ثبات اقتصاد ایران یکسال پس از برجام/چگونه از بحران ها گذشتیم؟

نگار احمدی-
اگرچه به دنبال اعلام توافق ایران با کشورهای 1+5 خیلی ها منتظر بودند که تحولات سریع اقتصاد ایران را به روزهای قبل از اجرای تحریم ها بازگرداند،اما دولت تاکید کرده بود که شرط رسیدن به روزهای پیش از تحریم ها برای اقتصاد ایران صبوری همه مردم است.توصیه ای که حالا بعد از یکسال می تواند به درستی آن پی برد.چه در این مسیر،هم موانع سیاسی وجود دارد و هم ساختاری.

با اعلام توافق برجام،اولین نشانه ها در شاخص بازار بورس دیده شد.امیدواری به روزهای روشن رشد اقتصاد،شاخص های بورس بالا برد به دنبال این اتفاق قیمت دلار ناگهان سقوط کرد.اما همه این اتفاق ها موقتی بود.به قول اقتصاددانان این تحولات ناشی از فضای روانی جامعه و نامشخص بودن شرایط اقتصادی بعد از توافق برجام رخ داد و آثاری موقتی داشت.افت و خیز های حبابی طولی نکشید که فروکش کرد و فضای بازار به شرایط تثبیت رسید.تثبیتی که اگرچه با رکود مواجه بود اما پیش بینی برای آینده را اطمینان بخش تر کرده بود.

هیات های خارجی مشتاق وبرگ برنده ایران

به دنبال توافق برجام، هیات های اقتصادی خارجی یکی پس از دیگری به ایران سفر کردند.گاهی به همراه عالی ترین مقام های سیاسی خود و گاهی به طور مستقل.مقصد همه آنها بعداز دیدارهای دولتی،مذاکره با بخش خصوصی بود.بخش خصوصی که در 8 سال گذشته به تدریج با بزرگ شدن حجم دولت به حاشیه رانده شده بود حالا اعتبار خود را از توافق برجام بدست آورده و می تواند در سفرهای دیپلماتیک همراه با رییس جمهور در قامت مذاکره کننده اقتصادی ظاهر شود.

 یکسال پس از این توافق تاریخی اقتصاد ایران در نقطه تثبیت برای تصمیم گیری و انتخاب ایستاده است.هیات های خارجی هر کدام پیشنهادی برای همکاری دارند.توافق برجام اقتصاد ایران را از انتخاب بین بد و بدتر به گزینه های بهتر و عالی تر هدایت کرده است.نرخ تورم تک رقمی و فضای امن برای سرمایه گذاری مهمترین امتیازی است که جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات دیپلماتیک خود به عنوان برگ برنده در منطقه پرآشوب خاورمیانه به کشورهایی که خواستار حضور در بازار ایران هستند، ارایه می کند.

دیپلماسی موفق نفت

برداشته شدن تحریم ها،به وزارت نفت این امکان را داد که تولید نفت را به میزان پیش از تحریم های هسته ای برگرداند.در آخرین خبر،هم اکنون نزدیک به 4 میلیون بشکه نفت تولید می شود که 2.6 میلیون بشکه آن صادر می شود.مشتری های قدیمی نفت ایران بازگشته اند و مشتری های تازه هم به این بازار اضافه شده اند.در اوپک، ایران مجددا قدرت خود را بازیابی کرده است.مخالفت با طرح فریز نفتی در سه نشست -دو نشست در دوحه و دیگری در وین- سبب شد تا این طرح به نوعی با مخالفت ایران از دستور کار اوپک خارج شود.هرچند که در این مدت رویارویی عربستان با ایران،باعث بروز مشکلاتی برای صنعت نفت ایران شد،اما تصمیم های درست بیژن زنگنه در بازاربین المللی نفت نشان داد که او هنوز مرد شماره یک مقابله با بحران های بازار نفت است.

اقتصاد ایران بیش از 5 سال است رنج  رکود را بر دوش می کشد. سه سال پیش وقتی دولت حسن روحانی روی کار آمد،تورم هم میراث بد دولت قبل شرایط نامناسبی را برای اقتصاد ایران رقم زده بود. با سیاست هایی که بانک مرکزی و  وزارت امور اقتصادی و دارایی در پیش گرفتند،نرخ تورم طی سه سال به زیر 10 درصد کاهش یافت،هرچند رکود هنوز به اقتصاد ایران چسبیده است.رکودی که هیچ بسته سیاستی را نمی پذیرد.اما این به معنای پایان راه برای دولت حسن روحانی در حوزه اقتصاد نیست.

مانیفست عبور از رکود

یکسال بعد از توافق برجام،برنامه اصلاح ساختار اقتصادی در دستور کار قرار گرفته و در اولین گام نرخ سود بانکی کاهش یافته است.دولت برای بدهی های خود برنامه دارد.بازار سرمایه قرار است موتور محرک اقتصاد در یکسال پایانی دولت یازدهم باشد و از همه مهمتر پیشنهادهای بسیاری برای سرمایه گذاری خارجی روی میز دولت قرار دارد.

یکسال پس از برجام اقتصاد ایران امیدوار است.دولت قصد دارد نرخ ارز را تک نرخی کند و این پیام روشنی برای سرمایه گذاران خارجی است.دولت قراردادهای جدید نفتی را برای سرمایه گذاری در صنعت نفت آماده کرده و به زودی اولین قراردادهای نفتی جدید بسته خواهد شد.در بخش های زیربنایی قرارداد خرید 118 فروند ایرباس جدید به معنای دمیده شدن روح تازه ای به صنعت هواپیمایی کشور است.باوجودی که کشمکش برای حضور بویینگ در بازار ایران ادامه دارد،اما همین که سنای آمریکا برای بوئینگ خط و نشان می کشد،نشانه اهمیت بازار ایران در منطقه خاورمیانه است.چه آنکه حالا یکسال بعد از برجام می توان با قاطعیت گفت، اقتصادایران به ثبات رسیده است.

3535