‌ و ممیزی‌های دولتی مشکل ایجاد می‌کند و دست و پای ما را می‌بندد.»

به عقیده او داشتن سالن نمایش غیردولتی به معنای داشتن تئاتر خصوصی نیست. او می‌گوید: «مطرح کردن این که ما الان تئاتر خصوصی داریم به نوعی به رسمیت شناختن ممیزی‌های دولتی است. این نوع تئاتر خصوصی فقط الزما می‌تواند پولش را خودش دربیاورد و گاهی هم می‌تواند از سوبسیدها و یارانه‌های دولتی استفاده کند، اما همواره با ممیزی‌های دولتی مواجه است.»

معجونی تئاترهای آزادی مثل نمایش‌هایی که در سینما پیام، مجموعه فرهنگی شهید چمران و .... اجرا می‌شوند را هم نوعی تئاتر خصوصی می‌داند، اما معتقد است حرکت به سوی تئاتر خصوصی نباید صرفا حرکت به سمت تئاترهای آزاد و کمدی موجود باشد.

سرپرست گروه نمایشی «لیو» درباره قیمت‌ بالای بلیت‌های نمایش‌های خصوصی می‌گوید: «مخاطب می‌تواند انتخاب کند که اثر را با این قیمت بلیت ببیند یا خیر. این مبالغ در مقابل پول‌هایی که یک نفر در روز مثلا صرف خرید پیتزا می‌کنند اصلا عجیب و غریب نیست. نمایش‌هایی که در مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شوند، از پول بلیت هزینه‌هایشان را تأمین نمی‌کنند بلکه از یارانه‌های دولتی استفاده می‌کنند. ما که تمام هزینه‌هایمان را خودمان تأمین می‌کنیم در 30 اجرا با بلیت 4000 تومانی حتی اگر کل صندلی‌های سالن را هم بفروشیم، نمی‌توانیم مخارج اکیپ 30 نفری را تأمین کنیم. ما نه‌تنها از یارانه‌ها استفاده نمی‌کنیم بلکه باید 20 درصد از فروش بلیت را هم به عنوان اجاره سالن به شهرداری بدهیم.»

البته اجرا در تماشاخانه ایرانشهر مزیت‌هایی هم دارد مثلا این که شهرداری برای نمایش‌هایی که در این تماشاخانه اجرای عمومی دارند به مدت 10 روز در هشت نقطه شهر تهران تبلیغات خیابانی (بیلبوردهای تبلیغی) اختصاص می‌دهد.

این مدرس دانشگاه وضعیت سینما و تئاتر را مقایسه می‌کند و می‌افزاید: «تفاوت سینمای خصوصی با تئاتر خصوصی این است که هر نمایش در هر روز فقط یک اجرا می‌تواند داشته باشد، اما هر فیلم در یک روز حداقل در 18 سالن (فقط در تهران) اجرا می‌شود و در هر سالن چند سئانس اجرا دارد.

او معتقد است سرمایه‌گذاری در تئاتر به منزله تجارت نیست که سرمایه‌گذار انتظار داشته باشد زودهنگام به سود مالی برسد. سرمایه‌گذاری در تئاتر بیشتر اعتبار برای تهیه‌کننده‌ها به ارمغان می‌آورد.

بسیاری معتقدند زمانی که تئاتر خصوصی شود ممکن است برخی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان برای جذب مخاطب دست به دامن مسائلی شوند که شأن تئاتر را پایین بیاورد و به این ترتیب منزلت هنر تئاتر تهدید شود.

معجونی در این باره می‌گوید: «بالاخره تئاتر باید تاوان خصوصی شدن را بپردازد. مسلما یک عده که نمی‌توانند کار خوب ارائه کنند، مجبورند با عواملی مثل چهره‌ها و داستان‌ها و موضوعات جذاب و عامه‌پسند مخاطب را به سالن بکشانند. این بستگی به توان آدم‌ها دارد ولی افراد بسیاری هم هستند که توانمندی‌های فراوان دارند و می‌توانند آنقدر خوب کار کنند که حتی مخاطب را برای دیدن نمایش‌های خاص به سالن بیاورند بی‌آنکه دست به دامن عوامل سخیف شوند.»

این هنرمند معتقد است حرکت به سمت تئاتر خصوصی بسیار خوب است ولی به شرط آنکه تمرکز فرهنگی تغییر کند. او می‌گوید‌: «همه جای دنیا تئاتر زیر نظر شهرداری است شاید اگر در ایران هم چنین اتفاقی می‌افتاد بهتر از این بود که اداره تئاتر زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد باشد.‌ نکته دیگر این که اگر هر گروه نمایشی سالن مخصوص به خود داشت رسیدن به تئاتر خصوصی سریع‌تر و سهل‌تر امکان‌پذیر بود. به نظر من هر گروه تئاتری باید یک سالن مخصوص خود داشته باشد که نمایش‌هایش را در همان سالن خودش اجرا کند.»

معجونی در پاسخ به این سوال که آیا گروه‌‌های نمایشی از عهده اداره سالن‌ها به طور مستقل برآیند می‌گوید: «مسلما می‌تواند. به طور مثال گروه ما در سال گذشته 15 نمایش داشتیم در عین حال که نیمی از سال را هم بی‌کار بودیم. ما اگر سالن اختصاصی داشته باشیم می‌توانیم تمام سال اجرا داشته باشیم و مخارج سالن و گروه را هم تأمین کنیم.»