گوگل، ناخواسته فارسی را گسترش می‌دهد

سپیده سعیدی: در حال‌حاضر بسیاری از دانشجویان، محققان و حتی دانش‌آموزان ایرانی فارسی‌زبان با استفاده از خدماتی که گوگل ارائه می‌دهد، توانسته‌اند در مسائل علمی و آموزشی به مطالب و تحقیقات جامع و مهم دست یابند. شرکت گوگل نیز بر همین اساس سرعت برنامه‌های خود را برای ایجاد ابزاری جهت ترجمه متون انگلیسی به فارسی افزایش داد.

آزاده داننده، مدیرعامل شرکت فن‌آوران اطلاعات بهاران، عضو هیأت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران و عضو شورای مرکزی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور این اقدام شرکت گوگل را برای ایرانیان مثبت و مفید ارزیابی می‌کند و معتقد است که با این واکنش از سوی شرکت گوگل هوشمندی فارسی‌زبانان اثبات می‌شود.

درباره اثبات هوشمندی فارسی‌زبان‌ها توضیح دهید. فکر نمی‌کنید که در این میان شرکت گوگل هوشمندانه‌تر عمل کرده است؟
البته این مسئله را نمی‌توان به یک طرف قضیه مربوط کرد. همان‌طور که می‌دانید در دنیا بسیاری از افراد از گوگل و فیس‌بوک استفاده می‌کنند اما به طور کلی انگلیسی‌زبان​ها هستند در وجه دیگر فارسی‌زبانان بسیاری را داریم که از خدمات این شرکت استفاده می‌کنند. پس شرکت گوگل دلیل قانع‌کننده‌ای برای انجام این اقدام دارد.

با این اقدام شرکت گوگل فارسی‌زبانان آسان‌تر به امکانات و اطلاعات گوگل دست پیدا می‌کنند؟
برای همه فارسی‌زبانان راحت‌تر است که با استفاده از ترجمه فارسی مطالب را به زبان مادری دریافت کنند و بیاموزند. اما بسیاری از محققان و یا کسانی که در حوزه رایانه فعالیت می‌کنند راحت‌تر است که مطالب را با زبان اصلی دریافت کنند و با ترجمه خودشان متن را فارسی کنند.

منظورتان این است که با این اقدام نسبت به ترجمه صحیح متن مطمئن‌تر هستند؟
بله، بسیاری علاقه‌مند هستند که این‌گونه مطالب را در اختیار داشته باشند و برایشان این اقدام گوگل تأثیرگذار نیست.

اما شرکت گوگل با این کار به کاربران فارسی‌زبان خود اضافه می‌کند.
بله در‌حال‌حاضر هم گوگل و هم فیس‌بوک از کمک فارسی‌زبانان بسیار استفاده کردند تا به ارتقای خدمات خود بپردازند.

پیش از این همین نبود امکان ترجمه فارسی باعث یادگیری زبان انگلیسی توسط بسیاری از فارسی‌زبان‌ها شده بود.
بله، اصولاً در سطح جامعه ایرانی یک مشکل عمده بین مردم وجود دارد و آن عدم آگاهی از استفاده بهینه از زبان انگلیسی است. بحث زبان‌آموزی می‌توانست نتیجه بهتری را به ارمغان آورد.

اما در این صورت اقشار عمومی جامعه با تکنولوژی و استفاده از فن‌آوری آشنا می‌شوند.
این اقدام شرکت گوگل هم جنبه مثبت دارد و هم جنبه منفی. مهم آن است که ما فقط جنبه مثبت آن را در نظر بگیریم و اصلاً به جنبه منفی آن فکر نکنیم؛ چراکه خیلی مهم و تأثیرگذار نیست. در جنبه مثبت این قضیه اشاره می‌کنم به اینکه نتیجه بسیار خوبی در سطح جامعه می‌گذارد. مجموع افراد با شاخص‌های IT آشنا می‌شوند و حتی بسیاری از تحصیل‌کردگان در رشته‌های مختلف می‌توانند به دانش روز درباره رشته تحصیلی خود دست یابند.

این روزها شاهدیم که مسئولان فرهنگی همایش‌ها و کنگره‌های بسیاری در ایران و خارج از ایران برای توسعه زبان فارسی برگزار می‌کنند، این اقدام شرکت گوگل می‌تواند به توسعه زبان فارسی کمک کند؟
بله، گوگل ناخواسته این کار را برای ایران انجام داده است و اگر این خدمات با کیفیت و امکانات جامع‌تری ارائه شود زبان فارسی حتی در کشورهای دیگر هم طرفداران زیادی پیدا خواهد کرد. در حال‌حاضر استفاده از اینترنت کاربردی دارد که هیچ همایش و کنگره‌ای نمی‌تواند جای آن را بگیرد و امیدواریم زبان‌آموزان فارسی هم از این طریق به راحتی به اهداف خود دست یابند.

به‌نظر شما ترجمه‌هایی که سایت گوگل از متون فارسی ارائه می‌دهد می‌تواند جای مترجمان حرفه‌ای را بگیرد؟
هرگز اینطور نیست. مترجم‌های انسانی نسبت به مترجم‌های ماشینی، همواره از این امتیاز برخوردارند که زیبایی‌های زبانی را نیز به خوانندگان متن‌های ترجمه شده انتقال دهند. تفاوت یک ترجمه کامپیوتری با یک ترجمه انسانی، درست مثل تفاوت یک فرش ماشینی با یک فرش دستباف است. هیچ‌چیزی نمی‌تواند جای هنرمندی انسان‌ها را پر کند.