حسین کچوئیان، مدیر گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران، دوشنبه در نخستین روز همایش «آوینی؛ متفکر دوران گذار»، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، سخنرانی کرد.
در این همایشدو روزه که به همت کانون اندیشه جوان و با همکاری جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران، برگزار شد، محمد رجبی، سیدحمیدرضا برقعی، علیرضا کمری و شهریار زرشناس نیز حضور داشتند. کچوئیان در آغاز سخنرانیاش با موضوع «شأنیت تاریخی ـ اجتماعی آوینی» گفت: «عنوانی که برای این همایش انتخاب شده است، یعنی متفکر دورانگذار بودن، در بقیه اندیشمندان و افرادی که در نهادهای اجتماعی تأثیر داشتند نیز مطرح است. آوینی برای برخی، شخصیتی بزرگ و تأثیرگذار است و او را دستنایافتنی میبینند.
در برابر این گروه اشخاصی هستند که اینچنین عقیدهای ندارند و تأثیرات و ویژگیهای منحصربه فرد او را بر عرصه هنری، انکار میکنند. البته عظمت و تأثیر شهیدآوینی میتواند در سایر زمینهها هم مطرح شود.» وی ضمن بیان معانی مختلف روشنفکری و جریان آن در غرب افزود: «جریان روشنفکری که خاستگاه آن در غرب است، تقسیمبندیها و نوعبندیهای مختلفی را به خود دیده است. در ارزیابی شخصیتهای تأثیرگذار باید دقت کرد که زاویه دید ما و تخصص مورد نظر، در تقسیمبندی ویژگیهای آن متفکر اثر مستقیمی دارد.»
کچوئیان درباره اهمیت دیدگاههای اندیشمندان و قلمرو و جایگاه اندیشهها گفت: «اگر ما با دید فلسفی، هنری و سیاسی به روشنفکر بنگریم، ممکن است فقط همان بعد شخصیتی را از اندیشمند و روشنفکر بهدست آوریم. با این رویکرد میتوان گفت که روشنفکر میتواند کورسویههای تاریخی را بیان کند.
با بررسی آثار آوینی مشاهده میکنیم که وی در دو عرصه نسبتاً متفاوت فعالیت کرده است. معمولاً آوینی به خاطر آثار هنری و سینماییاش معروف است که البته مجموعه «روایت فتح» یکی از بهترین و ماندگارترین آثار او است. عرصه دیگر فعالیت او در آثار مکتوب و دستنوشتههای او است که از آن باید به دلنوشتههای آوینی تعبیر کرد.
آوینی فقر علمی روشنفکران در عرصه تاریخی، اجتماعی، هنری، ادبی را نشان داد و نکته قابل توجه این است که این کار وی بدون اظهار فضل و خودنمایی بود و با رجوع به منابع اصلی، این کاستیها را خاطرنشان کرد. این امر سوای از اینکه مشخص کنیم چه کاستیهایی در جریان روشنفکری جامعه ما وجود دارد، جزو ویژگی اصلی آثار آوینی است.»
همچنین در این همایش محمد رجبی، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو، هم به موضوع جریان روشنفکری در اندیشه آوینی پرداخت و گفت: اگر به مقالات آوینی به دقت نگاه کنیم، وی فقر علمی روشنفکران را که متفکران در حوزه فرهنگی، اجتماعی، فلسفی و دینی داشتند، با منابع اصلی و بدون اظهارنظر به آنها نشان میدهد و این ویژگی اصلی آثار آوینی است.
رجبی آگاهیبخشی آوینی را نشان دادن تفاوت روشنفکران ایرانی با غربی دانست و اظهار داشت: روشنفکران غربی نه آکادمیسین هستند و نه متخصص و اغلب آنها یا روزنامهنگارند یا اهل وکالت و دادگستری و یا در احزاب سیاسی فعالیت دارند که علیرغم نداشتن تخصص، اما اطلاعات متنوعی درباره موضوعات مختلف دارند، اما در ایران روشنفکر را دارای یک فضیلت و امتیاز معنوی میدانند.
آوینی تلاش میکند به روشنفکران ایرانی نشان دهد که اگر میخواهید روشنفکر واقعی بمانید، جایگاه و حدود علمی خود را بدانید تا در جامعه مفید باشید. همچنین آوینی تلاش میکند آنچه را که نقیصه یک روشنفکر وطنی است در حد توان خود جبران کند.
نظر شما