پاک‌آئین: برای ترامپ گفت‌وگو با ایران به اندازه جایزه نوبل اهمیت دارد

ابوالفضل خدائی: روز سه شنبه حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در اولین مقصد سفر خود برای شرکت در اجلاس کشورهای اسلامی به کوالالامپور پایتخت مالزی سفر کرد. روحانی همچنین قرار است به دعوت نخست وزیر ژاپن به این کشور سفر کند. این سفر درحالی صورت می گیرد که آبه شینزو نیز چند ماه قبل به ایران سفر کرده بود تا به عنوان میانجی از میزان تنش ها میان واشنگتن و تهران بکاهد اما عدم لغو تحریم و ادامه سیاست های خصمانه آمریکا را از این فرصت محروم ساخت؛ موضوعی که رئیس جمهوری در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل بدان اشاره کرد و گفت: "ما را به مذاکره می‌خوانند؛ در حالی که خود از معاهده ‌گریزانند". اینکه سفر رئیس جمهوری به مالزی و ژاپن تا چه حد حائز اهمیت است موضوع گفت و گوی خبرآنلاین با محسن پاک آئین سفیر سابق ایران در آذربایجان بود که در ادامه مشروح آن را می خوانید:

ارزیابی شما از برگزاری اجلاس سران کشورهای اسلامی چیست و این کنفرانس تا چه حدودی می تواند اهداف و طرح های کشورهای شرکت کننده را تحقق بخشد؟

اجلاس سران کشورهای اسلامی در راستای افزایش چندجانبه گرایی میان کشورهای مسلمان برگزار می شود. در حاشیه این اجلاس به طور طبیعی دیدارهای دوجانبه ای نیز صورت خواهد گرفت و رئیس جمهور ایران با نخست وزیر مالزی دیگر سران کشورها نیز دیدار خواهد کرد. با توجه به جایگاه مالزی در بین کشورهای اسلامی و مواضع ماهاتیر محمد به نظر می رسد گفت و گوهای خوبی در جهت حل و یا کاهش جهان اسلام صورت گیرد. مواضع نخست وزیر مالزی به گونه ای است که از آرمان آزادی فلسطین حمایت می کند و در همین راستا سخنرانی های متعددی در این زمینه داشته اند و همچنین مقالاتی را در این خصوص نوشته اند. در زمینه جنایات رژیم صهونیستی و آزادی قدس ایشان یکی از افراد پیشگام در بین سران کشورهای اسلامی هستند. ماهاتیر محمد همچنین نگاه ویژه ای به بحث تروریسم دارد و مواضع او درباره تروریسم تکفیری و وهابیت به مواضع جمهوری اسلامی ایران نزدیک است. وی همچنین یکی از مخالفان تداوم تجاوز عربستان به خاک یمن است و در این خصوص به دنبال راهکارهای صلح آمیز به خصوص گفت وگوهای یمنی- یمنی هستند. در خصوص سوریه نیز او به دنبال این است تا در این کشور گفت و گوهای سوری-سوری شکل بگیرد تا در نهایت توافق حاصل شود. با بررسی این دیدگاه ها می توان دریافت که دیدگاه های تهران و کوالالامپور به یکدیگر نزدیک بوده و احتمال می رود در این اجلاس بیاینه ای محکم و قوی صادر شود.

 همچنین همکاری های چندجانبه در اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) و سازمان همکاری های اقتصادی اکو می تواند از دیگر موارد بحث باشد. تجارت و صدور کالاهای ایرانی و همچنین خدمات مهندسی نیز می تواند فرصت خوبی را برای ایران فراهم سازد. مالزی سابقه سرمایه گذاری در ایران را داشته است و چه بسا جلب نظر سرمایه گذاران مالزیایی در دستور کار هیات ایران باشد.

سفر رئیس جمهور به ژاپن را چگونه ارزیابی می کنید؟در روزهای اخیر شاهد بودیم که همکاری هایی بین ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان صورت گرفت و از آن زمان به بعد آمریکایی ها بارها تمایل خود را برای گفت و گو با ایران نشان داده اند. فکر می کنید ژاپن به عنوان میانجی از این فرصت استفاده خواهد کرد؟

همانطور که می دانیم آبه شینزو ماه های قبل سفری به تهران داشتند و در همین راستا جواب لازم را از سوی ایران و بخصوص مقام معظم رهبری دریافت کردند که پاسخی منفی بود. سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال کشوری که تحریم های ظالمانه و تروریسم اقتصادی را بر ملت ایران تحمیل کرده است عدم مذاکره است. حتی بعد از رفتن آبه از ایران تا کنون نیز شاهد تغییر رفتار و رویکرد واشنگتن نبوده ایم. حتی آنها سیاست های خصمانه تری را علیه ایران در پیش گرفتند و به دنبال براندازی نظام بودند.

در خصوص بحث تبادل زندانیان نیز باید توجه داشت که بحث تازه ای نیست و قوه های قضایی دو کشور از طریق سفارت سوئیس پیگیر این مسائل هستند و در مسیر این اقدام انسان دوستانه گام بر می دارند. بنابراین چنین تحرکاتی را در برابر آن سطح از اقدامات خصمانه نمی توان پالس مثبتی از طرف دولت آمریکا تلقی کرد. بنابراین ژاپنی ها در سفر آقای روحانی قادر نخواهند بود پاسخ مثبتی را در جهت مذاکره با آمریکا دریافت کنند. به طور طبیعی ژاپن به واسطه روابط نزدیکش با آمریکا سعی خواهد کرد که این موضوع را مطرح کند اما قطعا پاسخ ما منفی خواهد بود.

با توجه به نزدیک شدن به انتخابات آمریکا و نیاز رئیس جمهوری این کشور به یک دستاورد دیپلماتیک آیا ترامپ سعی نخواهد کرد که بار دیگر از فرصت میانجی گری ژاپن برای نزدیک شدن به ایران استفاده کند؟

ترامپ در عرصه دیپلماتیک هیچ دستاوردی نداشته و حتی دستاوردهای باراک اوباما را نیز از بین برده است که به پاشنه آشیل دونالد ترامپ تبدیل شده و مورد بهره برداری دموکرات ها نیز قرار گرفته است. ترامپ در قبال کره شمالی، غرب آسیا و کشورهایی چون سوریه، یمن و افغانستان سیاست شکست خورده ای داشته است. به وضوح شاهد اشتباه فاحش او در قبال برجام و خروج ایالات متحده از آن بودیم که یکی دیگر از دستاوردهای دولت اوباما بود. چیزی که او فعلا خواستار آن است جلب رضایت ایران برای مذاکره با وجود طیف گسترده ای از تحریم ها است. مذاکره دولت آمریکا با ایران از آنجا برای ترامپ حائز اهمیت است که یکی از مقام های اروپا اخیرا به یکی از مقام های ایرانی گفته بود که گفت و گوی ترامپ با مقام های ایران برای او به میزان دریافت جایزه نوبل اهمیت دارد. دلیل چنین امری عدم دستیابی ترامپ به یک موفقیت دیپلماتیک در سیاست خارجی است. او در حالی خواهان مذاکره است که نمی خواهد در قبال آن امتیازی هم بدهد. ایران نیز بارها به صراحت اعلام کرده که در شرایط تحریم هیچ گاه تن به مذاکره نخواهد داد.

از طرفی ژاپن نیز به گونه ای رفتار کرده که خود را تابع تحریم های آمریکا می داند و در سفر آقای روحانی به این کشور بعید است پیشرفت هایی در این زمینه و همچنین مباحث اقتصادی صورت گیرد. اما این به بدین معنا نیست که سفر رئیس جمهور در این برهه ضرورت نداشته چرا که چنین تحرکات دیپلماتیکی برای کشور لازم است و مباحث دیگری چون خاورمیانه و امنیت منطقه می توانند از دیگر مباحث مهم باشند.

23/ 311