روزنامه توریسم نوشت:اگرچه این منطقه هم در دهه‌های اخیر تغییرات زیادی کرده، اما همچنان تماشایی است؛ مخصوصا وقتی دشت‌های وسیع ترکمن‌نشین سرسبز می‌شود و پیوند قوی فرهنگ ترکمن و طبیعت بیشتر از همیشه به چشم می‌آید. برای گشت‌وگذار در این منطقه تماشایی و شناخت فرهنگ ترکمن‌های ایران، یکی از بهترین مسیرها را به شما معرفی می‌کنیم. این مسیر اگرچه از جاده‌های اصلی نمی‌گذرد و باید در آنها با احتیاط برانید، اما پر است از زیبایی‌های طبیعی و زیبایی‌های فرهنگ ترکمن. این مسیر از بندر ترکمن و جاده‌ای معروف به «خط آلمان» رد می‌شود و بعد از عبور از شهرهای آق‌قلا و گنبد کاووس به خالد نبی می‌رسد و البته از مسیری متفاوت از حاشیه سدهای گلستان و وشمگیر در نهایت دوباره شما را به بندر ترکمن می‌رساند.
از بندرگاه تا زیارتگاه: بیشتر مسیر این سفر، از جاده‌های اصلی استان گلستان نمی‌گذرد؛ جاده‌ای که در استان گلستان به «خط آلمان» معروف است، بخش اصلی این مسیر را تشكيل مي‌دهد؛ جاده‌ای که از بندر ترکمن و از مسیر «آق‌قلا» بعد از حدود 108 کیلومتر مسافران را به شهر گنبدکاووس می‌رساند. می‌توانید طوری برنامه‌ریزی کنید که صبح زود از بندرترکمن راه بیفتید و شب در خالد نبی باشید. البته اگر می‌خواهید بیشتر لذت ببرید، می‌توانید آرام‌تر سفر کنید و سفر خود را برای تعطیلات نوروز برنامه‌ریزی کنید و یک شب را در یکی از شهرهای مسیر بگذرانید. مسیر بازگشت به شهر گنبد هم از جاده فرعی دیگری طی می‌شود. از گنبد می‌توانید از مسیر قبلی به بندرترکمن برگردید و از مسیر آزادشهر و علی‌آباد به گرگان برسید. ترکمن‌صحرا از مناطقی است که هنوز هم می‌توان شیوه زندگی عشایری را در آنجا دید.
عشایر ترکمن، دامدار و بیشتر شتردار هستند و خانه‌هایشان هم آلاچیق‌های زیبایی است که خودشان به آن «آغاج‌اوی» می‌گویند. در این سفر و در مناطق ییلاقی می‌توانید چنین آلاچیق‌هایی را ببینید، البته باید کمی صبر کنید تا هوا برای ییلاق‌نشینی
آماده شود.
خوش‌سلیقه‌های ترکمنی: خرید از بازارهای هفتگی در شهرهای ترکمن‌نشین را از دست ندهید. ضمن آنکه در شهرهای گنبد و بندرترکمن می‌توانید خریدهای خوبی انجام دهید. در روزبازارهای مناطق ترکمن‌نشین می‌توانید شکرسرخ، ماهی تازه یا خشک و دودی و انواع صنایع‌دستی ترکمنی و لباس‌های ترکمنی بخرید. برنامه هفتگی بازارهای منطقه ترکمن‌صحرا به این ترتیب است: شنبه‌ها در آزادشهر و سیمین‌شهر، یک‌شنبه‌ها در کلاله، دوشنبه‌ها در بندرترکمن، پنج‌شنبه‌ها در آق‌قلا و جمعه‌ها در شهر گنبد. در شهر گنبد اگر زیورآلات طلا و نقره می‌خواهید، مستقیم بروید نبش سه‌راهی سعدی شمالی آن را سفارش دهید و بخرید و یا مراحل ساخت این زیورآلات را تماشا کنید.
اگر هم روسری ترکمنی ارزان‌قیمت می‌خواهید، می‌توانید به بازار اصلی گنبد یا روزبازارها و یا مغازه عمده‌فروشی در خیابان امامزاده بعد از ایستگاه بی‌بی شیروان سری بزنید. در تقاطع راه‌آهن گرگان به بندرترکمن هم تعداد زیادی مغازه فروش فرش و قالیچه و صنایع‌دستی ترکمنی وجود دارد که می‌توانید از آنجا هم خرید کنید.
بندر سبز شرقی: از هر جایی که وارد استان گلستان شده‌اید، برای آغاز این سفر باید به بندرترکمن برسید. بندر ترکمن شهری است نسبتا جوان که کمتر از 70 سال از بنایش می‌گذرد. گفته می‌شود نقشه و خیابان‌کشی این شهر، مثل شهر گنبد، توسط مهندسان آلمانی انجام شده است. به همین دلیل در این شهر، انتظار خیابان‌های پیچ‌درپیچ را نداشته باشید. در اسکله بندرترکمن می‌توانید قایق‌سواری کنید و از بقایای اسکله آلمانی‌ها در جنگ جهانی دوم دیدن کنید.
گورستان تاریخی: خط آلمان از خروجی شمالی بندرترکمن شروع می‌شود. از آنجا همراه جاده به سوی آق‌قلا و خروجی سمت راست جاده بپیچید تا بعد از حدود 12 کیلومتر رانندگی در سمت چپ، یک قبرستان بزرگ و شگفت‌انگیزی ببینید. اشکال روی سنگ قبرها بسیار دیدنی است. ترکمن‌ها معمولا روی قبرها دانه و ظرفی برای جمع‌شدن آب باران برای پرندگان می‌گذارند تا ثواب آن به روح متوفی برسد.
سیمین‌شهر: چند کیلومتر بعد از قبرستان به چهارراه سیمین‌شهر می‌رسید. باید حدود هفت کیلومتر به سمت شمال برانید. در این شهر چندین بنای تاریخی و کارگاه‌های چاقوسازی، نمدمالی و قالیبافی زنان ترکمن را می‌توانید ببینید و البته خرید کنید. بعد از تماشای دیدنی‌های سیمین‌شهر، هفت کیلومتر برانید و به جاده اصلی برگردید تا بعد از عبور از پل راه‌آهن به
آق‌قلا برسید.
آق‌قلا: از چهارراه سیمین‌شهر تا آق‌قلا تقریبا 20 کیلومتر راه دارید. در همان ابتدای شهر آق‌قلا یک پل تاریخی بزرگ خواهید دید و بعد هم به تعداد زیادی مغازه فروش گلیم، پلاس و فرش ترکمنی می‌رسید. در اطراف پل تاریخی هم مغازه فروش زیورآلات ترکمنی وجود دارد. برای رسیدن به گنبد، لازم نیست به گرگان بیایید، در شرقی‌ترین میدان آق‌قلا جاده را به روستای «طعنه» و سمت راست بپیچید و طبق تابلوهای راهنما جاده را تا گنبد در پیش بگیرید. این مسیر حدود 82 کیلومتر است، اما جاده آن دو بانده است و باید بسیار مراقب موتورسواران باشید.
سایه میل معروف بر گنبد: گنبد، بزرگترین شهر ترکمن‌نشین گلستان است. یک شهر است و یک میل معروف که از حدود یک‌هزار سال سایه‌اش را بر سر شهر انداخته است. برج آرامگاهی گنبد قابوس در شهر گنبد، یک برج آجری است که طبق آخرین ارزیابی 66/26 متر ارتفاع دارد و در اطرافش، بوستانی باصفا ساخته‌اند. ساختمان این میل آرامگاه شمس‌المعالی قابوس‌بن وشمگیر زیاری است که در فهرست میراث‌فرهنگی یونسکو هم ثبت شده است. اگر دل‌تان خواست یک بلندگوی تاریخی را امتحان کنید، دقیقا در نقطه زیر گنبد بایستید و بلند حرف بزنید، قدرت صدایتان چند برابر می‌شود. میل را در خیابان امام‌خمینی شمالی، نبش خیابان ملت می‌توانید ببینید.
امامزاده یحیی‌بن‌زید(ع): این امامزاده در قسمت جنوب‌غربی شهر گنبد در انتهای بلوار امامزاده(ع) قرار دارد. با توجه به محراب موجود در این امامزاده(ع) قدمت آن به دوران ایلخانی بازمی‌گردد. این امامزاده(ع) محوطه باز و اتاقک‌هایی برای نشستن دارد. می‌گویند شهر تاریخی جرجان هم در پشت امامزاده یحیی(ع) قرار دارد و در امتداد دیوارهای امامزاده می‌توانید
آن را ببینید.
مقبره خالد نبی(ع): از کنار دانشگاه گنبد و پیست اسبدوانی این شهر وارد مسیر مخصوص گنبد به کلاله شوید تا بعد از حدود 43 کیلومتر به کلاله برسید. حدود 13 کیلومتر بعد از کلاله هم، بعد از پمپ بنزین سمت چپ جاده وارد فرعی خالد نبی شوید. در واقع ابتدا باید به روستای «تمرره قوزی» برسید، از این روستا تا خالد نبی هم حدود 50 کیلومتر راه دارید. بعد از رانندگی در یک دشت زیبا کم‌کم کوه‌های «هزار دره» ترکمن‌صحرا با مناظر شگفت‌انگیز خود توجه‌تان را جلب می‌کند. مقبره خالد نبی(ع) بر بلندترین کوه منطقه قرار دارد. همین موقعیت جغرافیایی به شما کمک می‌کند که تمام منطقه را زیر پای خودتان ببینید. مقبره او اکنون زیارتگاه بسیاری از اهالی ترکمن منطقه و گردشگرانی است که به آنجا سفر کرده‌اند. هر وقت که به آنجا سری بزنید، مردمی را مشغول زیارت خواهید دید.
مقبره عالم‌بابا و چوپان عطا: نزدیک مقبره خالد نبی، کمی پایین‌تر از آن، دو بقعه دیگر و البته کمی کوچکتر از بقعه اصلی قرار دارند. مردم محلی معتقدند اولی متعلق به «عالم‌بابا» و دیگری متعلق به «چوپان‌عطا» است. مشهور است که اولی پدر همسر خالد نبی و دومی چوپان گوسفندان او بوده و هر دو از مقربین بوده‌اند و اکنون هم مورد احترام اهالی منطقه هستند. دره پایین‌دست گوگجه‌داغ، «پنج‌شیر» نام دارد که چشمه معروف به «خضر دندان» در بهار در آن می‌جوشد و بازدید از آن هم خالی از لطف نیست. در قسمت شرقی بقعه چوپان‌عطا و چسبیده به آن، روی یک رشته تپه‌ماهورهای خاکی که ارتفاع آنها کمتر از ارتفاع محل مرقد خالد نبی است، گورستان بزرگ و رازآلود خالد نبی را با بیش از 600 سنگ تراشیده ایستاده پیدا خواهید کرد. این گورستان یکی از قدیمی‌ترین گورستان‌های ایران است. این سنگ‌ها که ارتفاع‌شان به دو متر هم می‌رسد، به شکل استوانه، پروانه و کله و شاخ قوچ دیده می‌شوند.
در راه بازگشت: برای بازگشت از خالد نبی تا گنبد کاووس مسیر متفاوتی را پیشنهاد می‌کنیم. بعد از خروج از خالد نبی به روستای «تمر قره‌قوزی» برگردید. از این روستا وارد مسیر آسفالته سمت راست شوید تا به روستای «صوفیان» برسید، در راه از روستاهای «ملاشیخ» و «حاجی‌قوشان» عبور خواهید کرد تا به گنبد برسید. در این مسیر اگر وارد فرعی روستای «قره تپه شیخ» در جنوب جاده شوید، بعد از حدود چهار کیلومتر به درختان اوکالیپتوس و بلندی می‌رسید که به مزرعه پرورش اسب خانم «لوئیز فیروز» معروف است.
این خانم آمریکایی که عاشق اسب پاکوتاه خزری بوده، در ایران ماند و در همین مزرعه دفن شد.
سد گلستان: کمی جلوتر، در روستای «ملاشیخ» در سمت چپ جاده می‌توانید سد گلستان را ببینید و از آنجا هم دیدن کنید و عکس بیندازید. بعد از گشت‌وگذار در حاشیه سد به روستای «حاجی قوشان بزرگ» می‌رسید و در سمت چپ جاده یک قبرستان دیگر ترکمن‌ها را خواهید دید که تاریخی است و تماشایی. گفته می‌شود قدمت این قبرستان به دوره قبل از اسلام برمی‌گردد. در ادامه این مسیر به روستای «عطالر» می‌رسید و می‌توانید در آنجا از کارگاه نمدمالی بومی بازدید و خرید کنید. «آق‌آباد» و «امان‌قره‌جه» روستاهای بعدی این مسیر است. در سمت چپ جاده به سد گلستان دو می‌رسید که از جاده پیداست. اگر همین مسیر را ادامه دهید، به انتهای شمالی شهر گنبد و چهارراهی معروف به «هندوانه و خربزه» می‌رسید. در فصل بهار و تابستان اینجا مرکز خرید و فروش هندوانه و خربزه است.
سد وشمگیر: در شهر گنبد، اگر از چهارراه هندوانه و خربزه به سمت غرب بروید، به سد وشمگیر می‌رسید. در این مسیر از روستاهای ترکمن‌نشین زیادی عبور می‌کنید، اما روستای «قورپوجا» از بقیه معروف‌تر است. در این روستا بزرگترین گله شتر گلستان را با بیش از 500 شتر می‌توانید ببینید. در اینجا خرید دوغ و شیر شتر را فراموش نکنید. در روستاهای «توتلی‌چوق» و «بی‌بی‌شیروان» هم می‌توانید کارگاه‌های حصیربافی محلی را ببینید. در کنار روستای «پارتی‌گایا» به سد وشمگیر می‌رسید. جاده از روی تاج سد می‌گذرد. این سد با حدود 40 سال عمر همچنان محکم و دیدنی است. در اطراف این سد می‌توانید اتراق و استراحت کنید.
گمیشان: در ادامه این مسیر به شهر کوچک انبار آلوم می‌رسید. جاده را تا دوراهی محمدآباد و بعد به سمت جنوب بپیچید تا به «گمیشان» برسید.
گمیشان آخرین شهر این مسیر است. آنجا علاوه بر خانه‌های تاریخی که در بافت قدیم شهر قرار دارند، موزه مردم‌شناسی ترکمن و تالاب گمیشان را می‌توانید ببینید. در اطراف گمیشان تعداد زیادی کارگاه سنتی قالیبافی، پلاس‌بافی، حصیربافی و زیورآلات ترکمن هم وجود دارد.
نظر شما