حضور رييس‌جمهور در اين مراسم در حالي است كه يك سال از برجام گذشته است و هنوز مطالبات صادر‌كننده‌ها روي كاغذ مانده است؛ نه خبري از جوايز صادراتي است و نه از مشوق‌هاي صادراتي .
سال گذشته و همزمان با برداشته شدن تحريم‌ها و اجرايي شدن برجام بود كه جواد ظريف به همراه معاون اول رييس‌جمهور به جمع صادر‌كننده‌ها رفت تا روزگار بهتري را براي تجار ايراني نويد دهد. صادر‌كننده‌ها آن روز با كف‌هاي ممتد از ظريف و تيم هسته‌اي كشور به خاطر زحماتش در لغو تحريم‌ها و باز شدن درهاي تجارت خارجي به روي ايران تقدير كردند.
انگار همين ديروز بود كه چشمان صادر‌كننده‌ها از خوشحالي و اميد برق مي‌زد. آنها خواسته‌هاي‌شان را كه در سال‌هاي گذشته بارها تكرار كرده بودند، اين‌بار اميدوارانه‌تر تكرار كردند تا تيم هسته‌اي در مذاكره‌هاي آتي، توسعه صادرات كشور را مدنظر قرار بدهد.
البته معاون اول رييس‌جمهور كه خود بوي صنعتي مي‌دهد و سال‌هاي سال در كسوت وزير صنايع و معادن دولت اصلاحات سكاندار وزارت صنايع و معادن بوده، بهتر از همه مي‌داند كه صادر‌كننده‌ها امروز با چه مشكلاتي روبه‌رو هستند. از همين‌رو، در تمام نشست‌هاي خود با توليدكننده‌ها و تجار به آنها اميد روزهاي بهتر تزريق كرده است. وعده‌اي كه حالا بعد از يك سال، خيلي‌ها را از اجرايي نشدن آنها نگران كرده است.
در آن روز صادر‌كننده‌ها با اميد و خنده سالن اجلاس را ترك كردند و اميد داشتند كه يك سال بعد و در روزي كه باز هم ميزبان مردان عاليرتبه دولتي خواهند بود، وعده‌هاي قبلي را تكرار نكنند و خواست‌هاي جديدتري از دولت مطالبه كنند؛ اما هم‌اكنون بعد از گذشت يك سال از آن روز باز هم مطالبات صادر‌كننده‌ها همان مطالبات قديمي است كه قدمت‌شان از عمر برنامه‌هاي توسعه حتي بيشتر است.
جوايز صادراتي كه سال‌هاست فقط نامي از آن شنيده مي‌شود، امسال بالاخره رييس سازمان توسعه تجارت از قرار گرفتن دوباره اين موضوع در دستور كار دولت خبر داده است.
درهاي بسته سيستم بانكي كه قراربود بعد از برجام به روي صادر‌كننده‌ها و صنعتي‌ها باز شود يا مشوق‌هاي صادراتي كه پشت چراغ قرمز مانده بود و صادر‌كننده‌ها را دلزده كرده بود، در كنار بروكراسي اداري و تنگناهايي سياسي كه هنوز هم تحريم‌ها را دستاويز مراوده با ايران كرده، موجب شده تا امسال هم صادر‌كننده‌ها دلسردتر از هميشه خود را براي حضور در جشن روز صادرات آماده كنند.
با اين حال امروز در حالي مسوولان سازمان توسعه تجارت ايران ميزبان صادر‌كننده‌ها هستند كه براي نخستين‌بار بعد از ٢٠ سال تراز تجاري ايران مثبت شده و دلخوشي جديدي براي باز يافتن بازارهاي صادراتي به وجود آمده است. فرش، پسته و زعفران ايراني بعد از سالها توانسته است جاي خود را درميان كالاهاي صادراتي باز كند كه نشان‌دهنده احياي بازار قديمي صادراتي ايران است.
همزماني يك سالگي برجام و آخرين سال از نخستين دوره رياست‌جمهوري روحاني موجب شده تا درخواست‌ها و مطالبات بخش خصوصي و صادر‌كنندگان ايران از رييس‌جمهور رنگ و بويي جدي‌تر به خود بگيرد و اين تجار ايراني مطالبات خود را با قدرت بيشتري از دولت مطالبه كنند.
هر چند كه مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگاني ايران معتقد است كه «نبايد توقع داشته باشيم كه وعده‌هاي حوزه بازرگاني و توليد يك شبه به نتيجه برسد» اما وي نيز اذعان دارد كه زمان آن فرا رسيده كه گام‌هاي اساسي‌تري براي بخش صادرات كشور برداشته شود گو اينكه دولت يكي از برنامه‌هاي اصلي خود را افزايش درآمدهاي حاصل از صادرات قرار داده است.
در همين حال ابراهيم جميلي ديگر عضو اتاق بازرگاني ايران هم معتقد است كه «برجام براي صادرات بسيار مفيد بوده است و امروز صادر‌كننده‌هاي ايراني مي‌توانند با مذاكره‌كننده‌هاي خارجي پاي ميز مذاكره بنشينند. پيش از اين خيلي از شركت‌ها و تجار خارجي حتي جرات نمي‌كردند نامي از ايران و مذاكره با ايران بزنند و امروز با ما پاي ميز مذاكره و توافق و تفاهمنامه مي‌نشينند.»
وي ادامه مي‌دهد: «حتي بسياري از طرف‌هاي مذاكره خارجي كه در دوران تحريم تلاش‌هاي زيادي براي ورود به ايران كرده بودند به خاطر تحريم‌ها و تنگ نظري‌هاي غربي با طولاني شدن روند مذاكره سرخورده شدند و روالي كه نهايتا بايد چند ماه طول مي‌كشيد حالا ممكن است، چندسال به طول بينجامد.»
جميلي در عين حال با برشمردن برخي موانع در انتقال پول در زمان گذشته پيش از برجام گفت: «تجار و صادر‌كننده‌هاي ايراني فراموش نكرده‌اند كه در روزهاي پيش از برجام تعداد زيادي كلاهبرداران خارجي با جلب اعتماد تجار ايراني در خارج از كشور مقادير زيادي از سرمايه‌هاي تجار ايراني را به بهانه تامين شريك تجاري خارجي دزديدند و تجار را ورشكست كردند. روالي كه حتي تجار امكان شكايت به محاكم بين‌المللي را نيز نداشتند.»
اين عضو اتاق بازرگاني ادامه داد: «حالا اين شرايط بهبوديافته است اما هنوز نتوانسته‌ايم در كنار ديپلماسي قوي سياسي ايران ديپلماسي اقتصادي‌مان را نيز بسط داده و به همان اندازه قوي كنيم. ايران توانست در روزهاي مذاكرات با ديپلماسي قوي سياسي‌اش حرف خود را به قدرت‌هاي برتر دنيا بقبولاند اما در بخش اقتصادي ضعف ديپلماسي باعث شده تا در بسياري از جوامع بين‌المللي حرفي براي گفتن نداشته باشيم.»
اين تاجر ايراني همچنين تصريح كرد: «حالا زمان آن فرا رسيده است كه ديپلماسي اقتصادي مان را قدرت ببخشيم و همه توان‌مان را بگذاريم تا بازارهاي جديدي را براي تجار ايران تعريف كرده و ايجاد كنيم اين موضوعي است كه معاونين وزير و وزير صنعت بايد مورد توجه خاص قرار دهند. ايران قابليت‌هاي زيادي در صادرات كالاهاي مختلف دارد و تنها بايد بازارهاي هدف را براي اين كالاها شناسايي و مذاكرات ابتدايي براي صادرات به آنها را انجام بدهند. ما بايد بتوانيم جغرافياي جديد صادراتي تهيه كرده و در اختيار صادر‌كنندگان‌مان قرار دهيم تا به اهداف صادراتي دولت برسيم.»
جميلي با بيان اينكه ما تلاش مي‌كنيم كه صادرات را در بعد ملي ببينيم و تلاش كنيم كه صادركننده به عنوان شخصيت قابل قبول در كشور شناخته شود، به سال آخر دولت يازدهم اشاره كرد و گفت: «درست است كه سال آخر دولت يازدهم است اما سال آخر برجام نيست و برجام توافق بين‌المللي است كه بيش از ١٢ سال طول مدت دارد و هر دولتي كه بر سر كار بيايد نمي‌تواند به صورت يك طرفه آن را لغو كند.»
وي با اشاره به خواست صادر‌كننده‌ها گفت: «صادر‌كننده‌ها در شرايط امسال از دولت مي‌خواهند تا ضمن احياي مشوق‌هاي صادراتي قدرت رقابت را بين صادر‌كننده‌ها بالا ببرد و صادر‌كننده‌ها هم در سايه اين قدرت رقابت خود را بالاتر از سطح كشورهاي همسايه و رقيب برده و بتوانند بازار بيشتري را از آن خود كنند. به اين جهت رييس‌جمهور بايد از مجلس بخواهد تا مشوق‌هاي صادراتي احيا شود و مطالبات بخش خصوصي پاسخ داده شود.»
جميلي افزود: «حذف بروكراسي اداري، همراهي سيستم بانكي براي ارايه نقدينگي به صادر‌كننده‌ها و رفع مشكلات شهرداري و محيط زيست از ديگر مطالبات صادركننده است.»
حال بايد منتظر ماند و ديد امروز رييس‌جمهور براي برداشته شدن مشكلات صادر‌كننده‌ها چه وعده جديدي را مي‌دهد يا حضور وي در اين گردهمايي تجار موجب خواهد شد تا گره‌اي از گره‌هاي كور بخش صادراتي كشور برداشته شود، ياخير؟
اميدهاي بي‌پاسخ
سال گذشته و همزمان با برداشته شدن تحريم‌ها و اجرايي شدن برجام بود كه جواد ظريف به همراه معاون اول رييس‌جمهور به جمع صادر‌كننده‌ها رفت تا روزگار بهتري را براي تجار ايراني نويد دهد. صادر‌كننده‌ها آن روز با كف‌هاي ممتد از ظريف و تيم هسته‌اي كشور به خاطر زحماتش در لغو تحريم‌ها و باز شدن درهاي تجارت خارجي به روي ايران تقدير كردند.
انگار همين ديروز بود كه چشمان صادر‌كننده‌ها از خوشحالي و اميد برق مي‌زد. آنها خواسته‌هاي‌شان را كه در سال‌هاي گذشته بارها تكرار كرده بودند، اين‌بار اميدوارانه‌تر تكرار كردند تا تيم هسته‌اي در مذاكره‌هاي آتي، توسعه صادرات كشور را مدنظر قرار بدهد. البته معاون اول رييس‌جمهور كه خود بوي صنعتي مي‌دهد و سال‌هاي سال در كسوت وزير صنايع و معادن دولت اصلاحات سكاندار وزارت صنايع و معادن بوده، بهتر از همه مي‌داند كه صادر‌كننده‌ها امروز با چه مشكلاتي روبه‌رو هستند.
3535
نظر شما