سال ها رژیم غذایی پر از مواد قندی چون برنج و زمینه ارثی، او را مستعد بیماری هایی این چنین کرده بود ولی ابتلا به اضافه وزن هم مزید بر علت شده و باعث شد تازه بداند چه بر سر کلیه هایش آمده است؛ توانایی دیداری چشمهایش هم به مرور تحلیل می رفت و این، او را بیش از همیشه نگران
کرده بود.
این شد که در صدد درمان برآمد و بعد از آزمایش فهمید به «دیابت نوع 2» یا همان قند خون مبتلا شده است.
محمدی خوش شانس بود چون با وجود آسیب دیدن کلیههایش زمانی از بیماری خبر شد که هنوز کار از کار نگذشته بود؛ به همین خاطر به سرعت رژیم غذایی خود را شروع کرد و در مدت 10 روز بخش قابل توجهی از وزن خود را کاهش داد.
اما همه مانند او این طور خوش شانس نیستند. بیماری دیابت خیلیها را از پا درمیآورد و باعث نارسایی کلیه می شود. آن وقت بیمار مبتلا باید ساعت ها در بیمارستان بماند و دیالیز شود و در موارد بسیار باید اقدام به پیوند کلیه کند. به عبارت دیگر، اگر کار از کار بگذرد و بیمار از ابتلای خود به فشار خون و قند خون خبر نشود، دیگر فرصتی برای جبران نمیماند. چه اینکه نزدیک به نیمی از بیماران کلیوی فارس، کلیههای خود را به خاطر دیابت از دست داده اند.
سن ابتلا به دیابت
مهناز رضایی در 70 سالگی متوجه شد که به دیابت مبتلاست.مانند خیلی از دیگر بیماران مبتلا به دیابت وقتی از این بیماری خبر شد که دیگر کاری از دست پزشکان برنمیآمد.
اما آنچه باعث شد او جان خود را بر اثر بیماری از دست بدهد زخمهای مداومی بود که در پایش ایجاد میشد و به خاطر از میان رفتن عصبها و خونرسانی ضعیف به عضلات متوجه زخمها نمیشد. کار به عفونت خون کشید و پزشکان راهی جز قطع پایش نمیدیدند. قند خون البته با قطع اندامها درمان نمیشود؛ این است که مدت کوتاهی بعد از قطع پایش، در شرایطی که با افسردگی مزمن دست و پنجه نرم می کرد جان خود را از دست داد.
در واقع تا سال ها تصور می شد دیابت بیماری افراد مسن است حتی به قول یکی از پزشکان، در کتاب های کلاسیک پزشکی حداقل سن ابتلا را 40 سال اعلام کرده بودند ولی امروز دیگر نمی توان این بیماری را صرفا بیماری افراد میان سال و سالخورده دانست؛ چه اینکه دانش آموزان بسیاری به بیماری دیابت مبتلا شده اند و به همین خاطر اداره کل آموزش و پرورش فارس در سال های اخیر اقدام به اجرای طرحهایی در راستای بهداشت و پیشگیری از دیابت در مدرسهها
کرده است. طبق این طرح مصرف هر نوع خوراکیهایی چون پفک، تنقلات و ساندویچ های فست فودی چون کالباس در مدرسهها ممنوع شده؛ هرچند گاهی بوفه مدرسه ها چنین تنقلاتی همچنان در اختیار دانش آموزان می گذارند ولی مسئولان امیدوارند به این روش بتوانند فرهنگ مصرف غذای سالم را به کمک دانش آموزان به خانواده ها تسری دهند.
این طرح به ویژه از این نظر اهمیت دارد که دیابت به طور معمول به 3 علت ایجاد می شود؛ یکی چاقی و اضافه وزن، دیگر زمینه ارثی و سوم مصرف غذاهای ناسالم.
چه اینکه ابتلا به قند خون هر بیماری که ایجاد کند شاید هیچ کدام به سرعت و به اندازه از دست دادن کلیهها فرد را از پا درنیاورد و زمین گیر نکند. آخر یک بیمار که به خاطر دیابت کلیه خود را از دست میدهد چاره ای ندارد جز اینکه ساعتها روی تختهای دیالیز دراز بکشد و جدای مشکلات روحی، باید با هزینه ها، مشکلات رفت و آمد و... بسازد. دکتر جمشید روزبه، فوق تخصص بیماریهای کلیوی و پیوند به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید که دست کم نیمی از بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، به خاطر دیابت به این بیماری دچار شده اند: «شایعترین علت نارساییهای کلیه در جهان دیابت است.دیابت در کنار فشار خون بیشترین علت نارساییهای کلیوی را تشکیل میدهد و به همین خاطر نیاز است که مدام آزمایش دیابت از افراد در خطر گرفته شود.»
این پزشک، دیابت را قابل پیشگیری می داند و می گوید چنانچه فرد در مراحل اولیه بیماری شناسایی شود؛ می توان کاری کرد که از بالاترین کیفیت زندگی برخوردار باشد: «همان طور که گفتم 50 درصد بیماران دچار نارساییهای کلیوی به دیابت هم مبتلا هستند و اگر بتوانیم فشار خون را کاسته و آزمایش را در مرحله های اولیه انجام دهیم می توان پیشرفت بیماری را به شدت کُند کرد.»
هم اکنون بسیاری از بیمارانی که در نوبت پیوند کلیه قرار دارند، مبتلایان به دیابت هستند ولی باید پرسید چرا باید کار به جایی بکشد که بیماری کلیه ها را عنوان یکی از حیاتی ترین اندام های بدن از کار بیندازند تا فرد به فکر درمان بیفتد؟
رابطه سبک زندگی و ابتلا به بیماری ها
کمتر کسی است که نقش سبک زندگی را در ابتلا به بیماریهای کلیوی انکار کند. گسترش استفاده از غذاهای فست فود، مصرف بی رویه غذاهای کلسترول دار و چرب، تحرک کم و انبوهی از عوامل دست به دست هم داده تا افراد را به انواع بیماری هایی مبتلا کند که شاید پدران ما به آنها مبتلا نمی شدند؛ شاید اصلیترین علت اینکه بیماری هایی چون قند خون در نسل های گذشته کمتر دیده می شد نرخ امید به زندگی پایین باشد؛ حال آنکه امروز نرخ امید به زندگی ایرانیان به 73 سال رسیده و این یعنی بیماریهای سالخوردگی بیشتری گزارش می شود ولی کمتر کسی است که نقش سبک زندگی را در ابتلای افراد به دیابت و ... انکار کند؛ چه اینکه اين بيماري ديگر بيماري سالخوردگان نيست و كسي چون علیرضا محمودی 12 ساله یکی از کسانی است که مبتلا به دیابت تشخیص داده شد و حالا در انتظار پیوند کلیه است؛ او به اضافه وزن مزمن دچار بود و با وجود بیماری هنوز نتوانسته سلامت خود را به طور کامل باز یابد.
اینکه ناچار است مدام برای دیالیز به بیمارستان مراجعه کند هم بر بار مشکلاتش افزوده و پیشرفت درسی اش را کند کرده است؛ اما علیرضا تنها بیمار دچار به دیابت نیست که کلیه هایش را از دست می دهد. هم اکنون انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی فارس هم اکنون 8 هزار بیمار تحت پوشش دارد.
آن طور که نادر معینی، مدیرعامل این انجمن به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید، نیمی از آنان دیابت و بقیه فشار خون و بیماری هایی از این دست دارند: «دیابت با 50 درصد اصلی ترین علت نارسایی های کلیوی است؛ سپس فشار خون علت 30 تا 40 درصد بیماری را تشکیل می دهد و بیماری هایی چون سنگ کلیه و زمینه ارثی هم در ابتلا به این بیماری نقش دارند.»
او بر اهمیت تغییر سبک زندگی به ویژه تغییر نوع خوراکی تاکید دارد و میگوید که در این راستا با آموزش و پرورش پروژه ای در دست اجراست: «طرحی را در مدرسههای آغاز کرده ایم که با منع مصرف تنقلاتی چون پفک و فست فود در بوفه مدارس نسبت به پیشگیری از فشار خون و قند خون اقدام کنیم. امیدواریم به این شیوه بتوانیم فرهنگ مصرف خوراکیهای درست را به خانواده ها گسترش دهیم.
آن طور که معینی میگوید، هم اکنون روزانه یک و نیم نفر به شمار بیماران کلیوی در فارس افزوده میشود؛ البته این آمار کمی هم دلگرم کننده است چرا که در گذشته نزدیک هر روز 3 نفر به جمع بیماران کلیوی فارس افزوده می شد.
اما ابتلا به بیماریهای کلیوی تازه اول مشکلات است؛ چه اینکه امروز بیش از یک هزار و 200 نفر منتظر پیوند کلیه هستند و از آنجا که بسیاری از بیماران اهل شیراز نیستند باید با مشکلاتی چون نبود خوابگاه برای خود و خانواده هایشان در جریان درمان و انتظار برای دریافت کلیه بسازند.
به هر حال بیماری های کلیوی مدام بیماران بیشتری را با خود درگیر می کند.
برای بهمن محمدی اینک آنچه اهمیت دارد، این است که از عوارض بیماری پیشگیری کند اما آنچه اهمیت دارد این است که از ابتلای روز افزون ایرانیان به این بیماری ها جلوگیری شود. هرچند در کشور ما تمرکز سیستم بهداشتی و درمانی بر درمان است تا جلوگیری از بیماری.
46
نظر شما