شتاب و شفقت؛ تجدید ارادتی به روانشناس پیشکسوت

در بازار عطاران
حتماً برای شما هم پیش آمده که با کسی همراه شوید که تندتر از شما راه می رود. ناچارید سریع تر قدم بردارید تا از او عقب نمانید. وقتی هم که از او جدا می شوید تا مدّتی ناخودآگاه تندتر از قبل راه می روید، گویی که قرار بوده شما هم به جایی برسید و دیرتان شده است. این همان تصویری است که از مصاحبت سی و چندساله با دکتر گلزاری در ذهن من نقش بسته است. همیشه احساس کرده ام که مصمم و شتابناک رو به مقصدی معین دارد. همواره ایده ها و اهدافی در ذهن دارد، و بی آن که از اطرافیانش غافل شود، سرگرمشان نمی شود تا از رفتن بازنماند.

غمخواری مردم
ترجمان تلاش های گوناگون دکتر گلزاری، از دانشجوییِ مادم العمر و تجربه اندوزیِ مداوم در آزمودن شیوه های نوینِ مشاوره و درمان گرفته تا تدریس و سخنرانی و انتشار نشریه و استفاده از موقعیت های رسمی و شبکه ارتباطی دوستان؛ یک چیز بیشتر نیست: "شفقت بر خلق" و کمک به حل مشکلات روحی و روانی مردم.
برای او کاستن از درد و رنج آدمیانِ گرفتار در تنگنای زندگی آن قدر مهم و خواستنی است که همۀ توش و توان و فرصت زندگی را مصروفش کرده است. گویی مسیر کمال خود را در کوچه های تنگ و تاریک و بن بست های روحی و روانی آدمیانی می جوید که چشم به یاری و دستگیری اش دوخته اند. چشم دوختن به شکوه قلّۀ است که دشواری صعود را تحمل پذیر می کند.

از راه بپرس
جست و جوگری علمی و حرفه ای برای دکتر گلزاری، نه فعالیتی ذهنی و تماشاگرانه، بلکه کنشی معطوف به عمل و کاربرد است. برای ایشان دانش ورزی اگر در خدمت تقلیل مرارت مردم نباشد، فضلی بی فضیلت است. اما به بهانه همین دانش ورزی معطوف به عمل هم نباید، هرچند موقت، دست از تلاش و یاری گری نیازمندان کشید. اگر نقصی در کشتی هست، می باید آن را، نه به هنگام لنگرانداختن در بندر، بلکه حین حرکت در پهنۀ اقیانوس رفع کرد تا از رفتن بازنماند.

خویش را دریاب
ناجی غریق باید مراقب باشد که غریقِ وحشت زده او را غرق نکند. مددکار آزموده هم باید هوشیار باشد که نه مددجو را وابسته به خود کند و نه در هزارتوی مشکلات او گرفتار شود. دستان افتادگان روحی را باید گرفت تا دوباره کمر راست کنند و بتوانند سنگلاخ زندگی را به پای خود طی کنند. نگاه و شیوۀ دکتر گلزاری همیشه این چنین بوده است.

نکته آخر: آن که هر انسانی قصه ای است ناشنوده، که هر فصل آن نصیب کسی می شود. سهم من از حکایت دکتر گلزاری همین بود که نوشتم، تا روایت دیگران چه باشد.  شاد باش و دیر زی عزیز.  

* دکترای جامعه شناسی از پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

پاسداشت مکتوب دکتر محمود گلزاری در گروه نخبگان خبرآنلاین