مدیرانی که خود را عقل کل و بی نیاز از مشورت می دانند آفت توسعه کشور شده‌اند

دكتر نمكي گفت: در تمامي برنامه ها بايد تربيت انسان توسعه يافته، هدف نهايي باشد اين در حالي است كه از انسان به عنوان ابزار توسعه استفاده ميشود. وی با اشاره به شاخصهای توسعه گفت: در نوشتن برنامههای توسعه کشور متاسفانه تنها موردی که دیده نمیشود انسان است، در حالی که در تمام برنامهها باید محور اصلی انسان باشد.
وی افزود: درصدديم در اتاق فكر سازمان برنامه و بودجه كشور از كليه ظرفيتهاي انساني اعم از افراد شاغل و بازنشسته، سازمانهاي مردم نهاد و كارشناسان بخش خصوصي و غيردولتي براي اصلاح رويه برنامه نويسي استفاده كنيم و در اين ميان فارس ميتواند يكي از استان هاي منحصر به فرد در اين زمينه باشد. دكتر نمكي با بيان اين كه فارس پايلوت تدوين برنامه توسعه منطقهاي ميشود افزود: اجراي طرح پزشك خانواده در فارس ما را به اين يقين رساند كه اين استان ميتواند پايلوت برنامههاي توسعهاي منطقه اي شود تا ساير استانها از فارس به عنوان يك الگو بهره ببرند.
وي با تاكيد مجدد بر آن كه براي دستيابي به انسان توسعه يافته تلاش كرده ايم، گفت: از بعد از انقلاب در ايجاد زيرساختها همچون جاده سازي، آب، برق و ... كارهاي زيادي شد اما به دليل آن كه براي انسان توسعه يافته تلاشي نكرديم شاهد افزايش ناهنجاريهاي اجتماعي، اعتياد، خشونت و ... هستيم. در حقیقت ما مدام در حال ساختن بزرگراه، ساختمان و ... هستیم و در نوشتن بودجه کشور نیز به این مسائل توجه میکنیم، در حالی که از رسیدگی به اخلاق و نیازهای روحی و روانی انسان دور شدهایم این همه پرونده قضایی در دادگستریها نشاندهنده این است که نتوانستهایم مشکلات اساسی جامعه را حل و فصل کنیم، هرچند که در ساختوساز و مسائل دیگر پیشرفت بسیاری داشتهایم.
معاون سازمان برنامه و بودجه كشور با بيان اين كه انسان توسعه يافته به همه قوانين از جمله قوانين راهنمايي و رانندگي و يا قوانين پرداخت حقوق دولتي اهميت ميدهد، افزود: اين غفلت تاريخي حتي در اروپا هم اتفاق افتاده بود اما آنها براي اصلاح آن روند، اقدامات خوبي انجام دادند.
وي گفت: براي رفع اين معضل بايد از مدارس شروع كنيم. كشورهاي اروپايي و موفق در اين زمينه به جاي آن كه مغز بچهها را از فرمولهاي رياضي پيچيده و يا حفظيات پر كنند از همان ابتدا آن ها را با واقعيت فعاليتها آشنا ميكنند، مثلاً آنها را به پارلمانشان ميبرند يا آن ها را در سر چهار راه كنار پليس نگه ميدارند و يا سر مزرعه ميبرند تا كودكان از همان ابتدا با مشقت توليد گندم، برنج، ميوه و ... آشنا شوند و غذا را به راحتي روانه سطل زباله نكنند. دكتر نمكي با بيان اين كه اين وضعيت مانند آن است كه كارخانه توليد لاستيك تراكتور احداث كنيم اما پرايد توليد نمائيم افزود: بايد قبول كرد كه در برنامه ريزي كلان موفق نبوديم. اگر ميبينيد زيرساخت توسعه داريم اما توسعه يافته نيستيم براي آن است كه انسان توسعه يافته تربيت نكردهايم.
وي بيان داشت: در اين شرايط با ساختن اتوبان و رساندن تكنولوژي 2016 به خودروسازان باعث ميشود انسان توسعه نيافته به جاي استفاده از اين زيرساخت در اتوبانهاي كشور فقط ويراژ دهد و با خودروهاي آنچناني معلق بزند به عبارت دیگر اگر بهترین اتومبیلها و جادهها را دست انسان توسعهنیافته دهیم، هرگز توان استفاده صحیح را از این امکانات نخواهد داشت.
معاون سازمان برنامه و بودجه كشور با تاكيد بر اين كه بايد برنامههاي توسعه مبتني بر بضاعت، امكانات اقليمي و فرهنگ بومي باشد، افزود: هيچ گاه در تدوين اين برنامهها از جامعهشناس و حقوقدان استفاده نكرديم تا مشخص كنیم 5 سال ديگر انسانها چه شخصيتي بايد داشته باشند. در نوشتن برنامههای توسعه باید از دانشمندان مردمشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی استفاده کنیم و توسعه را در یک نگاه محدود فیزیکی نبینیم و نیازهای روحی انسان را مدنظر قرار دهیم.
وي كه معتقد است تمامي آمارهاي پيش بيني شده در اول برنامهها درست و راستيآزمايي شده نيست، اضافه كرد: متاسفانه پایهریزی برنامه توسعه کشور بر مبنای آمار اشتباه و غیرواقعی موجب شده است که هیچگاه تصمیم درستی در این زمینه گرفته نشود علاوه بر آن بودجه سنواتي بر اهداف برنامه هاي توسعهای آن زمان منطبق نبوده است و برنامهريزيهاي صورت گرفته بر اساس بضاعت مملكت صورت نگرفته است. حرفهاي ايده آليستي ميزنيم اما عمل نميكنيم.
نمكي، مدیرانی که خود را عقل کل دانسته و بینیاز از مشورت میبینند را نیز آفت توسعه کشور دانست و تصريح كرد: شايد مهمترين دليل اين معضل آن است كه مديران برنامه محور نداريم، افرادي كه در دستگاه ها به كار گمارده ميشوند خودشان را برنامه ميدانند و انگار از روز اولي كه به سمت مديريت منصوب شده اند همه علم عالم را با سرنگ به رگ آنها تزريق كرده اند. بديهي است چنين افرادي، آدم هايي كوتولهتر از خود را زير چتر آن سازمان جمع ميكنند تا مبادا كسي حرفي كارشناسيتر از حرفهاي او بزند.
وي با اشاره به تعطيلي چند ساله سازمان مديريت و برنامه ريزي گفت: ما خوشه چين خرمني آتش گرفته هستيم كه باعث شد بسياري از همكارانمان از اينجا جدا شوند و مجبور شديم با همين سازمان نيم بند، كار برنامه نويسي و برنامه ريزي را انجام دهيم.
معاون سازمان برنامه و بودجه كشور افزود: نبود برنامههاي مبتني بر اقليم و بضاعت كشور باعث ميشود تا كارخانه سيمان در جنگل بنا شود و ريزگردهاي ناشي از آن، آثار تخريبي شديدي به وجود آورد كه هيچ گاه ضرر آن از لحاظ ريالي اندازه گيري نشده است و يا با 25 متر مكعب آب، يك هندوانه توليد كنيم و با قيمتي زير نرم يك بطري آب به كويت بفروشيم و اسمش را بگذاريم صادرات!
دكتر نمكي با تاكيد بر اين كه هيچ راهي به جز تدوين برنامه بر اساس بضاعت فرهنگي و اقليمي نداريم، افزود: هيچ استاني را نميتوان با الگوي وارداتي توسعه داد. در حال حاضر هيچ استان، شهرستان و يا روستايي قابليت تعميم برنامه هاي توسعه اي به مناطق ديگر را ندارد و هيچ يك نميتواند به الگويي براي كشور تبديل شود. وي با تاكيد بر اين كه دولت تدبير و اميد مظلومترين دولت بعد از انقلاب است كه هجمههاي ناجوانمردانهاي عليه آن در جريان است گفت: گرچه بدنه كارشناسي سازمان برنامه و بودجه فرسوده است اما راهكارش گرفتن نيروي ثابت نيست و نبايد تصور كنيم هر چه سازمان را حجيمتر نمایيم اين سازمان كارشناسيتر ميشود بلكه بايد از كارشناسان دستگاههاي اجرايي، اعضاي هيات علمي دانشگاه ها و كارشناسان بخش خصوصي و غير دولتي براي چابك سازي اين سازمان به عنوان مشاورين موضوعي بهره ببريم.

46