مسابقه تسلیحاتی اعراب با هراس آفرینی امریکایی

سعید نوایی: در نیم قرن گذشته ترتیبات امنیتی متعددی در منطقه به اجرا در آمده است که هر کدام به دلیل عدم توجه به برخی از مؤلفه‌های مهم در خاورمیانه با شکست مواجه شده است. تلاش ایران برای دستیابی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای و در کنار آن افزایش تهدیدات و مخالفت‌های غرب با این اقدام، فضایی را ایجاد کرده که با هراس آفرینی های غرب بازار خرید تسلیحات نظامی توسط عرب‌ها را گرما بخشیده است.

در این میان سود این خریدها نصیب آنهایی می‌شود که نان خود را در ناامن شدن منطقه جست‌وجو می‌کنند. به نظر می‌رسد خریدهای تسلیحاتی کشورهای حوزه خلیج‌فارس مستقیما ذیل پروژه ایران هراسی انجام می‌شود. در مجموع بر اساس اعلام «مرکز کنترل و عدم گسترش تسلیحات»، از سال 2003 به بعد کشورهای خاورمیانه در مجموع رقم 495 میلیارد دلار تسلیحات خریداری کرده‌اند که بخش اعظم آن سهم کشورهای حوزه شورای همکاری خلیج‌فارس است.

پس از جنگ خلیج فارس در سال 1991، خریدهای نظامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس و حضور نظامیان آمریکایی در این کشورها به بهانه آموزش، رشد چشمگیری داشت به طوری که پس از عملیات موسوم به طوفان صحرا، اعراب به طور فزاینده‌ای خواهان خرید تسلیحات نظامی شدند. بنا بر نتایج مطالعه ای که شرکت "فراست اند سالیوان" منتشر کرده است با بالا رفتن دامنه مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه،‌ حجم خریدهای تسلیحاتی این منطقه تا سال 2014  میلادی از مرز یکصد میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. فروش تسلیحات به کشورهای عرب خاورمیانه می‌تواند برای کشورهای فروشنده تسلیحات دستاوردهای سیاسی نیز به دنبال داشته باشد زیرا فروش های نظامی می‌توانند به شکل‌گیری ائتلاف‌های منطقه‌ای جدید و افزایش نفوذ منطقه‌ای منتهی شوند.

عربستان
سعودیها قصد دارند با صرف دهها میلیارد دلار تا سال 2020 ، نیروی هوایی خود را به اولین نیروی منطقه تبدیل کنند. نیروی هوایی عربستان دارای 18 هزار پرسنل و حدود 400 فروند هواپیمای جنگی میباشد و زیر نظر آمریکایی‌ها بنیانگذاری شده و اداره می‌شود. نیروی هوایی عربستان متشکل از 109 فروند F-15C/D و 72 فروند F-15S می‌باشد که نوع صادراتی F-15E به عربستان می‌باشد و نیز 120 فروند تورنادو از انواع ADV و IDS به اضافه حدودا 100 فروند F-5B/E/F و RF-5E. این نیرو همچنین دارای 5 فروند آواکس E-3A است.

عمان
در سال 1993 کشور عمان که با 780 میلیون دلار کسری بودجه مواجه بود 1.5 میلیارد دلار، معادل 30 درصد بودجه کشور را صرف خرید تسلیحات کرد.

امارات
در دسامبر 2008 نیز امارات متحده عربی اولین سری سیستم رهگیری موشک پاتریوت 3 را به آمریکا سفارش داد. براساس مفاد این قرارداد این سیستم بخشی از سیستم‌های موشکی میان‌برد برای ایجاد «سپر دفاعی چند لایه‌ای» از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است.

موسسه بین‌المللی مطالعات صلح استکهلم (SIPRI) در گزارش‌های خود اعلام کرده است: امارات در فاصله سالهای 1999 تا 2003 در رده پانزدهمین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان قرار داشت. با این حال در سال 2008 امارات پس از چین و هند به سومین خریدار بزرگ تسلیحات در دنیا تبدیل شده است. این درحالی است که این کشور در سالهای اخیر و به موازات خریدهای کلان تسلیحاتی، بر آتش ادعاهای خود نسبت به جزایر سه گانه افزوده است.

در سال 2005 سازمان سیا در گزارشی، ارزش هزینه‌های نظامی امارات را معادل 1/3 درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی این کشور (6/184 میلیارد دلار) برآورد کرد که به گفته برخی کارشناسان، این رقم برای کشوری با چنین مساحت کوچکی، قابل توجه است.

جنگنده‌های امارات شامل 80 فروند F-16E/F که مدرنترین و گرانترین اف-16های صادراتی جهان بوده به اضافه 50 فروند از انواع مختلف Mirage-5 و نیز تقریبا 65 فروند Mirage-2000 هستند.

نیروی هوایی امارات با بودجه 4/3 میلیاردی و 5/6 میلیاردی به ترتیب میراژ2000 و اف 16 بلاک 60 را به خدمت گرفته است و همواره سعی در اختیار گرفتن برترین تکنولوژی‌ها را دارد.نیروی هوایی برای تربیت خلبانان مورد نیاز ابتدا 12 هاوک     mk61  و سپس 30 عدد آلفاجت را دریافت کرد.

اف 16 های این کشور با بارگذاری سلاح‌های هوا به زمین و موشک‌های کروز و با اسکورت میراژها با بهینه‌سازی‌های صورت گرفته و رسیدن به برد 1150 کیلومتر توانایی رسیدن به تهران و بازگشت را دارند.

بحرین
نیروی هوایی این کشور شامل تعداد اندکی F5E/F است اما به طور مرتب مورد بهینه‌سازی قرار گرفته‌اند و توان هوا به زمین آنها نیز افزوده شده است.

22 فروند هواپیماهای F16  نیروی هوایی بحرین هم‌اکنون به موتورهای pratt and whitney مجهز شده اند و با اورهال اویونیک آنها به بلاک 52/50 ارتقا داده شده‌اند و با قابلیت فالکون‌های استاندارد نیروی هوایی آمریکا برابری می‌کنند. هم‌اکنون بحرینی‌ها قصد خرید 11 فروند اف16 دیگر را دارند.

کویت
نیروی هوایی کویت از 40 فروند F/A-18C/D به اضافه حدود 30 فروند Mirage F-1 و نیز تقریبا 30 فروند A-4 غیر عملیاتی برخوردار است.

پس از جنگ با عراق در سال 1991، این کشور تا به امروز بیش از 19 میلیارد دلار با آمریکا، 1 میلیارد دلار با انگلیس و 800 میلیون دلار با فرانسه قرارداد نظامی بسته است. کویت دارای 13 فروند Mirage F1 می‌باشد که امکان جایگزینی آنها با نمونه‌های جدیدتر ساخت داسو برگه نظیر میراژ 200 و رافائل دور از تصور نیست.

قطر
نیروی هوایی این کشور دارای 12 فروند Mirage-2000 و 15 فروند Mirage F-1 می‌باشد. هزینه‌های نظامی این کشور هم زیاد بوده و احتمالا در آینده این نیرو به چند برابر افزایش خواهد یافت.

عمان
نیروی هوایی این کشور تنها دارای 26 فروند جنگنده Jaquar می‌باشد.

با نگاهی به جدول فوق، می‌توان دریافت که رقابت‌های تسلیحاتی اعراب به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس و انجام اقدامات اولیه برای دستیابی به انرژی هسته‌ای در سایه نفوذ آمریکا در حال شدت گرفتن است. ترس موهومی که آمریکا در میان اعراب از وجود قدرتی مانند ایران در منطقه ایجاد کرده است در این رقایت تسلیحاتی بی تاثیر نبوده است. موضوعی که تا کنون به کرات از سوی مقامات رسمی کشورمان در راستای تاکید بر ضرورت پیروی نکردن از ادعاههای موهوم غرب و ترس آفرینی به آن اشاره شده است.