مهدی درستی: در ماه‌های اخیر شرایط نه چندان مساعدی بر اقتصاد کشور حاکم است که بر حوزه‌ها و بازارهای مختلف تاثیرات منفی بسیاری را به جا گذاشته است. بازار کتاب ایران نیز که همواره در سال‌های اخیر در شرایط مطلوبی قرار نداشته، از این تاثیرات مستثنی نبوده و وضعیت وخیمی را تجربه می‌کند.
بالا رفتن قیمت کاغذ، افزایش هزینه‌های چاپ و انتشار کتاب و همچنین گسترش قاچاق در بازار کتاب چند معضل عمده این بازار است که اهالی نشر با آن‌ها دست در گریبان هستند.
در این میان ناشران نیز برای آنکه کسب و کارشان را سرپا نگه داشته و ناچار به تعطیلی نشوند، مجبور به کاهش برخی از هزینه‌های خود هستند. یکی از این اقدامات کاهش تعداد عناوین کتاب‌هایی است که در طول سال چاپ می‌کردند.
در ماه‌های اخیر به نظر می‌رسد که ناشران بسیاری برای آنکه دخل و خرجشان باهم جور در بیاید دست به این کار زده‌اند و از خیر برخی از کتاب‌هایی که سال‌هاست مشغول چاپ‌شان هستند گذشته‌اند.
پیش از این برای آنکه از صحت این اتفاق نه چندان خوشایند و علل وقوع آن مطلع شویم با محمد زارع مدیر انتشارات رود گفتگویی کرده‌ایم.
حال نیز با محمود آموزگار رییس اتحادیه ناشران درباره تاثیرات شرایط نامطلوب اقتصادی بر بازار کتاب، علل این تصمیم ناشران و چگونگی گزینش آثار توسط ناشران هم صحبت شده‌ایم.
دسترسی نداشتن به مواد اولیه، عامل حذف برخی از کتاب‌ها
محمود آموزگار در پاسخ به اینکه شرایط نامساعد اقتصادی بر کاهش عناوین آثار چاپی توسط ناشران تاثیرگذار بوده است یا خیر؟ گفت: «طبیعی است که معضلات اقتصادی بر هر کالایی می‌تواند تاثیر بگذارد و اگر که قیمت مواد اولیه افزایش پیدا کند قیمت کالا نیز افزایش می‌یابد. کتاب هم از این منطق خارج نیست و اقلام اولیه مورد نیاز، مثل کاغذ که برای آن ضروری هستند با افزایش قیمت همراه بوده‌اند.»
او ادامه داد: «ارزبری اقلامی چون کاغذ، روی قیمت تمام شده کتاب تاثیر گذاشته و قیمت را بالا می‌برد. فکر می‌کنم مسایلی مانند دسترسی نداشتن به مواد اولیه مانند کاغذ می‌تواند زمینه‌ساز حذف برخی عناوین کتاب توسط ناشران شود.»
قرعه حذف به نام آثار کم‌مخاطب می‌خورد
رییس اتحادیه ناشران درباره اینکه وقتی ناشران ناچار به انتخاب میان آثارشان باشند، چه معیاری را مدنظر قرار می‌دهند، توضیح داد: «طبق روال آثاری انتخاب می‌شوند که ناشر امکان فروش بیشتر آن‌ها را داشته باشد و آثاری که با اقبال کم مخاطب روبه‌رو شوند نیز متاسفانه محکوم به حذف هستند.»
ارتباط نویسنده با مسایل روز جامعه
آموزگار درباره چگونگی گزینش آثار ارسالی برای چاپ توسط ناشران و نسبت آن با سلایق مخاطبان، بیان کرد: «الزاما این طور نیست که آثار ارسال شده برای ناشران مطابق با مسایل مورد پسند مخاطبان باشد، شاید یکی از مشکلات نوشتن در کشور ما همین است، ممکن است یک نویسنده موضوعی در ذهنش تداعی شود که علاقه به آن دارد و می‌خواهد درباره‌اش بنویسد اما اینکه جامعه با آن چه برخوردی می‌کند، باید صبر کرد و دید.»
او افزود: «نقطه مقابل این قضیه هم نویسندگانی هستند که آثارشان را مطابق با مسایل روز می‌نویسند تا نظر مخاطبان را جلب کند، ولی الزاما به این معنا نیست که نویسنده نبض بازار دستش است و می‌داند که چه باید بنویسد، یکی از مشکلات امروز ما همین است که نویسنده آنطور که باید از سلیقه روز جامعه آگاه نیست.»
این فعال حوزه کتاب، همچنین گفت: «باید نویسندگان به این مسئله توجه کنند. دو اصل باید مدنظر این افراد باشد، یک موضوعی است که می‌خواهند به آن بپردازند و دیگری نوع پرداختن به آن است، اینکه آن موضوع به چه زبانی روایت شود که بتواند یک جمعیت حداکثری را جذب کند، مسئله اساسی و مهم است.»
آشفته‌بازاری به نام ترجمه
آموزگار در پاسخ به اینکه آثار ترجمه چه وضعیتی را در شرایط نه چندان رو به بهبود اقتصادی تجربه می‌کنند، بیان کرد: «ترجمه ضرورت دارد و اگر وجود نداشته باشد انتقال دانش، علم و هنر ممکن نمی‌شود، به همین دلیل به ترجمه نیاز داریم و نباید آن را حذف کرد. اما ترجمه باید سامانی داشت باشد که متاسفانه اینطور نیست، الان در کار ترجمه و انتشار آن وضعیت بسیار آشفته‌ای حاکم است و در واقع در گام اول دچار مشکل است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌بایست تدبیری برای بهبود اوضاع بازار ترجمه بیندیشد زیرا که برای خواننده کتاب هم مهم است که ترجمه بهتر را کشف کرده و مطالعه کند و می‌بایست آثار ترجمه صحیح و فاخر در بازار در اختیارش قرار بگیرد.»
۲۴۱۲۴۳
نظر شما