نگذاشتند طرح استقلال بانک مرکزی را اجرایی کنیم

نرجس حق بیان : بحث بر سر استقلال بانک مرکزی همواره در تمام کشورها و البته در تمام دولت ها مورد مناقشه بوده است. در ایران نیز اولین بار ایروانی وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی نسبت به حضور مرحوم نوربخش در بانک مرکزی معترض شد و اعلام کرد که رییس بانک مرکزی را وزیر امور اقتصادی و دارایی باید انتخاب کند. اگرچه مجمع عمومی بانک ها در آن زمان رای به حضور مرحوم نوربخش در بانک مرکزی ایران داد اما ایروانی با کوله باری از گلایه راهی بیت رهبری شد و تقاضای موکدانه ای برای حذف نوربخش نمود در این اثنا بود که رهبر معظم انقلاب دستور داد تصمیم گیری در خصوص حضور نوربخش در جلسه سران قوا مورد ارزیابی قرار بگیرد که سرانجام رای به رفتن نوربخش داده شد تا دکتر مجید قاسمی جایگزین مرحوم نوربخش در بانک مرکزی شود. کشمکش در بانک مرکزی بر سر نحوه تعیین رییس بانک مرکزی کم نبوده است. اگرچه مرحوم نوربخش دوباره به بانک مرکزی بازگشت اما این بار دامنه اختلافات با مظاهری وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی بالا گرفت تا جایی که گفته می شود مظاهری نیز خواهان تعیین رییس کلی هماهنگ با خودش بوده است. از همین رو زمانی که دکتر نوربخش مرحوم شد مظاهری لیست سی نفره ای تهیه کرد و به نزد خاتمی برد تا در خصوص فرد قابل برای ریاست بانک مرکزی تصمیم گیری شود سرانجام نیز فرد بیست و هشتم لیست به عنوان رییس بانک مرکزی تعیین شد و ابراهیم شیبانی به ساختمان فیروزه ای راه یافت. بعدها نیز با رفتن مظاهری به بانک مرکزی اختلافات وی با صمصامی ، سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارایی بالا گرفت. اگر از خنثی بودن رییس فعلی بانک مرکزی و وزیر اقتصاد بگذریم به روشنی مشهود است که این دعواها ادامه دار است.
محمد ستاری فر ، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت اصلاحات در گفت و گو با خبرآنلاین در خصوص موارد اختلاف نظر روسا ی بانک مرکزی و وزرای اقتصادی در دولت های مختلف گفت: ما در برنامه چهارم به استقلال بانک مرکزی خوب پرداختیم اما بانک مرکزی همیشه یک نگاه منفی داشت تا جایی که پافشاری کردند رییس بانک مرکزی به پیشنهاد وزیر اقتصاد و با حکم رییس جمهور تعیین شود.
وی افزود: ما همیشه با مسوولان بانک مرکزی بحث و مشاجره داشتیم ، اینها با لشکر خودشان می آمدند و می گفتند که حکم رییس بانک مرکزی را رییس جمهور بدهد در صورتی که این کمکی به استقلال بانک مرکزی نمی کند.
ستاری فر ابراز داشت: ژاپن وابسته ترین بانک مرکزی دنیا را دارد اما در عین حال مستقل ترین ساختار را نیز داراست به طوری که کارکرد بانک مرکزی مستقل از دولت و بودجه است .
وی عنوان داشت: اینکه حکم بانک مرکزی را چه کسی می دهد مهم نیست ، بانک مرکزی باید مستقل باشد به اعتقاد من عملکرد بانک مرکزی نسبت به قبل نه تنها مستقل تر نشده بلکه بدترهم شده است.
وی گفت: در واقع استقلال بانک مرکزی چگونگی جایگاه سیاست های پولی در اقتصاد را مشخص می کند و اگر جنگ نباشد سیاست پولی در اختیار سیاست مالی نخواهد بود.
ستاری فر اظهار داشت: در قانون برنامه چهارم ساست های پولی و مالی را تفکیک کردیم و گفتیم سیاست های پولی مهم تر از سیاست های مالی است این در حالی است که در حال حاضر و درعملکرد سه سال گذشته دولت سیاست های پولی و مالی را در هم ادغام کرده که بانک مرکزی وابسته تراز این نمی تواند باشد چراکه دائم در معرض دستورات است ، مشکل این است که جایگاه بانک پذیرفته نیست و ابزاری برای دولت تصور می شود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت اصلاحات ابراز داشت: ما در برنامه چهارم خواستیم یک کارخوبی در رابطه با استقلال بانک مرکزی انجام دهیم که آقایون نگذاشتند، ایده ما این بود که یک بانک مرکزی در خیابان میر داماد داشته باشیم تا به امور حاکمیتی مثل دغدغه حجم پول و حفظ ارزش ریال بپردازد و یک بانک دولتی هم در خیابان فردوسی داشته باشیم که سکه و دلار و... و به طور کلی ذخایر را نگه داری کند که البته آقایون نگذاشتند.
وی در پاسخ به این سوال که منظور شما از آقایون ، وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی بوده است ؟ تنها لبخند زد.
به هر حال انتخاب رییس و وزیر خنثی در دولت که هر دو تکیه زده بر جایگاه اخراجی های دولت هستند، سبب شده تا امروز اختلاف مشهودی میان این دو نهاد به چشم نخورد اما اگر برای هر دو این نهاد ها افرادی دیگر انتخاب می شدند شاید اختلافات که ریشه طبیعی دارد، سرباز می کرد.