پیشرفت‌ها درحوزه دیپلماسی و سیاست خارجی در حدی است که به اذعان متخصصان سیاست خارجی در دنیا ایران جزو معدود کشورهایی است که از وجود دیپلمات‌های حرفهای بهره می‌برد.
ما در حوزه روابط بین الملل در سیصد سال اخیر حداقل چهار انقلاب بزرگ داشتیم که یک مورد آن انقلاب ایران بوده است، در مورد هیچ انقلابی در دنیا گفته نمی شود که انقلاب عقبگرد بوده چون فلسفه انقلاب حرکتی رو به جلو و تلاش برای بهبود شرایط و پیشرفت است.
بر اساس شاخص‌های موجود داخلی و بین‌المللی، انقلاب اسلامی ایران در هیچ شاخصی در گذشته بهتر از امروز نبوده است، به طور قطع ما در شاخص‌های اصلی پیشرفت داشتیم که برای اثبات این موضوع می‌توان به شاخص توسعه انسانی سازمان ملل به عنوان معتبرترین سند مراجعه کرد.
نمی‌توان انکار کرد که حوزه سیاست خارجی ایران نسبت به قبل از انقلاب یک سیاست کاملا متمایز است، امروز ما به طور قطع در مقایسه با توانایی‌های کشورمان سطح بیشتری از استقلال و آزادی را در سیاست خارجی داریم، در کنش منطقه‌ای نیز سریع‌ترین روند تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای را طی سال‌های اخیر داشتیم که فراتر از پتانسیل کشور بوده است.
در زمینه گسترش نفوذ منطقه‌ای در وضعیت مطلوبی هستیم، در مورد عملکرد سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی هم همین وضعیت را داریم؛ اگرچه در داخل تصور بسیاری بر این است که عملکرد وزرات خارجه یا دستگاه دیپلماسی، حرفه ای و موفق نیست اما نگاهی به آراء متخصصان سیاست خارجی در دنیا نشان می دهد که ایران جزو معدود کشورهایی است که از وجود دیپلمات‌های حرفه ای بهره می برد، در جامعه بین الملل شما به راحتی می‌توانید از زبان کشورهای دارای سیاست خارجی قدرتمند بشنوید که دیپلمات‌های ایرانی نسبت به توان کشور ایران، قابلیت های بیشتری دارند.
دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه سیاست خارجی در نتیجه استقلال عمل کشور است. امروز نقاط قوت و ضعف‌مان در حوزه سیاست خارجی همگی دستاورد خودمان بوده به این معنی که عامل یا بهانه خارجی در سیاست گذاری های ما نقشی نداشته که نکته بسیار مهمی است.
ویژگی سیاست مستقل این است که مبتنی بر خود عمل می‌کند، وضعیت روابط خارجی ما هم نشان می دهد هیچ کشور دیگری به ما کمک نکرده و تصمیم گیر اصلی خودمان بودیم بنابراین اگر دستاورد یا نقطه ضعفی بوده نتیجه استقلال عمل کشور است که بر همین اساس اگر نقطه ضعفی هم وجود دارد باید به دنبال راه حل باشیم.
ما به لحاظ فلسفه تاریخی در مواجهه با مشکلات، این جمله را می‌شنویم که "گذشته مطلوب بوده"، این در حالی است که اگر امروز ما با مشکل مواجه هستیم به این معنی نیست که گذشته خوب بوده بلکه به این معنا است که باید با نگاهی به آینده فکری برای حل مشکلات امروز داشته باشیم.
تاکید می‌کنم مشکل اصلی ما یک مساله تاریخی است به طوریکه وقتی با مشکلات مواجه می‌شویم یک نوستالوژی خیلی خوب نسبت به گذشته پیدا می‌کنیم این در حالی است که باید به دنبال فرآیندی برای حل مشکلات باشیم.
* عضو هیات علمی دانشگاه علامه
۲۱۴۲۱۹
نظر شما