سپیده سعیدی
از 4 سال پیش تاکنون این طرح مؤثر با فراز و نشیب‌های بسیاری مواجه شد. دکتر سید‌مجتبی میرعبداللهی کارشناس ارشد ارتباطات سلامت و عضو هیئت علمی دانشگاه اجرای این طرح را کاملاً مثبت ارزیابی می‌کند و امیدوار است اختلاف نظرها در این مورد زودتر پایان یافته و وضعیت بیماران و پزشکان به زودی ساماندهی شود.
آقای دکتر شما در جریان اجرای طرح پزشک خانواده هستید؟
بله، هم در جریان اجرای طرح و هم در جریان اجرا نشدن طرح، هستم.
چطور؟
می‌دانم که این طرح در بخش‌هایی اجرا شده و در شکل کلی‌تر اجرا نشده است.
به طور کلی طرح پزشک خانواده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پزشک خانواده در قالب طرح کلی‌تری با نام نظام ارجاع تعریف می‌شود. در نظام ارجاع سعی بر آن است تا افراد برای دریافت خدمات بهداشتی، درمانی و سلامتی خود مستقیماً به پزشک مراجعه نکنند، یعنی سلیقه‌ای عمل نکنند.
منظور از انتخاب سلیقه‌ای چیست؟
بسیاری از بیماران بر اساس سلیقه شخصی، تصورات و نیاز‌سنجی غیر اصولی‌شان پزشک خود را انتخاب می‌کنند و یا از طریق دوستان و آشنایان این کار را انجام می‌دهند.
این اقدام از سوی بیماران به لحاظ روحی برای آنها خوشایند و مؤثرتر است؟
در ظاهر بله ولی تأثیری در درمان آنها ندارد.
اجرای طرح پزشک خانواده چگونه از این انتخاب سلیقه‌ای جلوگیری می‌کند؟
هدف از اجرای این طرح آن است که فعالیت پزشکان ساماندهی شود، به ویژه متخصصان. در این طرح سعی شده تا بیماران نخواهند بی‌دلیل به پزشکان فوق‌تخصص مراجعه کنند به تصور آنکه بهتر معالجه می‌شوند. مسئولان بر این باورند که وقت پزشکان فوق‌تخصص و متخصص نباید برای اینکه بخواهند فشار خونی را بگیرند و کارهایی از این قبیل انجام دهند، گرفته شود.
مسئولان بر‌اساس این باور چه وظایفی برای پزشکان خانواده تعیین کرده‌اند؟
پزشک خانواده موظف است تمامی اطلاعات بیماری، سابقه سکونتی، سوابق بیماری ارثی و روند درمانی بیمار را کسب کند و در پرونده‌ای ثبت نماید.
تشخیص چه؟
پزشک خانواده ضمن انجام این کارها تشخیص می‌دهد که بیمار باید به کدام‌یک از پزشکان متخصص مراجعه کند. در این صورت بیمار کاملاً تحت نظارت و توجه پزشک خانواده است و کنترل ویژه‌ای روی سلامتی‌اش صورت می‌گیرد.
درباره مضرات مراجعه مستقیم بیمار به پزشکان متخصص توضیح دهید و اینکه این اقدام به ضرر پزشکان است یا بیماران؟
این مراجعات سلیقه‌ای و بدون مطالعه ایرادات کلی دارد که هر دو طرفین را در بر می‌گیرد پزشکان متخصص معمولاً باید پیش از معاینه بیمار با پرونده‌ای از شرایط فعلی بیمار رو‌به‌رو باشند که در این صورت امکان‌پذیر نیست و حجم کاری آنها برای بررسی وضعیت عمومی بیمار بالا می‌رود ضمن آنکه نباید وقتشان معطوف به مسائلی شود که جنبه عمومیت دارد از جمله فشار خون، وضعیت تغذیه، حال عمومی و ... اقداماتی که می‌تواند پیش از مراجعه به متخصصان قبلاً توسط پزشکان عمومی صورت می‌گیرد. مسئله‌ای که حتی در معاینه و خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی برای بیمار مؤثرتر است.
و اما محاسن؟
در سیستم ارجاع، داده‌های آماری از بیماران، بیماری‌ها و پزشکان کامل‌تر خواهد بود. پزشکان خانواده تحت نظارت یک شبکه در‌خواهند آمد و در این داده‌های آماری موارد اطلاعات بیماری‌ها و شیوع بیماری‌ها منسجم‌تر جمع‌آوری خواهند شد.
در این صورت مراجعه به پزشکان فوق‌تخصص کاهش می‌یابد و آنها متضرر می‌شوند؟
به نظر من تفاوت چندان زیادی در شرایط اقتصادی آنها ندارد.
پس چرا این اختلاف نظر بین وزارت رفاه و بهداشت مانع از اجرای این طرح پر از حسن است؟
به نظر من در آینده اختلافات حل خواهند شد و مسئله پزشک خانواده امروز نیاز عمومی بخش بهداشت و درمان جامعه به حساب می‌آید که ساماندهی آن از این طریق به بهبود وضعیت اقتصاد سلامت و تعرفه‌های درمانی و بیمه کمک خواهد کرد.
کارشناس ارشد ارتباطات سلامت
نظر شما