این دیدار به درخواست بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه و با وساطت وی انجام شد. پیش از آن مقتدی صدر و ایاد علاوی با بشار اسد مذاکرات مفصلی داشتند که در هر دو دیدار بشار اسد بر لزوم سرعت بخشیدن به تشکیل دولت و پایان اختلاف‌ها تاکید داشت. این نخستین بار است که ایاد علاوی و مقتدی صدر با هم دیدار می‌کنند.
بشار اسد در دیدار با مقتدی صدر از او خواسته بود برای پایان دادن به بحران جاری که بر سر تشکیل دولت به وجود آمده ، با ایاد علاوی دیدار کند. یک روز پس از این دیدار احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه نیز به دمشق آمد تا او هم به عنوان نماینده کشورش، نقشی در پیشبرد مذاکرات تشکیل دولت در عراق داشته باشد.
ایاد علاوی در حالی دوشنبه شب به بغداد بازگشت که در سر خیال دیداری دوباره با نوری مالکی را می پروراند. دیدار ایاد علاوی با مقتدی صدر که دو روز پس از پیشنهادهای حکومتی وی انجام شد، سناریوی تازه‌ای را رقم زد که باعث شد عراق بار دیگر به راس اخبار رسانه‌های جهان بازگردد.
دو روز قبل از دیدار ایاد علاوی با مقتدی صدر، رئیس فهرست العراقیه پیشنهادهای خود را برای تشکیل حکومت آینده عراق به صورت مکتوب به اطلاع رهبران ائتلاف ملی رسانده بود. ایاد علاوی در نامه خود به رهبران ائتلاف ملی پیشنهاد داد که خود نخست‌وزیر شود، جلال طالبانی بر منصب خود باقی بماند، عادل عبدالمهدی و طارق الهاشمی نیز هر دو به عنوان معاونان رئیس جمهور در پست‌های خود ابقا شوند و ریاست پارلمان به مجلس اعلا و به شخص همام حمودی یکی از رهبران این تشکل داده شود. ایاد علاوی حتی تکلیف برخی از مناصب دیگر را نیز روشن کرده است. مثلا پیشنهاد داده است که وزارت دارایی و یکی از مناصب کلیدی دیگر به مجلس اعلا داده شود. علاوی در دیدار با مقتدی صدر هم دقیقا همین پیشنهاد را مطرح کرد. به نوشته روزنامه الشرق الاوسط، در آن دیدار علاوی پیشنهادهایی را درباره پست‌های آینده دولت به مقتدی صدر پیشنهاد داده است.
مقتدی صدر پیش‌تر در مصاحبه با شبکه الجزیره گفته بود که ایاد علاوی به او پیشنهاد داده است که 12 پست دولتی جدید در اختیار جریان صدر باشد. اما با توجه به وضعیت حساس جاری بعید به نظر می‌رسد این تعداد وزارتخانه به جریان صدر برسد.
پس از پایان جلسه هم ایاد علاوی و هم مقتدی صدر به صورت جداگانه در نشست مطبوعاتی شرکت کردند و اظهار داشتند که نظراتشان بسیار به هم نزدیک بوده است. مقتدی صدر در مصاحبه مطبوعاتی خود گفت: «ایاد علاوی به من گفت که فهرست العراقیه حاضر است از برخی مواضعش کوتاه بیاید. لازم است که دولت قانون نیز سیاستی این چنینی اتخاذ کند تا راه برای تشکیل حکومت آینده هموار شود.»
بدین ترتیب ایاد علاوی با سناریوی تازه‌اش قصد دارد نوری مالکی و متحدانش را از بازی سیاسی جاری حذف کرده و آنها را محدود به یک اپوزسیون درون پارلمانی کند. به اعتقاد برخی کارشناسان، هدف نهایی علاوی انزوای کامل ائتلاف دولت قانون به خصوص حزب الدعوه است. به خصوص این که تشکل‌های اصلی ائتلاف ملی نیز بی‌میل نیستند که حزب الدعوه منزوی شود. سناریوی علاوی باب میل سوریه، عربستان و اردن که رابطه چندان حسنه‌ای با نوری مالکی ندارند، نیز هست. بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه با هماهنگی کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی و امارات متحده مقتدی صدر را به سوریه آورد تا میان او و ایاد علاوی که مورد حمایت قاطبه کشورهای عربی است، آشتی دهد. سوریه امیدوار است که بدین ترتیب با هماهنگی ایران بتواند هر چه سریع‌تر دولتی تشکیل دهد که در آن نوری مالکی نقشی نداشته باشد.
مقتدی صدر درباره این که موضع ایران نسبت به دیدارش با ایاد علاوی چیست، گفته است: «ایران اصرار دارد که دولت جدید عراق هر چه سریع‌تر تشکیل شود.» صدر در پاسخ به این پرسش که آیا ایاد علاوی به ایران خواهد آمد یا خیر گفته است : «من مسئول به تهران آوردن ایاد علاوی نیستم.» ائتلاف ملی گفته است که طرح علاوی را در دست بررسی دارد. اما در مقابل کردها نسبت به پیشنهادهای علاوی احساس مثبتی ندارند. به اعتقاد آنها پیشنهاد علاوی به جای آن که بحران را حل کند بر گره موجود بر بحران می‌افزاید چرا که یکی از طرف‌های سیاسی کشور یعنی دولت قانون را از دولت آینده دور می‌کند.
در این بین عدنان المفتی، نماینده اتحاد میهنی کردستان به ریاست جلال طالبانی به روزنامه الشرق الاوسط، گفته است: «این ائتلاف هیچ پیشنهادی را نپذیرفته و حاضر نیست به شیوه‌ای که مد نظر العراقیه است با آن هم‌پیمان شود. پیشنهادهای علاوی کودتا علیه دولت قانون است و این مغایر تمام دستاوردهای مذاکرات انجام شده تا کنون است.»
فریاد راوندوزی، سخنگوی پیمان کردستان نیز در این باره گفته : «ما به هیچ وجه حاضر نیستیم یکی از جریان‌های اصلی سیاسی عراق از تشکیل دولت آینده دور بماند و به نظر ما پیشنهادهای علاوی به هیچ عنوان قابل قبول نیست چرا که در حقیقت دور ساختن ائتلاف مالکی از قدرت است.»
اما این همه ماجرا نیست. سناریوی دومی نیز در این میان همچنان مطرح است که امریکای‌ها از آن حمایت می‌کنند. این سناریو بر ائتلاف مالکی با علاوی متمرکز است. آنچه در دیدار ایاد علاوی با نوری مالکی می گذرد از اهمیت خاصی برخودار خواهد بود. دو روز قبل از آن اسامه النجیفی، یکی از رهبران سنی فهرست العراقیه در گفت و گو با شبکه مراسلین گفته بود که مذاکرات ما با دولت قانون به بن‌بست رسیده و ما به فکر جایگزین کردن متحد دیگری هستیم.
النجیفی در حالی چنین سخنانی را بر زبان می‌راند که شیخ جلال الدین صغیر، یکی از رهبران مجلس اعلای اسلامی عراق در گفت و گو با پایگاه خبری مراسلین از تمایل ایالات متحده امریکا بر تقسیم قدرت میان دولت قانون و العراقیه خبر داد. وی در این باره گفت: «امریکایی‌ها تلاش می‌کنند که به علاوی بقبولانند که پست ریاست جمهوری را بپذیرد و نخست‌وزیری نیز به مالکی برسد.»
بنابر این می‌توان چنین برداشت کرد که دیدار ایاد علاوی با مالکی این بار هم به خواست امریکایی‌ها و با حمایت آنها صورت می‌گیرد. منابع نزدیک به ایاد علاوی گفته‌اند که علاوی می‌خواهد به مالکی پیشنهاد دهد که ریاست جمهوری را بپذیرد و اجازه دهد دیگر جریان‌های سیاسی نیز وارد دولت جدید شوند تا بدین ترتیب دولتی با مشارکت همگان تشکیل شود.
روز گذشته جو بایدن، معاون رئیس جمهوری امریکا مجددا از طرف‌های عراقی خواست هر چه سریع‌تر به فکر تشکیل دولت باشند و هشدار داد که ایالات متحده کاری به کش‌مکش‌های سیاسی عراقی‌ها ندارد و سر زمان مقرر شده نیروهای خود را از عراق خارج خواهد کرد.
سناریوی امریکایی‌ها بر این استوار است که حکومت میان دولت قانون و العراقیه و کردها تقسیم شود با این تفاوت که به کردها پست ریاست مجلس برسد. امریکایی‌ها با تشکیل چنین ائتلافی دو هدف را دنبال می‌کنند، نخست این که بدین ترتیب می‌خواهند جریان صدر در انزوا قرار گرفته و نقشی در حکومت آینده عراق نداشته باشد و دیگر آن که دولتی شکل بگیرد که از اقتدار لازم برای حفظ امنیت و ثبات سیاسی عراق برخوردار باشد تا بتوانند با خیال آسوده از عراق خارج شوند. به اعتقاد امریکایی‌ها ائتلاف مالکی - علاوی که یکی نماینده شیعیان است و تجربه چهار سال دولت‌مداری دارد و دیگری نماینده جریان‌های سنی‌ای است که تا چندی پیش علیه امریکایی‌ها سلاح برداشته بوند، بهترین ترکیب از نگاه آمریکا برای عراق فعلی است.
نظر شما