پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث شد بحث‌های بسیاری در مورد سیاست خارجی آینده آمریکا مطرح شود. ولی باید در نظر گرفته شود که رئیس‌جمهور آمریکا در این امور دست تنها تصمیم نمی‌گیرد. او از این لحاظ با محدودیت‌های کنگره مواجه مي‌شود، علاوه بر این، سرویس‌های ویژه، دستگاه دولتی، منافع کمپانی‌های آمریکایی و حتی نظر متحدان آمریکا در خارج بر نظر او اعمال نفوذ می‌کنند. رفتار جنجالی ترامپ با سیاستی که در عمل پیاده خواهد شد تفاوت دارد.
در عین حال، اظهارات مقامات بلندمرتبه اروپایی و ناتو و هشدارهای آنها به ترامپ در مورد ضرورتِ پیشه کردن "راه صحیح" بی‌اساس نیست. در شرایط بی‌ثباتی کنونی در عرصه جهانی شخصیت‌ها، حتی شخصیت‌های ناچیز می‌توانند بر اوضاع نهادها اثر بگذارند چه رسد به رئیس جمهور ایالات متحده. امروز تحولات کلانی در جهان رخ می‌دهد.
در این شرایط نقش نوسانهای رشد می‌کند و رهبران درخشان و قطعی یکی از عوامل بروز این نوع تکانها هستند. اقدام آنها می‌تواند باعث تغییراتی بنیادی شود که امروز نمیتوان جهتگیری آنها را پیشبینی کرد.
اما در مورد ترامپ امری که باعث نگرانی مي‌شود خلق و خوی رئیس جمهور آینده آمریکا است. وقتی موقعیت غیرمنتظره بروز می‌کند یک سیاستمدار باید خودداری، اعتماد به نفس و توانایی تفکر هوشیار و معقول خود را به نمایش گذارد. اما اینها خصلت‌هایی است که ترامپ از آنها فاصله دارد. علاوه بر این، ترامپ راهبرد آماده‌ای ندارد که بتواند آن را بکار گیرد.
اروپایی‌ها در رابطه با ترامپ با ریسک‌های جدیدی مواجه می‌شوند. بحران اوکراین باعث شد ناتو سببی برای ادامه موجودیت خود کسب کند. ولی حتی اگر روسيه به عنوان یک تهدید تلقی شود، رویارویی کنونی از دوران جنگ سرد تفاوت محسوس دارد. وجود عوامل متغیر بسیار می‌تواند باعث بروز رویارویی ناتو با روسيه شود. حتی اگر این امر رخ ندهد بازدارندگی (راهبردی که ناتو نسبت به روسيه انتخاب کرده است -م) نمی‌تواند هیچ کدام از مسائل واقع در ریشه رویارویی را حل کند.
معلوم است که بحران اوکراین همچنان یکی از امور اصلی در روابط با روسيه خواهد بود. و برغم مساعی قدرتهای بزرگ، راه حل این امر اساساً به خود اوکراینی‌ها بستگی دارد. در مورد سوریه هم می‌تواند موقعیت مشابهی بروز کند. تلاش ناموفق روسیه و آمریکا برای نیل به توافق در مورد این کشور باعث مي‌شود نیل به توافق بزرگ جدید غیرمحتمل باشد. اینجا باید به چند مسئله بنیادی توجه شود که جدا کردن تروریست‌ها و اپوزيسيون معتدل یکی از آنها است.
ممکن است توافق در مورد هیچ کدام از این امور میسر نشود. در این صورت مي‌شود انتظار اقدام تند ترامپ و پیاده کردن سیاست اعمال فشار شدید بر مسکو و از جمله اعمال فشار قهرآمیز را داشت. احتمال بکار گرفتن مجازاتهای جدید بالا است.
ولی در این صورت آمریکایی‌ها روسيه را به سوی مشارکت نظامی با پکن خواهند راند. اتحاد کامل دو کشور ضرورت هم ندارد. حتی نزدیکی آنها باعث مي‌شود آمریکا با مأموریت بازداشتن دوگانه - روسيه و چین - مواجه شود. زمانی شوروی با چنین مأموریتی مواجه شده بود هرچند چین و آمریکا در آن دوران متحد یکدیگر نبودند.
*رئیس برنامه "خاورمیانه - صحنه رویارویی یا عملیات مشترک؟"
منبع: باشگاه مباحثه والدای
49261
نظر شما