حامد فرجی- از این رو به سراغ حجه الاسلام و المسلمین محسن غرویان رفتیم تا نظر او را درباه حدود حجاب و میزان اولویت ناهنجاری بد حجابی در برابر دیگر ناهنجاری ها و چگونگی نوع نگاه نسبت به این پدیده دریابیم.این مدرس حوزه در عین ایجاز به مطالب خوبی اشاره می کنند که می تواند در شرایط کنونی به تعدیل و واقع بینی نگاه ما نسبت به این مساله بیانجامد .
حدود حجاب با توجه به نظرات فقهی علمای شیعه دقیقا چیست ؟
پوشش و حجاب دراسلام ، بر طبق آراء قاطبه فقهای شیعه این است که زنان تنها می توانند وجه و کفین صورت و دو کف دست تا مچ شان را نپوشانند . در نماز هم همین مقدار کفایت می کند . نوع لباس هم باید به شکلی باشد که جلب توجه نکند و برجستگی های بدن را بپوشاند . به تعبیر دیگر نباید لباس و پوشش زنان تحریک آمیز باشد تا موجبات گناه و معصیت را در جامعه فراهم سازد.
این محرک نبودن که فرمودید دقیقا چه حد و مرزی دارد ؟ و چگونه باید آن را شناخت ؟
یعنی لباس زنندگی خاصی نداشته باشد . این گونه امور فقهی که با خط کش انداره گیری نمی شود . بلکه در آن به عرف و فهم عمومی استناد می شود . باید دید عرف و مردم چه تعریفی از زنندگی دارند و زنندگی را چه می دانند . فهم عرف در این موارد شرط است .
امروزه در جامعه شاهد نا هنجاری های متعددی هستیم. از آنجا که حجاب یکی از مسلمات شرعی است می توان بی حجابی را به عنوان یک ناهنجاری اجتماعی قلمداد کرد . با این اوصاف آیا بد حجابی با تمام حساسیت هایی که اخیرا در مورد آن صورت گرفته ، جزو اولین و مهم ترین این نا هنجاری ها به شمار می رود ؟
به نظر من تشخیص تقدم و تاخر در ناهنجاری های اجتماعی و امور انسانی بسیار کار سختی است . بیان اینکه کدام ناهنجاری تقدم دارد و کدام ناهنجاری تاخر دارد از عهده ی هر کسی بر نمی آید . لذا در برخورد با بد حجابی باید کار کارشناسی صورت بگیرد . ولیکن به نظر می رسد این ناهنجاریهای اجتماعی بسیار در هم تنیده اند . بهر تقدیر مساله حجاب در جامعه ما هم جنبه ملی دارد و هم جنبه دینی . جنبه ی دینی دارد چون از ضروریات دین ماست . و جنبه ملی دارد چون ملت ایران سابقه عفاف و حجاب را در میان زنان داشته اند . پس در نتیجه ضرورت دارد از هر دو بعد به آن پرداخته شود .در ثانی این مشکلات و معضلات در طول هم قرار دارند نه در عرض هم . ما اگر امروز شاهد بد حجابی در جامعه هستیم بدین معنا نیست که دیگر هیچ مشکلی نداریم و حالا به سراغ بد حجابی رفته ایم . هر کدام از این معاصی و معضلات باید در جای خودش مورد دقت قرار گیرد و راه حل برای آنها ارائه شود . اما این بدین معنا نیست که اگر شاهد مشکلاتی در سطح جامعه هستیم چشم خویش را بر مشکلات دیگر ببندیم . باید به هر مشکلی در جای خودش پرداخت . باید به سمت مطلوبات مهمی چون : عدالت اجتماعی ، انتقاد از مسئولان و روشن شدن وضعیت اقتصادی آنها حرکت کنیم اما نباید از مشکلات دیگر غافل شویم . به عبارت دیگر ریشه ی خیلی از این امور نا مناسب مثل بدحجابی را فقط نباید در رفتار گروه حاکم جستجو کرد .
از لحاظ شرعی چه طور؟ آیا بد حجابی بر هر امر غیر شرعی که در جامعه صورت می گیرد مقدم است ؟
به قول ما طلاب اثبات شیء نفی ما عداء نمی کند . یعنی اگر گفتیم حجاب امر مهم و ضروری است نفی ضرورت از امور دیگر نخواهد کرد . مسائل دیگر هم بسیار بسیار مهم است . ما اگر معتقدیم باید به مساله حجاب رسیدگی شود بدین معنا نیست که به دیگر مسائل نباید پرداخت . چون مساله حجاب یک مساله ملی و مذهبی به شمار می آید و می تواند مبدا و منشا امور دیگر قرار بگیرد در مورد آن حساسیت وجود دارد . ولیکن مساله عدالت اقتصادی ، عدالت اجتماعی و مبارزه با مفاسد اقتصادی و الی آخر از ضروریاتی است که باید بدانها نیز پرداخت .
پس ریشه را در چه چیزی می دانید ؟
نمی توانیم بگوییم بی حجابی یا بد حجابی صرفا از بی عدالتی ، رفتار های نا دقیق دولتمردان و چیز هایی از این دست ناشی می شود ، بلکه ریشه ی این امور را ، در عین ارتفاع این مشکلات، باید در جان ، روان و روحیات انسان ها جستحو کرد . اگرچه نا گفته پیداست مواردی که ذکر شد در این وضعیت نامطلوب دخیلند ولیکن نمی توان بد حجابی را فقط به آنها تقلیل داد .
نظر شما