این اصول منافع و امنیت ملی کشورمان است؛ لذا رابطه ایران و ارمنستان یک بحث عاطفی نیست بلکه چون مردم ارمنستان یکی از کشورهای همسایه ایران است و امنیت ملی و منافع ملی دو کشور در این خصوص درهم تنیده است. ما موقعیت‌های مشترکی با ارمنستان داریم که باعث می‌شوند که ارتباط ایران و ارمنستان یک ارتباط قوی باشد. این ارتباط در نوع خود نشان‌دهنده این است که ما نگاه‌بخشی به کشورها نداریم و نمی‌گوییم که چون ارمنستان، ارمنی و از دین دیگری هستند باید رابطه‌ای با آنها نداشته باشیم. ما برای همه همسایگانمان اعم از مسلمان و غیرمسلمان اهمیت ویژه‌ای قائل هستیم. ارتباط ما با ارمنستان براساس امنیت ملی و منافع ملی است و این ارتباط علیه هیچ کشوری از جمله آذربایجان نیست و در کم کردن یا زیاد کردن رابطه با هیچ کشوری نیز تأثیرگذار نخواهد بود.
با ارمنستان مرز مشترک داریم و با آذربایجان هم به اینگونه است و نباید در میان کشورهای همسایه‌مان تفاوتی قائل شویم زیرا ما با همه کشورهای همسایه منافع مشترک داریم و اگر بخواهیم به یکی از کشورهای همسایه توجه بیشتری کنیم موجب ناراحتی دیگر کشورها می‌شود و هیچ‌گاه نباید از کشورهای همسایه مان غافل شویم.
در خصوص ارتباط ارمنستان و آذربایجان باید به اقبال این کشورها به ایران نگاه کنیم. ارمنستان گاهی منافعش ایجاب می‌کند که رفت و آمد زیادی با ایران داشته و همکاری‌های مشترکی با ایران داشته باشد و این جاده مابین ایران و ارمنستان دوطرفه است اما آذربایجان بیشتر اقبال به آمریکا دارد تا ایران و اینطور نیست که همیشه ایران برای آذربایجان غش کند. آذربایجان هم باید برای ایران غش کند و اگر یک طرف در رابطه برای دیگری غش نکند طبیعتاً طرف دیگر هم در ایجاد رابطه سست می‌شود. ارتباط ایران با ارمنستان نباید تأثیری در روابط ایران با آذربایجان داشته باشد. متأسفانه آذربایجان به ارتباط ایران و ارمنستان نگاهی عاطفی دارد. اگر آذربایجان مثل ارمنستان با ایران می‌جوشید و اینقدر به سمت آمریکا و اسرائیل تمایل نداشت مطمئنم که ایران هم ارتباطاتش را با آذربایجان گسترده‌تر می‌کرد و فعالیت‌های دوجانبه بیشتر می‌شد.
اکنون مشکل روابط ایران و آذربایجان در نجوشیدن دوطرف برای یکدیگر است و دلیل عمده این سردی روابط هم این است که خاستگاه آذربایجان به سمت کشور ما نیست.
خاستگاه آذربایجان به سمت کشورهای غربی است و تصور می‌کند که اگر به غرب متصل شود رستگار شده است. در حال حاضر ارمنستان بیشتر احساس می‌کند که با ایران بجوشد ولی به نظر می‌رسد که رهبران آذربایجان کمتر این احساس را دارند و اولویت‌هایشان در جاهای دیگر وجود دارد. ایران هم در این مسئله نمی‌تواند به آذربایجان بگوید که با آمریکا و اسرائیل قطع رابطه کنید و با ما رابطه داشته باشید، این اختیار در دست آذربایجان است و آنها هستند که این اولویت‌بندی را انجام می‌دهند. اکنون آذربایجان از منابع ایران در دریای‌خزر استفاده می‌کند و اگر این کشور در دریای خزر به حق خود قانع بود و حسن نیت نشان می‌داد زمینه را برای گسترش روابط ایجاد می‌کرد که تاکنون اینچنین نبوده است و استفاده از منافع ایران در دریای‌خزر توسط آذربایجان یکی از دلایل سردی روابط میان ایران و آذربایجان است. ظرف 15 سال گذشته ایران قدم‌های زیادی را برای تفاهم با آذربایجان در خصوص منابع دریای‌خزر برداشته است اما وقتی آذربایجان یک شرکت انگلیسی را برای بهره‌برداری از منابع دریای خزر می‌آورد، نشان می‌دهد که علاقه‌ای به تفاهم و روابط گرم در این مورد با ایران ندارد.
کارشناس مسائل سیاست خارجی
نظر شما