رکود غیرعادی بازار مسکن

رکود در بازار مسکن با آمدن سال جدید همچنان ادامه دارد. بازار خرید و فروش ملک در حالتی قرار گرفته است که تمایلی برای کاهش و یا افزایش قیمت نشان نمی دهد. گرچه رکود پدیده غیر عادی در بخش مسکن نیست  و به طور متناوب پس از یک دوره رونق با رکود مواجه می شویم. اما  طولانی شدن زمان آن در این دوره غیر عادی به نظر می رسد.  

بازار مسکن در ایران به شکل فعلی آن نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای اجتماعی کشور باشد و از این نظر سازوکار بازار مسکن در ایران دچار ناکارآمدی ساختاری است چراکه الگوی تقاضا در ایران، بازارمسکن را به دوبخش مجزای بازار مسکن به عنوان دارایی سرمایه ای و بازار مسکن به عنوان نیاز مصرفی و حیاتی تبدیل کرده است.

اما در شرایط فعلی از میزان تقاضای موثر در جامعه کاسته شده است. چرا که بازار مسکن در پی سیاست های دولت و رکود اقتصادی در بن بست قرار گرفته است. شاید امروز مسوولان دولتی نمی خواهند دوباره با موج گرانی خانه در دوره قبلی رونق مواجه شوند. در این دوره که از سال 85 رخ داد، سیاست های انبساطی دولت و تزریق نقدینگی به جامعه و از سوی دیگر سود آور نبودن سرمایه گذاری در سایر بخش های اقتصادی باعث شد تا هجوم نقدینگی به سمت بازار مسکن باشد و نتیجه آن تنها  گرانی چند برابری نرخ خانه بود که پیش از آن سابقه نداشت .

پیش از آن مردم در طلا و گوشی تلفن همراه و خودرو سرمایه گذاری می کردند اما با توجه به نوسانات شدید در آن بازارها تنها راه مطمئن در سرمایه گذاری خرید ملک بود. اما وقتی قیمت ها بسیار بالا رفت و مردم قدرت خرید را از دست دادند، این دوره رونق دیری نپایید و دوره رکود زودتر از معمول آغاز شد.

به طور طبیعی وقتی بازاری در رکود به سر می برد عده ای که مجبور به فروش مسکن می شوند، چند درصدی از قیمت ها کاهش می یابد.

اما امروز طولانی شدن دوره رکود تا حدودی باعث نگرانی شده است و معلوم نیست چه آینده ای را برای این بازار رقم خواهد خورد. چراکه دیگر این رکود با کاهش قیمت همراه نیست.

رکود حاضر  تنها در معاملات ملک نیست بلکه با کاهش سرمایه گذاری، تولید مسکن نیزبه رکود رفته است. اگر این بازار همچنان در رکود نگه داشته شود، تبعات آن غیرقابل جبران است.

به طور طبیعی در زمان رونق، تحرک قیمت پیش می آید اما با اتخاذ سیاست پیش گیرانه می توان مانع از بغرنج شدن افزایش قیمت ها شد. رونق و رکود بخش مسکن سال‌هاست که به صورت داستانی تکرارشونده در اقتصاد ادامه یافته است. در طول این دوران هرگاه گرایش‌های سیاست‌گذاران چه در عرصه‌ی اقتصاد کلان و چه در بخش مسکن به سمت آزادسازی و یا به عبارت بهتر رهاسازی بازار حرکت کرده، دامنه و شدت نوسان های قیمت افزایش یافته است. در مقابل، هر گاه بازار با دخالت موثر و کارآمد دولت مواجه بوده، از شدت این نوسانات کاسته شده است.

ظاهرا مسوولان دولتی به رکود بخش مسکن دلخوش کرده اند اما ادامه روند با توجه به افزایش حجم تقاضا و کاهش تولید سبب خواهد شد بازار دیگر در حالت انتظار باقی نماند. درست است که دولت با مسکن مهر در تلاش است تا بخشی از جامعه را صاحب مسکن کند اما مسکن مهربرای قشر خاصی از جامعه است و بازار اصلی به جز بازار مسکن مهر است. با این اوصاف اگر سیاست های دولت در این بخش بر همین روال پیش رود بعید به نظر می رسد بخش مسکن از رکودی که بیش یکسال و نیم نفسش را از شماره انداخته نجات یابد.

 *کارشناس مسکن