محمدرضا امین: در این نوشته ضمن یادآوری به جامعه رسانه ای و روشنفکری نسبت به جایگاه علمی و شخصیت روشنگر آیت الله رضا استادی، چند نکته را باید در راستای رسالت تحلیلی، دغدغه مندانه درباره سخنان این استاد معزز حوزه علمیه یادآور شویم.
عالمِ مولف و استاد حوزه های علمیه، جناب آیت الله رضا استادی، از جمله محققان علوم دینی با ۱۵۰ جلد کتاب تحقیقی و تالیفی هستند که نباید شخصیت این عالم بزرگوار را با یک تیتر در رسانه ها مورد قضاوت منفی قرار داد. -آن هم تیتری منفی درباره مساله مهمی همچون حجاب-
اما این اندیشمند گرانقدر که خدمات علمی و عملی اش در پنج دهه گذشته، موجب تحولات فکری و تالیفی متعددی در ایران و کشورهای اسلامی شده است، دیروز سخنانی را درباره موضوع «حجاب در صدا و سیما» بیان داشت که نوع و شیوه بیان ایشان باید با دقت نظر استادانه خودشان، مورد بازنگری قرار بگیرد.
اهل اندیشه می دانند که تالیفات و سخنان و خطابه های این عالم مولف و روحانی محقق گرانقدر، همواره موجب رشد و بازتاب های مثبت در فضای اجتماعی و رسانه ها بوده است. این آیت الله استادی بوده است که همواره به « گرانی ها و وضعیت اقتصادی مردم» اعتراض کرده است. همین استاد حوزه علمیه بوده که در انتقاد از حوزه بیان داشت: « کم‌کاری‌های خود را توجیه نکنیم/ اقدامات روحانیت در بسیاری از موارد، دعوت‌کننده نیست». این آیت الله استادی بوده که بیان کرد: « مشی برخی ائمه جماعات سبب دوری مردم از مسجد شده است». او بوده که درباره « اختلاف‌انگیزی برخی مداحان میان مردم» هشدار داده است.
او بوده که «خودکفایی مالی حوزه های علمیه» را به حوزه ها تذکر داده. آیت الله استادی بود که از افرادی که برای هر کار استخاره می کنند انتقاد کرده و گفت: « این استخاره‌ها اشتباه است ». این ها نمونه های کوچکی از روشنگری های آیت الله رضا استادی است.
اما این عضو شورای عالی حوزه علمیه دیروز در بیانی تند و بی مجامله اشاره کرده است: « اساس مشکل حجاب از صداوسیما است/ برای تبلیغ رب گوجه‌فرنگی خانمی می‌آورند که لباس زردوسرخ دارد ».
این سخنان جناب آیت الله استادی، گرچه برآمده از روح یک روحانی دغدغه مند برای اصلاح اجتماعی است اما با برخی اشکالات روشی و بیانی روبروست که تاثیرات اینگونه بیان علماء حوزه، در فضای اجتماعی ما، نتایجی عکس و تاثیرات منفی داشته و دارد.
حضرت استاد استادی بی شک با وسعت جغرافیای اندیشه و با تعدد تالیفاتی بیش از ۱۵۰ جلد کتاب مفید در عرصه های علوم اسلامی، باید در کنار دغدغه مندی های عمیق و اصلاحگرانه شان، مستحضر باشند که:
اول: بیان اینگونه مسائل – خصوصا مساله حجاب - با این شیوه بیان در خطابه و امر و نهی به نهادهای کشوری همچون صدا و سیما به صورت عمومی، هیچ دردی را درمان نمی کند و تنها موجب سواستفاده مغرضان و مخالفان حجاب اسلامی در رسانه های داخلی و خارجی خواهد بود. چرا که از آنجا که عموم مدیران سطوح بالا و میانی صدا و سیما همه از چهره های فیلتر شده از نهادهای حراست کننده هستند، دیگر اعتراض عمومی به آنها، جز نتایجی منفی دربر نخواهد داشت. چنانکه رهبر انقلاب نیز در دیدار اخیر خطاب با ائمه جمعه اشاره کردند: « صرفا به نقد دستگاه های دولتی بسنده نکنید/لزومی ندارد تمام تذکرات علنی باشد...»
دوم: حضرت استاد، مستحضر هستند که امروزه آسیب های اجتماعی و مسائلی چون «حجاب»، تک بعدی نیستند که «اساس»شان در یک نهاد یا با تغییر یک روند، تعریف و تفسیر شود. لذا امروز بی شک «اساس» مشکلِ حجاب در «صداوسیما» نیست و به فرض، با حل مساله محتملی همچون پوشش چند مجری زن یا مساله تبلیغات در صدا و سیما، « اساس مساله حجاب در کشور حل نمی شود.» اگرچه نباید نقش بی بدیل صدا و سیما در عرصه تبلیغ آداب دینی و اجتماعی را از نظر دور داشت و باید خطاهای این رسانه را به روش های مناسب یادآور شد.
سوم: این استاد معزز حوزه علمیه، مستحضرند که بیان ایشان که مرجع اجتماعی هستند، در مسائل حساسی مانند «حجاب» باید با توجه به «روان‌شناسی فضای اجتماعی»، «جامعه شناسی ارتباطات اجتماعی» و نیز بهره گرفتن از «مدل های ارتباطی زبان و ادبیات» امروز باشد و اگر چنین دقت نظری را مبذول نفرمایند، سخنان ایشان به تیترهایی منفی در رسانه های معاند حتی رسانه های دغدغه مند، تبدیل می شود که نتایجی جز تخریب اصل موضوع و نیز تخریب شخصیت علمی ایشان توسط افراد بی اطلاع و خصوصا نااهلان، نخواهد داشت.
امروز کوچکترین اظهارات و اقدامات روحانیت خصوصا اگر همچون شخصیت ایشان در قامت مرجع و مقام مراجعات اجتماعی و فرهنگی باشند، مورد توجه جدی رسانه هاست. لذا عدم توجه به تاثیرات روان شناسی اجتماعی در شیوه بیان و ادبیات علماء و روحانیت محترم حوزه های علمیه، گاهی موجب سوء برداشت های جدی و گاهی موجب وهن موضوعات مهم و عموما موجب سواستفاده نااهلان و مغرضان در فضای کنونی درون جامعه و فضاهای رسانه های خارجی قرار می گیرد.
چهارم: جامعه امروز ایران نسبت به دو دهه گذشته بسیار با سوادتر، تیزبین تر و پرسشگرتر شده است. امروز مستدل سخن گفتن و رعایت شیوه های بیانی زیبا و ظریف و ادیبانه، نیازی ست که بیشتر از دیروز برای ارتباط بین علماء حوزه های علمیه با مردم و نخبگان جامعه، به آن نیازمندیم. این همان نکته ای ست که رهبری گرامی انقلاب در دیدار اخیر با امامان جمعه به آن یادآور شدند.
بی شک کسانی چون آیت الله استادی که همواره چون عالمی روشنگر از پنج دهه گذشته تاکنون، پیشرو در پاسخگویی به مسائل و شبهات دینی و اجتماعی بوده اند، امروزه رسالتی سخت تر دارند و توقع می رود، مروج ادبیاتی استدلالی و بیانی ظریف و دلنشین و محققانه برای امر به معروف و نهی از منکر خطاب به نهادها و افراد در رسانه ها و خطبه ها و سخنرانی ها باشند. ان شاء الله.
/۶۲۶۲
نظر شما