مقطع ابتدایی یکی از مقاطع حساس تحصیلی است که دانش‌آموزان علاوه بر یادگیری مطالب درسی باید اجتماع پذیری را نیز بیاموزند. در این مقطع دانش‌آموزان زود خسته می شوند و باید بیشتر اوقات این افراد با خانواده‌ها سپری شود و از لحاظ تغذیه و بهداشت رسیدگی لازم به دانش‌آموزان توجه بیشتری شود.
تعطیلی مدارس ابتدایی طرحی است که از سال گذشته به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش به شورای عالی آموزش و پرورش ارجاع شد که پس از تصویب این نهاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد. مسئولان وزارت آموزش و پرورش هدف از این طرح را افزایش توان معلمان و کادر آموزشی مدارس ابتدایی با توجه به حساسیت این مقطع عنوان کرده اند.
طرح دارای نقاط مثبت و منفی است که برای تصویب نهایی باید جنبه‌های منفی مورد توجه و دقت ویژه‌ای قرار گیرد تا مشکلی در آموزش این دانش‌آموزان ایجاد نشود. یکی از نقاط مثبت این طرح افزایش علاقه‌مندی معلمان برای تدریس در مقطع ابتدایی است. متأسفانه هم‌اکنون معلمان علاقه کمتری برای تدریس در دوره ابتدایی نشان می‌دهند؛ چراکه ساعات موظفی آنها بیشتر از ساعات تدریس در دوره‌های راهنمایی و دبیرستان است. دوره راهنمایی و دبیرستان، معلمان تنها در ساعات موظفی در مدارس حضور دارند اما معلمان ابتدایی باید طی هفته در تمام ساعات حضور داشته باشند که این امر باعث شده جذابیت تدریس در دوره ابتدایی کاهش پیدا کند. این در حالی است که دوره ابتدایی حساس‌ترین مقطع تحصیلی است.
این را هم باید گفت که معلمان مقطع ابتدایی در مقایسه با دبیران مقاطع راهنمایی و دبیرستان از کمترین تسهیلات برخوردارند، به این معنی که معلمان ابتدایی باید شش روز در هفته در مدرسه حاضر باشند، ولی معلمان مقاطع دیگر چهار روز در هفته و اگر معلمی از مقطع ابتدایی برای ادامه تحصیلات در دانشگاهی پذیرفته شود حق ادامه تحصیل را ندارد، در حالی که در مقاطع دیگر دبیران به واسطه داشتن فرصت فراغت از این امکان بهره می گیرند، همین مسئله یکی از عواملی است که انگیزه معلمان ابتدایی را کم می کند و فضای تبعیض را بین آنها و دبیران مقاطع بالاتر که عموماً از تحصیلات یکسانی برخوردارند، ترسیم می کند. بنابراین اگر با اجرای این طرح قصد فراهم کردن تسهیلات بیشتر برای معلمان این مدارس را داریم باید از طریق قانونی شرایطی همچون افزایش حقوق و امکان ادامه تحصیل را پیش بینی کنیم نه اینکه مشکلات تربیتی و اجتماعی را برای کودکان خود رقم بزنیم.
باید در این مقطع اعتماد به نفس و پژوهش محوری، مهارت حل مسئله و شناخت هویت را در بین دانش‌آموزان تقویت کنیم. اگر بتوانیم ساعات روز پنجشنبه را نه به‌صورت فشرده بلکه به‌صورت بازتر به 5 روز دیگر هفته اضافه کنیم مانند کاری که در بسیاری از کشورها انجام می‌شود. تعطیلی روز پنجشنبه می‌تواند هم برای معلمان و هم دانش‌آموزان خردسال مؤثر باشد اما باید دقت شود که از کیفیت تدریس در اثر اینکه ساعت‌ها به روزهای دیگر منتقل می‌شود کاسته نشود و به مسائل آموزشی لطمه نخورد.
البته بروز مشکل در خانواده‌هایی که پدر و مادر شاغل هستند از پیامدهای منفی طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها در مدارس ابتدایی است و تعطیلی مدارس برای این خانواده‌ها مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد؛ به‌خصوص هم‌اکنون که در اواسط سال تحصیلی قرار داریم و خانواده‌ها بر این اساس برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ بنابراین، این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.30 تا 40 درصد مادران شاغل هستند، تعطیلی مدرسه باعث می شود بچه ها یک روز بدون سرپرست در خانه باشند که این امر نگرانی های تربیتی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت که نباید از آن غفلت کرد
طبق قانون ساعات درسی دانش آموزان ابتدایی 24 ساعت است و معلم ابتدایی هم باید همین میزان تدریس کند اما اکنون بحث این است که این 24 ساعت را می‌توان در پنج روز تقسیم کرد یا باید همان 6 روز باشد؟ از طرفی مدرسه هم تعطیل نمی‌شود چرا که معلم ابتدایی باید یک روز را به کسب آمادگی برای حضور در کلاس اختصاص دهد و دوره های آموزشی ببیند.
در واقع تعطیلی پنجشنبه به معنای بسته شدن مدارس نیست، بلکه قرار است این روز برای کلاسهای جبرانی، فعالیتهای فرهنگی و اردویی دانش آموزان و کلاسهای دانشگاهی و ضمن خدمت فرهنگیان باشد.
اما علاوه بر این باید گفت بسیاری از مدارس در کشور ما همچنان دوشیفته هستند که با سرشکن کردن ساعات پنجشنبه به روزهای دیگر بدون تردید از کیفیت آموزش کاسته می شود، هم اکنون طبق قانون در هر جلسه درسی باید به ازای هر 45 دقیقه آموزش 15 دقیقه زنگ تفریح تعریف شود که در مدارس دوشیفته 45 دقیقه به 35 دقیقه کاهش پیدا کرده است، بنابراین با اجرای طرح تعطیلی یک روز در هفته بیش از پیش کیفیت آموزشی متاثر از آن خواهد بود.
اگر شیوه جدید تصویب شود مدرسه 6 روز فعالیت دارد اما دانش آموزان پنج روز به مدرسه می روند و آن روز برای برنامه ریزی و کارهای آموزشی معلمان است که البته این نظر قطعی نیست و باید کارشناسی شود.
معاون آموزش و نوآوری وزارت آموزش و پرورش
13442
نظر شما